Kontent qismiga oʻtish

Yüreğir

Koordinatalari: 36°59′8″N 35°20′14″E / 36.98556°N 35.33722°E / 36.98556; 35.33722
Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Yüreğir
Qishloq
Skyline of Yüreğir
Yüreğir
Bayroq
Yüreğir
Gerb
36°59′8″N 35°20′14″E / 36.98556°N 35.33722°E / 36.98556; 35.33722
Mamlakat Turkiya
Yüreğir xaritada
Yüreğir
Yüreğir

Yüreğir — Adananing markaziy tumanlaridan biri. Adananing oʻrtasidan oqib oʻtuvchi Seyhan daryosi Yüreğir va Seyhan tumanlarini ajratib turadi[1].

Adananing markaziy tumani Yüreğir 1986-yil 5-iyunda qishlog'iga aylantirildi[2][3]. 1250 — 1352-yillar oraligʻida turk-oʻgʻuz qabilasidan boʻlgan Üçoklara qabilasi yashab kelgani uchun shu nom bilan atalgan. Adanada eng koʻp muhojirlarni qabul qilgan tuman hisoblanadi.

Geografik xususiyatlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Geografik joylshuvi Toros tog'lari etagida tashkil etilgan Chukurova universiteti joylashgan, shimolda Yüreğir tumanining turar-joy maydoni bilan, sharqda Misis havzasi bilan o'ralgan aholi punktidir. G'arbda Seyhan daryosi, janubda Qoratosh tekisligi bilan chegaradosh. Yüreğir tumani o'tish joylarida joylashganligi sababli, muhim birlashma nuqtasi sifatida qabul qilingan.

Tumanning shimolida Imoto'g'li, shimoli-g'arbida Karaisali, g'arbda Seyhan, sharqda Jeyhan, janubda Yumurtalik va Karatash tumanlari bilan chegaradosh.

Tumanda topilgan arxeologik buyumlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ilk va oʻrta asrlarda muhim aholi punkti boʻlgan Yüreğir va uning hududida koʻpriklar va tepaliklar, pol mozaikalari, suv oʻtkazgichlari, hammom va karvonsaroylar kabi qadimiy asarlar topilgan. Bu asarlar Xet, Rim, Saljuqiy va Usmonlilardavrlariga kelib taqaladi[4].

Yüreğir tumani 107 ta qishloqdan iborat.

Yil Jami Shahar Shahar atrofi
1990 369.529 273.829 95.700
2000 453.799 322.776 131.023
2007 522.265 375.954 146.311
2008 416.160 411.299 4.861
2009 419.821 415.047 4.774
2010 422.529 417.692 4.836
2011 426.379 421.692 4.687
2012 420.929 416.302 4.627
2013 421.455 421.455 -
2014 419.240 419.240 -
2015 419.011 419.011 -
2016 419.902 419.902 -
2017 424.999 424.999 -
2018 415.198 415.198 -
2019 414.574 414.574 -
2020 412.092 412.092 -

Yüreğirdagi 106 ta qishloqdan 39 tasi tuman markazda joylashgan. 360 628 nafar kishi (83,8%) markaziy qishloqlarda istiqomat qiladi. Eng uzoqdagi qishloq - Chelemli bo'lib 40,8 km uzoqlikda. Aholi eng koʻp boʻlgan qishloq Kışla bo'lib 25.966 kishi istiqimot qiladi. 2017-yilda Yüreğir aholisi 1,21% ga o'sdi.

