Kontent qismiga oʻtish

Xitoy munajjimlar bashorati

Vikipediya, erkin ensiklopediya

Xitoy munajjimlar bashorati - bu quyosh-oy taqvimiga asoslangan qadimgi Xitoy bashorat qilish tizimi. Xitoy munajjimlar bashorati Ba Zi Xuan Ming chàngāngān, so'zma-so'z tarjimasi: taqdirning 8 ta belgisi hisoblangan. Xitoyda munajjimlar bashoratini tuzish uchun 8 ta tug'ilish belgilari, har biri yil, oy, kun va soatga mos keladigan 2 ta belgi hisoblanadi. Xitoy madaniyatida qabul qilingan astrolojik tizim, unga ko'ra har bir oy yili 12 ta muqaddas hayvonlardan biri va shu bilan birga 10 ta elementar shakldan biri (yin yoki yangning besh elementi ) tomonidan belgilanadi. Muqaddas hayvonlar va elementar shakllarning jami 60 ta kombinatsiyasi mavjud va ular ketma-ketlikdagi birinchi belgilardan so'ng Jia Zi yǎn Jiǎ Zǐ deb ataladi. An'anaga ko'ra belgilangan tartibda bo'lib o'tadi. Bundan tashqari afsonada Xitoy astrologiyasining ixtiro qilinishini afsonaviy “sariq imperator” Xuan-di (miloddan avvalgi 2600-yillar) bilan bog‘laydi. U Chjou sulolasi davrida tashkil etilgan (sulola Xitoyda 800 yilga yaqin hukmronlik qilgan) hamda Xan sulolasi davrida (miloddan avvalgi 206-207-yillar) choʻqqisiga chiqqan. e. ). Aynan o'sha paytda an'anaviy xitoy madaniyatining asosiy elementlari, ya'ni yin va yang falsafasi, besh element nazariyasi hamda konfutsiy ta'limotlari birlashtirilib, Xitoy tibbiyoti, kimyosi va astrologiyasiga asos soldi. Xitoy burjining o'n ikki yillik tsikli ilgari Rossiyada "Ugra doirasi" nomi bilan tarqaldi.

Xitoy tsiklik kalendarining tuzilishi: yillar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

10 yillik tsikl (" samoviy poya ") qadimgi Xitoy falsafasining ikkita asosiy g'oyasiga asoslanadi. 5 element yoki elementlarning har biri, bular: metall, yog'och, suv, olov va tuproq., 2 yil davom etadi - birinchi yil "yang" shaklida, ikkinchisi - "yin" shaklida. Xitoy so'zi xing, garchi odatda "element" deb tarjima qilingan bo'lsa-da, so'zma-so'z "o'zgaruvchan holat" yoki "rivojlanish bosqichi" degan ma'noni anglatadi, bu o'zgarishlar kitobida xuddi shunday tasvirlangan.

12 yillik tsikl (" yer shoxlari " yoki "Xitoy zodiak"). Ma'lumotlarga ko'ra, xitoylik munajjimlarni eng ko‘p ilhomlantirgan 12 yillik davr edi. Zodiak hayvonlarining xususiyatlari, bular: kalamush, buqa, yo'lbars, badiiy shakli bilan bir qatorda mazmunning boyligi va psixologik ishonchliligi bilan ham ajralib turadi.

60 yillik tsikl 10 yillik hamda12 yillik davrlarning oʻzaro taʼsiri natijasidir. Har bir yil yin/yang, element va hayvon bilan tavsiflanadi. Masalan har bir tsikl yang yog'och kalamush bilan boshlanadi va keyingi yang yog'och kalamushgacha davom etadi. 12 raqamining tengligi zodiakning har bir hayvonining faqat bitta yin/yang shaklida bo'lishiga olib keladi, misol uchun ajdaho har doim yang, buqa esa har doim yin. Shuning uchun tsikl 120 yil emas, balki to'liq 60 yil davom etadi.

Xitoy siklik kalendarining birinchi yili qadimgi xitoyliklar tomonidan miloddan avvalgi 2697-yil deb hisoblangan. Bu sana ba'zan imperator Xuan Di tug'ilgan yili hisoblanadi. Xitoycha vaqt boshlanishining yana bir versiyasi miloddan avvalgi 2637 yil. Keyinchalik, ba'zi mulohazalar xronologiyaning boshlanishini 300 yildan keyin - 2397 yilga ko'chirish zaruratini tug'dirdi. Bu xronologiya "an'anaviy" deb ataladi. Endi boshlang'ich nuqtasi yana 2400 yilga ko'chirildi va deyarli Masihning tug'ilgan kuniga to'g'ri keladi.

Xitoyda hozirgi 60 yillik tsikl 1984 yilda boshlangan. 2020 yil Xitoy taqvimining 34-tsiklining 37-yilidir.

60 yillik tsikldagi bir yil ikkita ieroglif bilan ko'rsatilgan bo'lib, ularning birinchisi 10 yillik tsikldagi seriya raqamini, ikkinchisi esa 12 yillik tsiklni bildiradi. Ushbu ikki ieroglif binomial deyiladi.

Oylar, kunlar va soatlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Xuddi shu tuzilish Xitoy munajjimlar bashorati tomonidan oylar, kunlar va soatlar doirasida o'rnatiladi. Yillar davomida katta tsikl 60 yil davom etadi. Oylar besh yil (60:12), kunlar 60 kun (taxminan ikki oy), soatlar besh kun (qadimgi xitoy soati 120 daqiqa, shuning uchun bir kun 12 soatdan iborat). Xitoyda hisob-kitoblarning murakkabligi tufayli odamning tug'ilgan oyini yoki kunini aniqlash uchun maxsus jadvallar mavjud. Oylarni hisoblash uchun ikkita kalendardan biri ishlatilgan bo'lib, bular oy yoki astrolojik.

Hamma tsikllar bir-biridan mustaqil ravishda to'xtovsiz ishlaydi. Misol uchun, yil boshlanishi bilan boshqa barcha ritmlar noldan boshlanadi deb hisoblanmaydi. Faqatgina istisno - bu hisob-kitoblarning boshlanishi.

Bundan tashqari, har bir tsikl yana bitta binom qo'shadi. Tug'ilish momenti asosida shakllangan to'rtta binomial yoki sakkizta "taqdir belgisi" insonning hayot taqdirini belgilab beradi.