Yam (xudo)

Yam

Mifologiya	Ugarit dini
Jins	erkak
Boshqa madaniyatlarda	Poseydon

Yam (Kanʼon tilidan tarjima qilinganda — „dengiz“) Kanʼon va Ugaritning eng muhim xudolaridan biridir.

Dengiz va daryolar xudosi yam, nafaqat Ugaritda, balki Finikiyada ham, Oʻrta yer dengizi sohilidagi Suriya qirgʻogʻida ham sajda qildilar, chunki bu hududlar iqtisodiyoti asosan dengiz savdosi va baliq ovlashga bogʻliq edi. Dengiz xudosini tasvirlashda unga xos boʻlgan, ammo feʼl-atvori jihatidan qarama-qarshi boʻlgan ikkita xususiyat hisobga olingan. Bu katta ehtimol bilan, tinch, uzoq masofali dengiz sayohatlari uchun mos, bir tomondan yozga, ikkinchi tomondan, boʻronli kunlarga boy, suzish uchun xavfli qishga mos keladi.

Kanʼon-Ugarit afsonalaridan biri Yam qanday qilib oʻzi uchun saroy qurishga qaror qilgani va shu tarzda xudolar orasida ustuvorlikni oʻrnatish istagini taʼkidlagani haqida gapiradi. „El oʻgʻillari“ deb nomlangan barcha kichik xudolar allaqachon Pitga taslim boʻlishga qaror qilishgan, birdan Baʼl oʻrnidan turib, ularni qoʻrqoqlik uchun qoralaydi va Pitni jangga chaqiradi. Jangning hakami — buyuk xudo El boʻlib, u Yamni raqib sifatida kuchliroq aytib va ikkita maʼbuda — Anat va Astarte homiyligidagi xudosi borligidan Baʼlni ogohlantiradi. Hunarmandchilik xudosi Kusor Baʼl uchun ikkita bolgʻa yasaydi, uning yordamida Ba'l gʻalaba qozonadi. U xudolar orasida ustun deb tan olingan. Dengiz xudosi, oʻlim va tartibsizlik hukmdori Yamning daʼvolarini rad etib, Ba'l xayrixoh qahramon sifatida harakat qiladi va koinotni xaosga qaytishdan qutqaradi.

Oʻlim xudosi Motadan farqli oʻlaroq, Yamuga sigʻinish Ugaritning rasmiy madaniyatining bir qismi edi. Suriya dengiz xudosi Yam tasviri qadimgi yunon xudosi Poseidonga yaqin.

Havolalar

• The Epic of Baʼal
• The Historical Evolution of the Hebrew God
• „Putting God on Trial: The Biblical Book of Job“
• „Baalism in Canaanite Religion and Its Relation to Selected Old Testament Texts“ Arxivnaya kopiya ot 10-aprelya 2007 na Wayback Machine