Yakov Lixtenberg

Yakov Grigoryevich Lixtenberg
Tavalludi	1899; Brest-Litovsk, Grodno gubernatorligi, Rossiya imperiyasi
Vafoti	1982; Moskva, SSSR
Fuqaroligi	SSSR
Taʼlimi	Xarkov milliy qurilish va arxitektura universiteti
Kasbi	arxitektor
Mukofotlari

Yakov Grigoryevich Lixtenberg (1899, Brest-Litovsk, Grodno gubernatorligi, Rossiya imperiyasi – 1982, Moskva, SSSR) – sovet meʼmori. Ikkinchi darajali Stalin mukofoti laureati (1941)^[1].

Hayoti[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yakov Grigoryevich Lixtenberg 1899-yilda Brest-Litovskda tugʻilgan. U 1921—1929-yillarda Xarkov milliy qurilish va arxitektura universiteti arxitektura boʻlimida oʻqigan. U Xarkovda Ukrpromstroy tizimida ishlagan (1927—-1929). Keyinchalik 1930—1933-yillarda Giprogradda faoliyat yuritgan. Talabalik yillarida u Davlat sanoat binosi loyihasini ishlab chiqishda qatnashgan (meʼmorlar S.Serafimov, S.Kravets, M.Felger, Xarkov, SSSR). 1933-yilda u Metroproyektga taklif qilingan va u yerda 1933-yildan 1939-yilgacha S.Kravets rahbarligida ishlagan. Yakov Grigoryevich Lixtenberg 1939—1943-yillarda Toshkent maxsus loyiha byurosida, 1943—1945-yillarda Davlat qurilish loyihasida (Moskva), 1945—1959-yillarda Mosproyektda ishlagan.

1960-yillarning boshlarida Yakov Grigoryevich Lixtenberg arxitektura sohasini tark etishga majbur boʻldi. 40-yillarning oxirida mamlakatda keng koʻlamli antisemitizm kompaniyasi boshlangan. „Gʻarbga xiyonatkorlikka qarshi kurash“ va „ildizsiz kosmopolitlarga qarshi kurash“ Yakov Grigoryevichniham chetlab oʻtmadi. U bir qator loyiha tashkilotlaridan haydalgan, dengiz flotining harbiy bazasida Sevastopolni tiklash boʻyicha ishlashga ruxsat berilmagan va u oʻqituvchilik qilayotgan Arxitektura institutidan boʻshatildi. Stalin mukofoti laureati davlat xavfsizlik idoralari va arxitektura boshqarmasiga oʻzini uzoq ayblovlardan oqlab, halol inson ekanligini isbotlab xat yozishga majbur boʻldi^[2]. U mutaxassis sifatida Bosh arxitektura va rejalashtirish boshqarmasida ishlashga muvaffaq boʻlgan yagona joy edi. U umrining qolgan qismini rasm chizishga bagʻishladi.

Oilasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qizi Eleanor – meʼmor.

Nabirasi Irina Lixtenberg (1958—2013-yil fevral) Moskva arxitektura institutini tamomlagan, Moskva va Isroilda ishlagan. Yavne va Xod Hasharon shaharlarida yirik shaharsozlik loyihalari muallifi.

Loyihalari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ikki sement zavodi (1927—1929, Donbass, SSSR);
Sement zavodini rekonstruksiya qilish (1927—1929, Kramatorsk, SSSR);
Turbina zavodi laboratoriyasi (1927—1929, Xarkov, SSSR)
800 oʻrinli maktab (1927—1929, Xarkov, SSSR)
Poliklinika (1927—1929, Xarkov, SSSR)
Poliklinika (1927—1929, Kramatorsk, SSSR)
Kinoteatr (1930, Xarkov, SSSR)
Turar-joy binolari (1930—1932, Xarkov, Artemyevsk, Makeevka, Yenakievo, SSSR)
Ikkita universal doʻkon (1930—1932, Xarkov, SSSR)
4000 oʻrinli teatr loyihasi (1930, Xarkov, SSSR) amalga oshirilmadi.
Butunrossiya qishloq xoʻjaligi koʻrgazmasidagi Volga viloyati paviloni (1930-yillar, Xarkov, SSSR);
Butunrossiya qishloq xoʻjaligi koʻrgazmasidagi Ukraina paviloni (1930-yillar, Xarkov, SSSR)
Harbiy dengiz floti madaniyat uyi (1940, Sevastopol, SSSR, S.Kuznetsov bilan birga)
O‘zbekistondagi evakuatsiya qilingan korxonalar uchun aholi punktlari: Qaratau va Bekobod, (1940-yillar, Toshkent, SSSR^[4])
„Kurskaya“ metro bekati (1940-yillar, Moskva, SSSR), amalga oshirilmagan;
Belorusskaya metro bekati (1940-yillar, Moskva, SSSR), amalga oshirilmagan;