Victoria Woodhull
| Victoria Woodhull | |
|---|---|
 | |
| Tavalludi |
Victoria California Claflin 23-sentyabr 1838-yil |
| Vafoti |
9-iyun 1927-yil (88 yoshda)[1] Bredon's Norton, Worcestershire, Angliya |
| Fuqaroligi | AQSh |
| Kasbi | Siyosatchi, feminist, yozuvchi |
| Partiyasi | Equal Rights Partiyasi |
| Turmush oʻrtogʻi | Canning Woodhull |
| Bolalari | 2 |
| Imzosi | |
 | |
Victoria Claflin Woodhull (1838-yil 23-sentabr — 1927-yil 9-iyun) — 1872-yilgi saylovda Amerika Qoʻshma Shtatlari Prezidentligiga nomzod boʻlgan ayollarning saylov huquqi harakatining amerikalik yetakchisi edi. Koʻpgina tarixchilar va mualliflar Woodhull prezidentlikka daʼvogarlik qilgan birinchi ayol ekanligiga ishonishadi, baʼzilar esa uni haqiqiy nomzod sifatida tasniflashga rozi emas, chunki u konstitutsiyada belgilangan 35 yoshdan kichik edi. Biroq, zamonaviy gazetalar saylovoldi yoritilishi yoshi muhim masala boʻlganini koʻrsatmaydi. Biroq, bu nomzodlikka jiddiy munosabatda boʻlganlar kamligi bilan bogʻliq boʻlishi mumkin.
Ayollar huquqlari va mehnat islohotlari faoli, Woodhull, shuningdek, „erkin sevgi“ tarafdori boʻlib, u ijtimoiy cheklovlarsiz yoki hukumat aralashuvisiz turmush qurish, ajralish va farzand koʻrish erkinligini nazarda tutgan[2]. „Ular koʻtarilgan islohotlar oqimini orqaga qaytara olmaydi, dunyo harakatlanmoqda“ dedi u[3].
Faoliyati
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Gazeta muharriri
[tahrir | manbasini tahrirlash]1870-yil 14-may kuni Woodhull va Claflin oʻzlarining brokerlik faoliyatidan topgan pullarini Woodhull & Claflinʼs Weekly gazetasini yaratish uchun ishlatdilar, uning eng yuqori choʻqqisida 20 000 ta milliy tirajga ega edi. Uning asosiy maqsadi AQSh prezidenti lavozimiga Victoria Claflin Woodhullni qoʻllab-quvvatlash edi. Keyingi olti yil davomida nashr etilgan feminizm haftaliklarning asosiy qiziqishi edi, ammo u tabu mavzulari boʻyicha bahsli fikrlarni nashr etish, erkin sevgi, ayollarning saylov huquqi, kalta yubkalar, spiritizm, vegetarianizm va litsenziyaga ega boʻlgan boshqa narsalarni himoya qilish bilan mashhur boʻldi. Tarix koʻpincha tugʻilishni nazorat qilishni qoʻllab-quvvatlagan qogʻozni taʼkidlaydi, ammo baʼzi tarixchilar bunga rozi emas. Gazeta hozirda Karl Marxning Kommunistik manifestining 1871-yil 30-dekabrdagi nashrida ingliz tilidagi birinchi versiyasini chop etgani bilan tanilgan va qogʻoz mehnatning sababini notiqlik va mahorat bilan muhokama qilgan[4][5].
Prezidentlikka nomzod
[tahrir | manbasini tahrirlash]1870-yil 2-aprelda Woodhullning New York Herald muharririga yozgan maktubi chop etildi, unda uning nomzodi eʼlon qilindi[6].
Woodxull 1872-yil 10-mayda Nyu-York shahridagi Apollon Xollda yangi tashkil etilgan Teng huquqlar partiyasi tomonidan AQSh prezidentligiga nomzod qilib koʻrsatilgan. Bir yil oldin u oʻz nomzodini qoʻyish niyatini eʼlon qilgan edi. Shuningdek, 1871-yilda u hukumatning faqat erkaklardan iboratligiga qarshi chiqdi, u yangi konstitutsiyani ishlab chiqish va bir yilda yangi hukumat tuzishni taklif qildi[7]. Uning nomzodi 1872-yil 6-iyundagi konvensiyada ratifikatsiya qilindi, bu esa uni birinchi ayol nomzodga aylantirdi[8].