Qishloq Km* Balandlik Aholisi
2016 2017 2018 2019
1 19 Mayıs 4,7 20.559 20.613
2 Akdeniz 3,1 5.323 5.409
3 Akıncılar 3,4 9.643 9.444
4 Anadolu 2,1 8.343 8.275
5 Atakent 4,4 18.187 18.454
6 Atatürk 8,7 2.127 2.113
7 Bahçelievler 4,3 6.983 7.170
8 Başak 2,8 6.448 6.229
9 Cumhuriyet 0,8 7.409 7.322
10 Çamlıbel 6,0 12.705 12.822
11 Dadaloğlu 4,6 7.819 7.709
12 Dede Korkut 2,2 5.454 5.360
13 Dervişler 3,6 6.476 6.249
14 Güneşli 2,1 3.987 4.104
15 Güzelevler 6,5 7.604 7.948
16 Haydaroğlu 3,6 5.559 5.772
17 Karacaoğlan 5,9 12.368 12.386
18 Kazım Karabekir 4,4 7.501 7.258
19 Kışla 7,5 20.046 25.966
20 Kiremithane 4,8 9.255 9.063
21 Koza 4,4 7.395 7.422
22 Köprülü 4,6 3.055 2.975
23 Levent 4,6 15.530 15.477
24 Mutlu 7,2 1.094 1.159
25 Özgür 2,5 4.725 4.619
26 P.T.T 6,2 14.611 14.575
27 Sarıçam 2,6 9.751 9.371
28 Selahattin Eyyubi 5,1 14.795 14.736
29 Serinevler 4,8 7.806 8.208
30 Seyhan 0,0 5.313 5.402
31 Sinanpaşa 1,8 5.481 5.305
32 Şehit Erkut Akbay 5,1 10.088 9.868
33 Tahsilli 4,0 4.993 4.815
34 Ulubatlı Hasan 5,9 19.571 19.308
35 Yamaçlı 1,2 6.039 5.961
36 Yavuzlar 2,9 15.099 15.025
37 Yenidoğan 5,5 10.957 11.488
38 Yeşil Bağlar 3,0 8.572 8.450
39 Yunus Emre 2,6 6.944 6.798
Yüreğir (markaz) 26 355.615 360.628
40 Abdioğlu Cumhuriyet 29,6 17 1.470 1.403
41 Ağzıbüyük 22,5 16 314 311
42 Akdam 28,4 11 144 141
43 Akpınar 35,6 151 576 546
44 Alihocalı 7,4 46 515 558
45 Aydıncık 16,7 14 73 71
46 Belören 35,0 125 688 680
47 Beyköy 29,8 6 127 113
48 Büyükkapılı 27,9 15 273 273
49 Camili 13,2 29 4.270 4.288
50 Cırık 33,3 6 567 588
51 Çine 25,3 8 173 178
52 Çağırkanlı 25,0 8 937 1.001
53 Çatalpınar 32,1 45 926 895
54 Çelemli 40,8 170 1.269 1.247
55 Çotlu 21,4 17 643 641
56 Danışment 25,5 12 295 291
57 Dedepınarı 15,6 15 391 421
58 Denizkuyusu 18,8 12 230 232
59 Doğankent Bahçelievler 14,0 14 2.587 2.622
60 Doğankent Cumhuriyet 18,3 9 4.901 4.888
61 Doğankent Kışla 16,6 12 4.921 4.936
62 Düzce 19,2 16 105 95
63 Eğriağaç 31,1 9 211 216
64 Esenler 33,5 14 209 208
65 Eski Misis 27,0 37 3.443 3.517
66 Gazipaşa 15,6 12 2.340 2.356
67 Geçitli Cumhuriyet 28,5 32 2.355 2.325
68 Gökçeli 26,3 8 221 223
69 Gümüşyazı 31,8 7 207 202
70 Güveloğlu 35,4 29 347 334
71 Hacıali 23,8 12 673 707
72 Havraniye (Geçitli) 29,5 30 865 842
73 Havutlu 7,5 21 4.004 3.964
74 Herekli. 25,6 12 144 158
75 Irmakbaşı 25,2 11 279 296
76 İncirlik Cumhuriyet 9,1 47 1.994 1.978
77 Kadıköy 29,4 8 386 353
78 Kamışlı 30,0 8 47 42
79 Karaahmetli 28,4 9 376 407
80 Kaşlıca 38,3 78 430 471
81 Kayarlı 13,0 16 292 279
82 Köklüce 10,9 51 1.085 1.083
83 Köprügözü 29,9 8 21 22
84 Kütüklü 30,3 56 322 311
85 Özler (Abdioğlu) 29,0 19 1.723 1.698
86 Paşaköy 25,3 11 93 89
87 Pekmezli (Doğankent) 15,0 13 175 176
88 Sağdıçlı 22,4 12 157 154
89 Sakızlı 20,0 11 125 112
90 Sazak 20,1 10 345 349
91 Solaklı Cumhuriyet 20,7 12 3.429 3.408
92 Solaklı Hürriyet 20,4 11 1.531 1.546
93 Şahinağa 24,4 12 184 185
94 Şeyhmurat qi 20,0 13 785 837
95 Taşçı 14,4 16 237 234
96 Vayvaylı 34,9 96 248 242
97 Yahşiler 36,9 16 208 209
98 Yakapınar 25,7 37 2.741 2.754
99 Yalnızca 28,3 8 200 199
100 Yenice 27,8 7 174 164
101 Yeniköy 33,5 5 146 154
102 Yerdelen 22,6 10 36 33
103 Yukarıçiçekli 10,6 45 312 300
104 Yunusoğlu Cumh. 22,8 9 1.656 1.657
105 Yunusoğlu Hürriyet 22,7 8 3.010 3.038
106 Zağarlı 26,7 9 126 120
Yüreğir (markazdan tashqari) 64.287 64.371
Yüreğir (tuman) 419.902 424.999

* Km — Seyhan tumanidagi tuman hokimligigacha boʻlgan masofa.

  1. „Index-Anatolicus: Türkiye yerleşim birimleri envanteri“ (Türkçe). nisanyanmap.com. 2-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-mart.
  2. „On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun“. Resmigazete.gov.tr (12 kasım 2012). 4 ağustos 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25 eylül 2020.
  3. „Tamim“ (Türkçe). Resmî Gazete (6 haziran 1956). 18 aralık 2021da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9 haziran 2022.
  4. „Index-Anatolicus: Türkiye yerleşim birimleri envanteri“ (Türkçe). nisanyanmap.com. 9 haziran 2022da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9 haziran 2022.