Xorvatiya ayollari

Xorvatiyadagi ayollar aholining yarmini tashkil qiladi va zamonaviy Xorvatiya madaniyatida ular asosan erkaklar bilan teng huquqlarga ega.

Demografiya

2011-yilgi Xorvatiya aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, Xorvatiyada jami 4,284,889 kishidan 2,218,554 nafar ayol bor.

Aholining jinsiy nisbati tugʻilgan va 14 yoshgacha boʻlgan 1 ayolga 1,06 erkak, 15 yoshdan 64 yoshgacha boʻlgan 1 ayolga 0,99 erkak toʻgʻri keladi. Ammo 64 yoshdan oshganlarda bu nisbat 1 ayolga 0,64 erkakni tashkil qiladi. Aholining umumiy soniga nisbati 1 ayolga 0,93 erkak.^[1] Xorvatiyada ayollarning umr koʻrish davomiyligi 80,1 yil (2012).

2009-yilda Xorvatiyada 44 577ta tugʻilish boʻlib, ularning 22 877 nafari erkak va 21 700 nafari qiz bolalardan iborat. Ularning deyarli barchasi tibbiyot muassasalarida amalga oshirilgan; faqat 34 ta tugʻilish boshqa joylarda sodir boʻlgan. Umumiy sonidan 38 809 nafari nikohda yoki nikoh tugaganidan keyin 300 kun ichida tugʻilgan, onalarning birinchi farzandi tugʻilgandagi oʻrtacha yoshi 27 yoshu 5 oyni tashkil etgan. Umumiy tugʻilish koeffitsienti, yaʼni 15-49 yoshdagi har 1000 ayolga tugʻilganlar soni 42,9, yoshga xos koʻrsatkich esa 25-29 yoshdagi ayollarda 101,0 millionga teng.^[1]

2014-yilda jami ish bilan band boʻlganlarning 46 foizi ayollarga toʻgʻri keladi.

2013-yilda Xorvatiyada ayollar oʻlimining asosiy sababi qon aylanish tizimi kasalliklari 54,3 %, oʻsma kasalliklaridan 23,6 % boʻlgan. Oʻlimning boshqa muhim sabablari jarohatlar, zaharlanishlar va boshqa tashqi sabablar (4,3 %), nafas olish tizimi kasalliklari (3,5 %), ovqat hazm qilish tizimi kasalliklari (3,3 %), endokrin, ovqatlanish va metabolik kasalliklar (2,8 %).

Xorvatiyalik taniqli ayollar

Xorvatiya tarixida bir nechta taniqli xorvat ayollari qayd etilgan.

Jelena Nelipchich Bosniya qirolichasi edi. Beatrica Frankopan oliyjanob ayol boʻlib, turmush oʻrtogʻi Hunyad qal’asining merosxoʻri edi. Ana Katarina Zrinska, shuningdek, Frankopan oilasidan, oliyjanob ayol boʻlib, sanʼat homiysi, yozuvchi va vatanparvar sifatida eslanadi. Uning qizi Jelena Zrinski milliy qahramon hisoblanadi. Xorvatiya siyosiy tarixidagi yana bir taniqli ayol Savka Dabchevich-Kučar edi, u kommunistik davrda eng nufuzli xorvat ayol siyosatchilaridan biriga aylandi va Xorvatiyaning 5- bosh vaziri va Xorvatiyaning 1-ayol Bosh vaziri boʻldi.

Badiiy adabiyotda Ivana Brlić-Majuranich bolalar uchun eng yaxshi xorvat yozuvchisi sifatida esga olinadi. Slava Raškaj 19-asr oxiri va 20-asr boshlarining eng buyuk xorvat rassomi edi. Dora Pejachevich Xorvatiya musiqasiga orkestr qoʻshigʻini kiritgan bastakorlardan biri boʻlgan, Paula fon Preradovich esa Avstriyaning " Land der Berge, Land am Strome " milliy madhiyasi uchun soʻzlarni yozgan.

Huquqiy holat

Gender tengligi Xorvatiya Konstitutsiyasining 3-moddasining bir qismidir.

Gender tengligi boʻyicha Ombudsman va Gender tengligi boʻyicha idora 2003-yildan beri mavjud^[2]

Ayollarning saylov huquqi 1945-yilda ikkinchi Yugoslaviya tashkil etilganda joriy qilingan.

Yana shuningdek

Xorvatiya hukumatining ayollar vazirlari
Xorvatiya boʻyicha Yevropa parlamentining ayol aʼzolari roʻyxati
Xorvatiyadagi shahar hokimlari ayollari
Xorvatiya ayollar antifashistik fronti
Postkommunistik Markaziy va Sharqiy Yevropada gender rollari

Manbalar

↑ ^1,0 ^1,1 „World Factbook“. Central Intelligence Agency. Qaraldi: 2011-yil 9-sentyabr.
↑ Croatian Parliament (14 July 2003). „Zakon o ravnopravnosti spolova“. Narodne novine (xorvat). № 116/2003. {{cite magazine}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (yordam)

Havolalar

Xorvatiya
Oddiy xorvat ayolining xususiyatlari
Xorvatiya va xorvat qizlari (Wayback Machine saytida 2017-06-08 sanasida arxivlangan) Archived

[CIA-1] 1,0 ^1,1 „World Factbook“. Central Intelligence Agency. Qaraldi: 2011-yil 9-sentyabr.

[2] Croatian Parliament (14 July 2003). „Zakon o ravnopravnosti spolova“. Narodne novine (xorvat). № 116/2003. {{cite magazine}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (yordam)

[1]

[2]