Xamis masjidi
| Masjid | |
Xamis masjidi
| |
 | |
| Xamis masjidi 2019-yil | |
| Mamlakat |  Bahrayn
|
| Shahar | Xamis |
| Koordinatalar | 26°12′30″N 50°32′54″E / 26.2082°N 50.5483°E |
| Binokorlik | 11-asr—15-asr |
| Qurilish materiallari | yog'och va tosh |
 Xamis masjidi Vikiomborda
| |
Xamis masjidi (arabcha: مَسْجِدُ ٱلْخَمِيسِ; Transliteratsiya qilingan: Masǧid al-Haamīs) Bahrayndagi Umaviylar xalifasi Umar II davrida qurilgan birinchi masjid deb hisoblaniladi. Al Vasat jurnalisti Qosim Husaynning yozishicha, boshqa manbalarda u keyingi davrda, bir minorali inshootlar qurgan Uyuniylar hukmronligi davrida qurilganligi taʼkidlab oʻtiladi. Ikkinchi taxminda esa oradan ikki asr oʻtib, Usfuriylar hukmronligi davrida qurilgan deyiladi[1].
Ushbu qadimiy islom yodgorligining bir xil egizak minoralari Xamis shahridagi Shayx Salmon yoʻli boʻylab harakatlanayotganda uni osongina topib olish imkoniyatini beradi.
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Bu mintaqadagi eng qadimiy masjidlardan biri hisoblanadi, chunki uning poydevori milodiy 692-yilda qoʻyilgan deb hisoblaniladi. Manzilgohdan topilgan yozuv esa inshootning 11-asrga mansubligini koʻrsatadi. Oʻshandan buyon bu yerda minoralar qurilgan, keyinchalik 14 va 15-asrlarda yana ikki marta qayta qurilgan. Xamis masjidi yaqinda qisman restavratsiya qilindi[2].
Tuzilishi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Hozirgi bino ikki asosiy qismdan iborat:
- 14-asrga oid yogʻoch ustunlar bilan qurilgan tekis tomli qadimiy ibodatxona.
- Yassi tomning keyingi qismi qoʻshilgan boʻlib, u qalin gʻishtli ustunlarga (1339-yilga tegishli[3]) tayangan arklar ustida mustahkam oʻrnatilgan.
Milodiy 7-asrda Muhammad oʻsha paytda Qatar va Bahrayn gubernatori boʻlgan Munzir ibn Sava al-Tamimiyga islom dinini targʻib qilish uchun elchi al-Alaʼa al-Hadramiyni yuborgan vaqtida Islom dini Bahrayn hududida targʻib qilina boshlangan.
Mehrob plitasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Mehrob plitasi ohaktoshdan yasalgan. Plita masjiddagi restavratsiya ishlari davomida topilgan va u milodiy 12-asrda qurilgan deb taxmin qilinadi. Plitalar ustida Qur’ondan olingan ikkita oyat yozuvlari mavjud, Qur’onning 21-surasi, 34-35-oyatlaridan qabr toshlar yuzasini bezaklashda foydalanilgan[4].
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „روافد من بلادي" لقاسم حسين“ (ar). Al-Wasat (Bahraini newspaper) (2010-yil 6-may). Qaraldi: 2013-yil 21-yanvar.
- ↑ [1] The Middle East, p.6
- ↑ [2] Dictionary of Islamic Architecture, page 31
- ↑ [3] Traces of Paradise: Archaeology of Bahrain from 2500 BC to 300 AD ,page 204
