Yaponiya atom energetikasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Uch blokdan iborat Onagava AES

Yaponiyada yadro energetikasi yoqilg'i importiga qattiq bog'liqligi sababli 1973-yildan beri milliy strategik ustuvor yoʻnalish boʻlib kelgan. Bu loyiha boshlanishidanoq yuqori seysmik faollikka bardosh bera olish yoki olmasligi bo'yicha havotirlar bildirilgan.

Fukusima falokatidan oldin (2011-yil mart) Yaponiyada 54 ta yadro reaktori ishlagan (dunyoda Fransiya va AQSHdan keyin uchinchi va Osiyoda birinchi o'rinda). Yaponiyaning atom elektr stansiyalari mamlakat elektr energiyasining 30% ga yaqinini ishlab chiqaradi. Fukusima fojiasidan so'ng, barcha Yaponiya atom elektr stansiyalarining faoliyati tekshirish va modernizatsiya qilish uchun bosqichma-bosqich to'xtatildi; oxirgi ishlayotgan reaktor 2012-yil may oyida yopilgan. Shundan so'ng, faqat ikki stansiya bir muncha vaqt ishladi (2013-yil iyuldan sentabrgacha).[1]

Bosh vazir Sindzo Abe hukumati Yaponiyadagi atom elektr stansiyalarini qayta ishga tushirish boʻyicha koʻplab choralar koʻrdi. Taxminlarga ko'ra, atom elektr stansiyalari yangi, yanada qat'iy xavfsizlik standartlariga muvofiqligi tasdiqlanib, mahalliy hukumatlardan ruxsat olgandan keyingina elektr energiyasi ishlab chiqarishni qayta tiklashi mumkin. Energiya bloklarini ishga tushirishga tayyorgarlik jiddiy qarshiliklarga duch kelmoqda va sud jarayonlari orqali keskin muhokama qilinmoqda. Reuters tomonidan tanlangan ekspertlar oʻrtasida oʻtkazilgan soʻrov natijalariga koʻra, 48 ta reaktorning uchdan biridan uchdan ikki qismigacha turli sabablarga, jumladan: reaktorning ishlash muddati, yangi xavfsizlik standartlariga javob berish uchun modernizatsiya qilishdagi toʻsiqlar, seysmik faollik, fuqarolik va siyosiy. qarama-qarshilik[2] sababli oxir-oqibat toʻxtatiladi. 2015-yilning bahorida operatorlar Yaponiyaning 5 ta eng qadimgi yadro reaktorlarini[3] to'xtatishga qaror qabul qilishdi. Mamlakat hukumati operatorlarga reaktorlarni ishdan chiqarish xarajatlari uchun kompensatsiya va'da qilmoqda. 2015-yil avgust oyida Yaponiyada uzoq tanaffusdan keyin birinchi marta yadro reaktori ishlay boshladi.

Yaponiyadagi atom energetikasi 2020-yil oxirida mamlakatdagi elektr energiyasining 5,1 foizini tashkil qilgan[4]. 33 ta yadro reaktorlari MAGATE va Yaponiya hukumati tomonidan rasman ishlayotgan deb tasniflangan boʻlsa-da, ulardan atigi 10 tasi 2020-yilda elektr energiyasi ishlab chiqargan, qolganlari esa vaqtincha yopilgan.

Atom elektr stansiyalari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yaponiyada 33 ta yadro reaktoriga ega 15 ta atom elektr stantsiyasi mavjud (ro'yhatga qarang. Dunyodagi atom elektr stantsiyalari ro'yxati). Ularning aksariyati allaqachon to'xtatilgan. Ikkita reaktor qurilmoqda, biroq ularning qurilishi toʻxtatilgan.

2022-yil 17-may Yaponiya iqtisodiyot, savdo va sanoat vaziri Koichi Xagiuda Ukrainadagi vaziyat tufayli mamlakatning energetika xavfsizligi boʻyicha xavotir kuchayib borayotganiga qaramay, Yaponiyada yangi atom elektr stansiyalari qurilishi kutilmasligini aytdi.