Woodhullning saylovoldi kampaniyasi ham diqqatga sazovor boʻldi, chunki Frederik Duglass vitse-prezidentlikka nomzod sifatida koʻrsatilgan, garchi u qurultoyda qatnashmagan boʻlsa ham, u oʻz nomzodini tan olmagan va kampaniyada faol rol oʻynamagan. Uning nomzodi jamoat hayotida oq va qora tanlilarning aralashishi va notoʻgʻri avlod qoʻrquvi haqida tortishuvlarga sabab boʻldi. Teng huquqlar partiyasi nomzodlarni suffragistlarni afro-amerikalik fuqarolik huquqlari faollari bilan birlashtirish uchun foydalanishga umid qildi, chunki ikki yil avval oʻn beshinchi tuzatishdan ayollarning saylov huquqini chiqarib tashlash guruhlar oʻrtasida jiddiy kelishmovchilikni keltirib chiqardi.
Angliyadagi hayot
[tahrir | manbasini tahrirlash]1876-yil oktabr oyida Woodhull ikkinchi eri polkovnik Blood bilan ajrashdi. 1877-yilda Cornelius Vanderbilt vafotidan keyin William Henry Vanderbilt Woodxull va uning singlisi Claflinga 1000 dollar (hozirgi qiymati: $25,000) toʻlagan. U mamlakatni tark etish uchun oqsoqol Vanderbiltning mulkini taqsimlash boʻyicha tinglovlarda guvohlik berishi mumkinligidan xavotirda edi. Opa-singillar taklifni qabul qilib, 1877-yil avgustida Buyuk Britaniyaga koʻchib ketishdi[9].
U 1877-yil 4-dekabrda Londondagi Sent-Jeyms zalida oʻqituvchi sifatida birinchi marta omma oldida chiqish qilgan. Uning maʼruzasi „Inson tanasi, Xudoning ibodatxonasi“ deb nomlangan boʻlib, u ilgari Qoʻshma Shtatlarda maʼruza qilgan. Uning maʼruzalaridan birida bankir John Biddulph Martin ishtirok etdi. Ular bir-birlarini koʻrishni boshladilar va 1883-yil 31-oktabrda turmush qurishdi. Uning oilasi ittifoqni maʼqullamadi[10].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Victoria Woodhull Martin certified death certificate“. victoria-woodhull.com. Obtained from the General Register Office, UK (17-iyun 2015-yil). Qaraldi: 9-noyabr 2016-yil.
- ↑ Kemp, Bill. „'Free love' advocate Victoria Woodhull excited Bloomington“. The Pantagraph (15-noyabr 2016-yil). Qaraldi: 13-aprel 2016-yil.
- ↑ „The Woman Who Ran for President – in 1872“. The Attic. Qaraldi: 9-iyul 2018-yil.
- ↑ Johnson 1956.
- ↑ „A Woman for President?; Perhaps you didn't know the fair sex had ever tried for the office, but one lady polled 4,159 votes in 1884“. The New York Times.
- ↑ „Victoria Woodhull announces her candidacy on 2-Apr. 1870-yil in the New York Herald“. The New York Herald (2-aprel 1870-yil), s. 5. Qaraldi: 18-iyul 2021-yil.
- ↑ A Lecture on Constitutional Equality, also known as The Great Secession Speech, speech to Womanʼs Suffrage Convention, New York, May 11, 1871, excerpt quoted inGabriel 1998, pp. 86–87, n. 13 (author Mary Gabriel journalist, Reuters News Service).
- ↑ „The First Woman To Run For President: Victoria Woodhull (U.S. National Park Service)“ (inglizcha). www.nps.gov. Qaraldi: 18-iyul 2021-yil.
- ↑ Havelin, K.. Victoria Woodhull: Fearless Feminist, Trailblazer biography. Twenty-First Century Books, 2006 — 81-bet. ISBN 978-0-8225-5986-3. Qaraldi: 17-may 2018-yil.
- ↑ Felsenthal. „The Strange Tale of the First Woman to Run for President“ (inglizcha). Politico Magazine. 22-avgust 2015-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 28-dekabr 2019-yil.
