Volksdeutscher Selbstschutz
Volksdeutscher Selbstschutz (Tarjimasi: Nemis xalqining oʻz-oʻzini mudofaa qilish tashkiloti) — harbiylashtirilgan tashkilot. Ikkinchi jahon urushi davrida Sharqiy Yevropaning turli qismlarida etnik nemislar vakillaridan tashkil topgan. Boʻlinma Polshadagi Xolokost uchun mas’uliyatni oʻz zimmasiga oladi, etnik polyaklar va yahudiylarning koʻp sonli qirgʻinlarida qatnashadi va ishtirok etadi[1].
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Dastlab, oʻz-oʻzini mudofaa boʻlinmalari mahalliy darajada SS va politsiya rahbarlariga boʻysungan va oʻn minglab polyaklarni oʻldirish uchun yordamchi kuch sifatida ishlatilgan. Masalan, Tannenberg operatsiyasi va favqulodda tinchlantirish harakati davrida foydalanilgan. Xususan, oʻz-oʻzini mudofaa boʻlinmalari Reyxsgau Danzig-Gʻarbiy Prussiya hududida SS Oberfürer Lyudolf-Herman fon Alvensleben boshchiligida, Lyublin viloyatida SS va politsiya rahbari Odilo Globocnik homiyligida ommaviy qatl qilish maqsadlarda ishlatilgan.
1941—1942-yil qishda Volksdeutscher Selbstschutz vakillari Dnestr boʻyi gubernatorligi hududida minglab yahudiylarni oʻldirishgan.
Urush boshida Polshadagi Volksdeutscher Selbstschutz aʼzolarining soni 100 000 tagacha deb baholangan. Ayni paytda Polshada 740 mingga yaqin nemislar yashagan. Shunday qilib, Polshadagi har oʻninchi nemis Polsha davlatiga dushman boʻlgan va Polsha tinch aholisiga qarshi jinoyatlarda ishtirok etgan tashkilot aʼzosi boʻlgan. Agar faqat harbiy yoshdagi erkaklar soni hisobga olinsa, bu nisbat mos ravishda ortadi. Bu holat, boshqa narsalar qatori, urushdan keyin nemis aholisining katta qismini quvib chiqarish uchun yangi kommunistik hukmdorlarni oqlash uchun xizmat qildi.
Nemis tadqiqotchisi Diter Shenkning so‘zlariga ko‘ra, urushdan keyingi Germaniyada ommaviy vahshiylik sodir etgan 1701 nafar sobiq Selbstschutz aʼzolari aniqlangan. Shu bilan birga, atigi 258 ta sud so‘rovi oʻtkazilib, ularning 233 tasining aybi bekor qilingan. Nemis sudlari tomonidanfaqat oʻnta Selbstschutz aʼzosi hukm qilingan. Bu holat Schenk tomonidan „Germaniya sud tizimi uchun sharmandalik“ deb taʼriflangan[2].
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Yoxen Byoxler: Auftakt zum Vernichtungskrieg. Die Wehrmacht in Polen 1939 (Fischer 16307 Die Zeit des Nationalsozialismus). Fischer-Taschenbuch-Verlag, Frankfurt am Main 2006, ISBN 3-596-16307-2 (obzor A. Nolsena v: literaturkritik.de. № za 3 marta 2007).
- Yeji Koxanovskiy, M. Sach (red.): Die „Volksdeutschen“ in Polen, Frankreich, Ungarn und der Tschechoslowakei. Mythos und Realität (Einzelveröffentlichungen des Deutschen Historischen Instituts Warschau. Bd. 12). fibre-Verlag, Osnabrück 2006, ISBN 3-929759-84-5 (Aufsatzsammlung; s.v. Selbstschutz).
- V. Bens, G. Graml, G. Vays: Enzyklopädie des Nationalsozialismus. 3., korrigierte Auflage. Klett-Cotta, Stuttgart 1998, ISBN 3-608-91805-1 (s.v. Selbstschutz; in: Teil II — Lexikon, ab: S. 343).
- K. Yansen, A. Vekbeker: Eine Miliz im „Weltanschauungskrieg“. Der „Volksdeutsche Selbstschutz“ in Polen 1939/40. In: Wolfgang Michalka (Hrsg.): Der Zweite Weltkrieg. Analysen, Grundzüge, Forschungsbilanz. Izdanie ot imeni Voenno-istoricheskogo byuro issledovaniy. Zeexamer, Vayarn, 1997, ISBN 3-932131-38-X, S. 482-500 (Aufsatzsammlung; Lizenzausgabe des Piper-Verlages, München).
- K. Yansen, A. Vekbeker: Der „Volksdeutsche Selbstschutz“ in Polen 1939/40 (Vierteljahrshefte für Zeitgeschichte. Bd. 64). R. Oldenbourg, München 1992, ISBN 3-486-64564-1.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Christian Jansen, Arno Weckbecker: Der "Volksdeutsche Selbstschutz" in Polen 1939/40. München: R. Oldenbourg, 1992. ISBN 3-486-64564-1
- ↑ Winson Chu. The German Minority in Interwar Poland. Cambridge University Press, 25 June 2012 — 18-bet. ISBN 978-1-107-00830-4.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ARD/rbb-online/Hujjatlar: Deutsche & Polen. Selbstschutz.(olm.) (nemis )
- Chełmno nad Wisłą/Polen veb-sayti: 1939 — 1945 yillardagi milliy sotsialistik Okkupation Kulms oʻlimi(olm.) )
- Dnestryanıdagi qirgʻinlar (Wayback Machine saytida 2015-02-23 sanasida arxivlangan)(ingl.) )