Seysmik xavfsizlik[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yaponiya seysmik faol mintaqada joylashgan bo'lib, ko'pincha sunamiga olib keladigan vayron qiluvchi zilzilalar yuz yillikda bir necha marta sodir bo'ladi. Shu munosabat bilan Yaponiyada atom elektr stansiyalarini qurish va ulardan foydalanishning o'ziga xos xavflari haqida tashvish bildirildi. Yaponiya Kommunistik partiyasi Vakillar palatasi a'zosi va yadroviy qurolga qarshi harakat a'zosi Xidekatsu Yoshi 2006-yilning mart va oktabr oylarida sunami yoki zilziladan jiddiy zarar ko'rish ehtimoli haqida ogohlantirgan edi. Bunga javoban, Yadro va sanoat xavfsizligi agentligi rahbari Yoshinobu Terasaka ning aytishicha, "stansiyalar shu qadar yaxshi loyihalashtirilganki, bunday vaziyat deyarli mumkin emas"[5] deb javob berdi.

Fukusima-1 AESdagi avariyadan so'ng Emori Lovins "127 million kishi istiqomat qiladigan zilzila va sunami zonasi 54 ta reaktor uchun mos joy emas", deb ta'kidladi[6]. Xalqaro atom energiyasi agentligi (MAGATE) ham xavotir bildirmoqda. 2008-yilda Tokioda boʻlib oʻtgan G8 yadroviy xavfsizlik boʻyicha yigʻilishda MAGATE eksperti 7,0 balldan kuchli zilzila Yaponiya atom elektr stansiyalari uchun “jiddiy muammolarni” keltirib chiqarishi mumkinligi haqida ogohlantirgan edi[7]..

Fukusimadagi vaziyatdan so'ng atom energiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

2011-yil mart oyida Fukusima AESdagi falokatdan soʻng Yaponiya atom elektr stansiyalaridagi barcha reaktorlar bosqichma-bosqich toʻxtatildi. Oxirgi ishlagan reaktor 2012-yil may oyida to'xtatilgan[8]. Shundan so'ng, 2012-yil iyul oyida operatsion kompaniya olingan ruxsatnomaga muvofiq Oi AESning ikkita energoblokini ishga tushirdi[9]. Biroq, ruxsat qaytarib olindi va 2013-yil sentabr oyida ikkala reaktor ham yopildi[10]. Shunday qilib, 2012-yilda, 1970-yildan beri birinchi marta Yaponiyada elektr energiyasini ishlab chiqarishda atom energiyasidan foydalanilmadi. 2013-yil sentabridan 2015-yil avgustigacha Yaponiya atom elektr stansiyalaridagi barcha reaktorlar yopilgan edi. Bundan tashqari, barcha tadqiqot reaktorlari va yoqilg'ini qayta ishlash zavodlari yopildi.

Fukusimadagi avariya va uning oqibatlarini baholash, atom elektr stantsiyalari xavfsizligini nazorat qilish uchun mas'ul hisoblanuvchi organ - Yaponiya Yadro va sanoat xavfsizligi agentligining tugatilishiga olib keldi. Uning vakolati 2012-yilda tuzilgan Yaponiya Atom energiyasi komissiyasiga o'tkazildi (yaponcha: 原子力規制委員会 (日本)). 2013-yil iyul oyida Atom energiyasi boʻyicha komissiya atom elektr stansiyalari xavfsizligiga oid yangilangan va kuchaytirilgan talablarni hamda atom elektr stansiyalarini ishlatish uchun ruxsat olishning bosqichma-bosqich tartibini eʼlon qildi. Shu paytdan boshlab atom elektr stansiyasi operatorlari uchun reaktorlarni qayta ishga tushirish uchun yo'l ochildi.

2015-yil 11-avgustda 2013-yildan beri birinchi marta Senday atom elektr stansiyasining 1-blogi[11] - Yaponiyada yadro reaktori ishga tushirildi. 15-oktabrda Senday atom elektr stansiyasining ikkinchi reaktori ishlay boshladi[12].

