Valerian Ilyushin
| Valerian Fedorovich Ilyushin | |
|---|---|
| Tavalludi |
28-avgust 1888-yil Penza, Rossiya imperiyasi |
| Vafoti |
22-dekabr 1979-yil (91 yoshda) Koʻrgan, SSSR |
| Fuqaroligi |
 SSSR |
| Sohasi | rassom |
| Taʼlimi | K.A.Savitskiy nomidagi Penza sanʼat maktabi |
Valerian Fedorovich Ilyushin (1888-yil 28-avgust, Penza – 1979-yil 22-dekabr, Koʻrgan) – sovet rassomi va pedagogi, Adjariya Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasida xizmat koʻrsatgan artist (1941), RSFSRda xizmat koʻrsatgan madaniyat xodimi (1965), Gruziya SSRda xizmat koʻrsatgan oʻqituvchi[1], SSSR Rassomlar uyushmasi aʼzosi (1935-yildan)[2].
Biografiya
[tahrir | manbasini tahrirlash]Valerian Ilyushin 1888-yil 28-avgustda Penza viloyatining maʼmuriy markazi Penza shahrida tugʻilgan[3]. Otasi Fedor Mokeyevich va onasi Mariya Fedorovna. Ikki yoshida Valerian yetim qolib, xolasi qoʻlida katta boʻldi[4]. Oliy maktabni tamomlagan.
Valerian 1907-yilda Penza rassomlik bilim yurtini tamomlagan. Uning oʻqituvchilari A.F.Afanasyev va K.A.Savitskiy boʻlgan. Shundan soʻng Batumida ishladi (1907-1942). 1911-yilda u Italiya Qirolligiga sayohat qildi va u yerda italyan naqshlari asosida katta seriyali sanʼat asarlarini yaratdi[5]. Batumi kasb-hunar bilim yurti, gimnaziyalar, pedagogika texnikumi, Moskva rassomlik bilim yurti, Adjariya rassomlik bilim yurtida chizmachilik va eskizdan dars bergan. Valerian Batumi maktabining direktori boʻlgan. 1935-yildan SSSR Rassomlar uyushmasi aʼzosi hisoblanadi. U Inqilobiy Rossiya rassomlari uyushmasining Batumi boʻlimi tashkilotchilaridan biri edi[1].
1942-yil sentyabr – 1945-yil may oylarida Samarqand shahrida yashab ijod qildi. Samarqand rassomlik bilim yurtida dars berdi va katta oʻqituvchi sifatida faoliyat yuritdi.
1945-yil 6-iyunda u Koʻrganga koʻchib oʻtdi, chunki uning oʻgʻli Nikolay Koʻrgan kasalxonasida davolanishda edi. U SSSR Rassomlar uyushmasining Koʻrgan boʻlimi tashkilotchilaridan biri hisoblanado. Koʻrgan shahrida viloyat Xalq ijodiyoti uyi qoshida tasviriy sanʼat ustaxonasi tashkil etib, shaharda badiiy koʻrgazmalar oʻtkazish anʼanasini joriy qildi. Mashhur shogirdlar chiqardi. Jumladan, Rosa Borovikova, Ivan Loxmatov, Vyacheslav Pichugin, Vladimir Andrushkevich, Boris Lapshin, Anatoliy Morozov, Valentin Korshunov, Aleksandr Petuxov, Boris Kolbin, Gennadiy Ivanchin, Faina Lanina, German Travnikov[6]. Badiiy ustaxonadan tashqari 1950-yillarning boshlarida Ilyushin 10-maktabda tasviriy sanʼat oʻqituvchisi boʻlib ishlagan. 1955-yildan 1959-yilda nafaqaga chiqqanigacha shahar Pionerlar uyida tasviriy sanʼat toʻgaragiga rahbarlik qilgan.
Valerian Fedorovich Ilyushin 1979-yil 22-dekabrda Kurgan shahrida vafot etdi[7].
Mukofot va unvonlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Mehnat Qizil Bayroq ordeni
- Gruziya SSRda xizmat koʻrsatgan oʻqituvchi
- RSFSRda xizmat koʻrsatgan madaniyat xodimi (1965)
- Adjariya Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasida xizmat koʻrsatgan oʻqituvchi (1934).
- Adjara Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasida xizmat koʻrsatgan artist (1941)
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 „Илюшин Валериан Федорович (1888—1979)“. 2018-yil 4-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 16-may.
- ↑ „Светлый учитель зауральских художников“. 2017-yil 18-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 16-may.
- ↑ „Лица Зауралья. ИЛЮШИН Валериан Фёдорович.“. 2019-yil 27-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 7-mart.
- ↑ „Курганские краеведы отметили 130-летие художника Валериана Илюшина.“. 2018-yil 29-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 29-aprel.
- ↑ „ИЛЮШИН Валериан Фёдорович (28.08.1888 — 22.12.1979)“. 2018-yil 23-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 5-fevral.
- ↑ Valeriy Portnyagin. V Kurgane otkrilas vistavka k 130-letiyu xudojnika Valeriana Ilyushina. Gazeta „Kurgan i kurgansi“ ot 13.08.2018.
- ↑ Ilyushin Valerian Fyodorovich (16.08.1888 – 22.12.1973). Kladbiщe: Ryabkovskoe.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Valerian Fedorovich ILYUSHIN (Wayback Machine saytida 2017-09-07 sanasida arxivlangan) Arxivnaya kopiya
- ILYUSIN Valerian Fedorovich
- „Ustoz, ismingizdan oldin…“ (Valerian Fedorovich Ilyushin haqida) Arxivnaya kopiya