Vilen Komissarov
Vilen Komissarov Naumovich ( 1924-yil 23-avgust, Yalta - 2005-yil 8-iyun, Moskva ) - sovet va rus tilshunosi , tarjima va tarjimashunoslik sohasi mutaxassisi, tarjimaning tilshunoslik nazariyasi maktabi vakili, semasiologiya va ingliz tili muammolariga oid koʻplab nashrlar muallifi. Filologiya fanlari doktori (1975-yil).
Tarjimai holi
[tahrir | manbasini tahrirlash]1924 yil 23 avgustda Yaltada tug'ilgan. Ulug 'Vatan urushi qatnashchisi .
1951-yilda Butun Rossiya chet tillar institutining pedagogika fakultetini ingliz va nemis tillari mutaxassisligi bo'yicha tamomlagan. 1955-yilda “Ingliz tilidagi antonim so‘zlarning semantik xususiyatlari" (Sifat sifatlarining ayrim guruhlari materiali) haqida nomzodlik, 1975-yilda “Tarjimaning lingvistik tahlili muammolari” doktorlik dissertatsiyalarini himoya qilgan. U Harbiy-texnik tarjima byurosida muharrir, sinxron tarjimon, BMT tarjimonlik kurslarida chet tillari oʻqituvchisi lavozimida Moskva viloyati nomidagi pedagogika institutida ishlagan.
Moskva davlat lingvistik universitetining tarjima nazariyasi tarixi va tanqidi kafedrasida mudir bo`lib, yarim asr davomida tarjimonlik faoliyati, og‘zaki hamda yozma tarjima nazariyasi va amaliyotidan saboq berish bilan shug‘ullanadi.
Vilen Naumovich Komissarov Rossiya Tarjimonlar Ittifoqining asoschilaridan biri bo`lib xizmat qilgan va Rossiya Tarjimonlar ittifoqining faol boshqaruv a'zosi bo'lgan.
Kul bilan urna Donskoy qabristonining kolumbariysiga ko'milgan.
Ijodiy faoliyati
[tahrir | manbasini tahrirlash]100 dan ortiq ilmiy maqola va darsliklar, jumladan, “Tarjima haqida so‘z” (1973), “Tarjima tilshunosligi” (1980), “Tarjima nazariyasi” (1990), “Adabiy tarjimaning tabiiyligi” kabi kitoblari nashr etilgan. "Tarjima o'qitish metodikasining nazariy asoslari" (1997), "Tarjimaning umumiy nazariyasi" (1999), "Zamonaviy tarjimashunoslikning ma’ruzalar kursi” (1999—2000), “Rossiyada lingvistik tarjimashunoslik nomi ostidai darslik” (2002), “Zamonaviy tarjimashunoslik"(2004); vafotidan keyin Tarjimashunoslikka oid"Tanlangan maqolalar" to`plami adabiyot yuzini ko`rdi 1968-2005 (2020).
Vilen Naumovich Komissarov ning "Zamonaviy ayol" asaridan parcha
Ma'lumki, tarjimani o‘qitish metodikasi bir qator obyektiv va subyektiv sabablarga ko‘ra hali hanuz yaxshi rivojlanmagan. Tarjimonlik faoliyatining o‘zi ko‘p asrlik tarixga ega bo‘lsa-da, tarjimani maxsus ilmiy fan sifatida o‘qitish zaruriyati yaqinda paydo bo‘ldi. Professional tarjimonlar tayyorlash bilan shug‘ullanuvchi ta’lim muassasalarining keng tarmog‘i XX asrning ikkinchi yarmiga kelib yaratildi. Shundan so`ng ta’lim jarayonini tashkil etish va uning mazmuni, kadrlar tayyorlashning yakuniy maqsadlari va unga qo‘yilishi lozim bo‘lgan talablar bilan bog‘liq ko‘plab masalalar hal etildi. Va bu keyinchalik, tinglovchilarga ham, o'qituvchilarga ham taqdim etila boshlandi. Ko'pgina ta'lim muassasalari bo'lajak tarjimonlarni tayyorlasa-da, birorta ham universitetda tarjima o'qituvchilari tayyorlanmaydi va bu fan bo'yicha o'qitish metodikasi kurslari hech qayerda yo'q.
Eslatma!Tarjima mashg‘ulotlari chet tili o‘qituvchilari yoki amaliyotchi tarjimonlar tomonidan amalga oshiriladi.
Vaholanki, bu tilni bilish, tarjima qilish qobiliyati ham o‘quvchilar bilan tarjima darslarini malakali va muvaffaqiyatli o‘tkazish qobiliyatini anglatmasligi aniq. Buning uchun maxsus uslubiy tayyorgarlik, o'qitiladigan o'quv fanining o'ziga xos xususiyatlarini, o'quv jarayonini tashkil etish tamoyillari va usullarini bilish talab etiladi.
Mukofotlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]- "Harbiy xizmatlari uchun" orden1953)
- "1941-1945 yillardagi Ulug 'Vatan urushida Germaniya ustidan qozonilgan g'alaba uchun" orden (1945)
Eslatmalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Foydalanilgan adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- V. N. Komissarov bilan 80 yilligi arafasida suhbat,D. I. Ermolovich tomonidan yozib olingan. // "Ko'priklar" jurnali. - № 3. - 2004 yil.
- V. N. Komissarov xotirasiga (nekroloq). // "Ko'priklar" jurnali. - № 2/6. - 2005 yil.
- Ermolovich D. VA. DA. N. Komissarov va zamonaviy tarjimashunoslik