2016-yil 29-yanvarda Kansai Power kompaniyasi sud kompaniya foydasiga qaror chiqarganidan keyin Takahama atom elektr stansiyasida uchinchi reaktorni ishga tushirdi[13]. 29-fevral kuni Takahama-4 reaktorini tarmoqqa ulashga urinish muvaffaqiyatsiz yakunlandi va u yana to'xtatildi[14]. 9-mart kuni Otsu tuman sudi Takahama[15] reaktorlarini toʻxtatish toʻgʻrisida qaror chiqardi. Shundan soʻng Takahama-3 yana toʻxtatildi. 2017-yil mart oyida Osaka Oliy sudi quyi sudning Takahamani toʻxtatish haqidagi qarorini bekor qildi. 2017-yil 22-mayda operatsion kompaniya atom elektr stansiyasining to'rtinchi reaktorini ishga tushirdi[16]. 6-iyun kuni xuddi shu stansiyaning uchinchi reaktori ishga tushirildi[17].

2016-yil 25 mart kuni Shikoku Power Company (YONDEN) Ikata atom elektr stansiyasining birinchi reaktorini to'xtatish to'g'risidagi qarorni e'lon qildi. Kompaniya qarorni iqtisodiy jihatlar bilan izohladi, unga ko'ra energiya blokini modernizatsiya qilish qolgan operatsion davr uchun o'zini oqlamaydi[18]. 2016-yil 15-avgustda Ikata AESning uchinchi bloki ishga tushirildi[19]. Xirosima prefekturasi aholisining atom elektr stansiyasini ishga tushirishga qarshi da’vosi sud tomonidan rad etildi[20]. 2017-yil dekabr oyida uchinchi blok yopilishi rejalashtirilgan edi va 13-dekabrda Xirosima Oliy sudi vulqon otilishi holatlarida yuzaga kelishi mumkin boʻlgan tahdidni baholash sababli uni qayta ishga tushirishni 2018-yil sentabrigacha taqiqladi[21]. Sud qaroriga e'tiroz bildirildi va 2018-yil sentabr oyida Xirosima Oliy sudi o'z taqiqini bekor qildi[22].

2018-yil 27 martda YONDEN direktorlar kengashi ikkinchi Ikata energiya blokini butunlay to'xtatishga qaror qildi. Qaror reaktorning ishlash muddatini cheklash (qaror qabul qilingan paytda 36 yil), yangilashning yuqori narxi (~ 2 milliard dollar) va elektr energiyasiga past talab[23] bilan izohlanadi.

2015-yil noyabr oyida Atom energiyasi bo'yicha komissiya Atom energiyasi agentligi Monju tez neytron reaktorini[24] boshqara olmasligi haqida qaror chiqardi. Komissiya hukumatdan boshqa operator topishni yoki reaktorni foydalanishdan chiqarishni talab qildi. Hukumat Monju kompaniyasini boshqarishni xohlovchi kompaniyalardan arizalarni qabul qilish muddatini belgiladi, biroq ariza beruvchilar yo'q edi. 2016-yil 21-dekabrda hukumat Monjuning yopilishi va keyinchalik uning bekor qilinishini e'lon qildi. 2022-yilga borib yoqilgʻi tushirilishi, 2047-yilda esa atom elektr stansiyasini demontaj qilish yakunlanishi rejalashtirilgan. Hisobdan chiqarish qiymati 3 milliard dollarga baholanmoqda. Reaktor ishga tushirilgandan boshlab, uni yopish to'g'risidagi qarorga qadar 22 yil o'tdi. Bu vaqt ichida Monju jami 250 kunga yaqin ishladi[25].

2017-yil dekabr oyida Kansai elektr kompaniyasi texnik toʻsiqlar tufayli Oy atom elektr stansiyasining birinchi va ikkinchi reaktorlarini yangilamasligini va ularni demontaj qilish niyatida ekanligini e’lon qildi[26].

