Xan Simen
| Han Simeng | |
|---|---|
| Asl ismi | 韩希孟 |
| Tavalludi | taxm. 1241 |
| Vafoti | 1259 |
| Kasbi | shoira |
Xan Simeng (xitoycha 韩希孟, pinyin Han Ximeng) (1241 (?)-1259) — Xitoy tarixining yarim afsonaviy qahramon ayol. Uning oʻlimidan oldin yozgan yagona sheʼri moʻgʻul qoʻshinlarining zarbalari ostida janubiy Song qulashi bilan bogʻliq. Xan Simengning tarjimai holi va badiiy adabiyotlari qizlarni tarbiyalashda qoʻllaniladigan ibratli syujetlar qatoriga kiratgan edi.
Tarjimai hol
[tahrir | manbasini tahrirlash]Taxminlarga koʻra, Xan Simeng Shimoliy Song birinchi vaziri Xan Tsi oilasiga mansub boʻlib, uning sheʼriy isteʼdodi bilan ajralib turardi. 1259-yilda moʻgʻullarning janubiy Song oʻlkalariga navbatdagi yurishi paytida u 18 yoshda edi va u janubiy Song olimining bevasi edi. Moʻgʻullar uni Balin (hozirgi Yueyang)da qoʻlga olib, boshqa asirlar qatorida oʻz tugʻilgan joylaridan shimolga haydab yuborishgan. Biroq Xan Simeng qo‘riqchilarning hushyorligini aldab, o‘zini Yanszi daryosiga tashlab, cho‘kib halok bo‘ldi. Oradan uch kun o‘tib jasadi yuzaga chiqqach, etagining belbog‘idagi yashirin cho‘ntagidan „Jismim ajdodlar ibodatxonasida qurbonlik idishi“ misralari bilan boshlangan oila shaʼni jondan aziz ekani haqida sheʼr topildi.
Merosi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Xan Simengning sheʼri va qisqacha tarjimai holi „Song-shi“ (460.13492) va „Yuan davrdagi sheʼriyati bayozi“da berilgan. Xan Simeng qiyofasi adabiyotda milliy vatanparvarlik ramzi sifatida qayta-qayta qo‘llanilgan. Patriarxal Xitoy uchun bu yosh ayolda nafaqat oilaviy burch va ijodiy isteʼdodga sadoqatni, balki maʼlum bir siyosiy ongni ham ochib beradigan ajoyib tasvir edi.[1]
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Paul, S.Ropp; Zamperini, Paola; Zurndorfer, Harriet Thelma . „Female Suicide in Late Imperial China“ (inglizcha). Google Books 162. Leiden, Boston, Köln: Brill Academic Pub (1-iyul, 2002-yil). Qaraldi: 3-dekabr 2022-yil.