2018-yil 14-martda Oy AES ning uchinchi reaktori[27] ishga tushirildi. 2018-yil 9-mayda Oy AESning[28] toʻrtinchi reaktori ishga tushirildi.

2018-yilning 23-martida Sagi tuman sudi prefektura aholisining atom elektr stansiyasi[29] ishlashiga qarshi qoʻzgʻatgan da’vosini rad etganidan soʻng Genkay atom elektr stansiyasining uchinchi reaktori[30] ishga tushirildi.

2018-yil 16-iyunda Genkay AES ning to'rtinchi reaktori[31] ishga tushirildi.

2018-yil oktabr oyida Toxoku elektr energetika kompaniyasi Onagava[32].

2018-yil 30-oktabrda Ikata atom elektr stansiyasining uchinchi reaktori ishga tushirildi[33] Shu tariqa 2018-yil davomida 4 ta reaktor elektr energiyasi ishlab chiqarishni tikladi.

2019-yil 13-fevralda Kyushu Electric operatsion kompaniyasi Genkay atom elektr stansiyasining ikkinchi energetika blokini[34] foydalanishdan chiqarish toʻgʻrisidagi qarorni e’lon qildi. Kyushu Electric reaktorning ishlash muddatini uzaytirishni so'rash niyatidan voz kechdi. Qarorga quyidagilar sabab bo'ldi: modernizatsiya qilishning yuqori narxi va terrorizmga qarshi choralar uchun yangi xavfsizlik talablariga javob bera olmaslik. Genkai-2 2011-yildan beri sovuq o'chirib qo'yilgan.

2019-yil 24-iyul kuni Tokio Energy Company prezidenti toʻrtta reaktorga ega Fukusima-2 (Fukushima Dai-ni) AESni toʻliq foydalanishdan chiqarish toʻgʻrisidagi qarorni e’lon qildi. Fukusima dai-ni 2011-yilning mart oyidan beri ishlamayapti, TEPCO reaktorlarini qayta ishga tushirishga ruxsat soʻramadi va ularni toʻxtatish toʻgʻrisidagi qaror bir qator ekspertlar tomonidan bir necha bor bashorat qilingan[35].

Joriy blok holati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Jadvalda MAGATE tomonidan faol deb belgilangan bloklar jamlangan[36]
Holati Bloklar soni Bloklar
Tijorat ekspluatatsiyasiga qaytarildi 9
  • № 3/4 Takahama atom elektr stantsiyasi
  • № 3/4 AES Oi
  • № 3 Ikata AES
  • Genkay № 3/4 AES
  • № 1/2 Senday AES
Fukusimadan keyingi xavfsizlik standartlariga javob berishini tasdiqlash uchun Yaponiyaning NRA regulyatoridan ruxsat oldi, ammo turli sabablarga ko'ra ular hali qayta ishga tushirilmagan. Ba'zilari ishga tushirishdan oldin bir qator belgilangan tadbirlarni bajarishlari kerak, boshqalari esa mahalliy hokimiyat organlaridan ruxsat olishni talab qiladi. 6
  • № 2 AES Tokay
  • № 6/7 Kashivazaki-Kariva AES
  • № 3 Mihama AES
  • № 1/2 Takahama atom elektr stantsiyasi
Nazorat qiluvchi organ tomonidan ko'rib chiqilmoqda o'n
  • Tsuruga № 2 AES
  • № 1-3 To'mari AES
  • 2-sonli Onagava atom elektr stansiyasi
  • №1 Higasidori AES
  • № 3/4 Hamaoka AES
  • № 2 AES Sika
  • № 2 Shimane AES
Yakuniy to'xtash joyida asoschilar tomonidan qabul qilingan qarorlar sakkiz
  • № 1/2 AES Oi
  • № 2 Ikata AES
  • № 1-4 Fukusima atom elektr stansiyasi
  • 1-sonli Onagava atom elektr stansiyasi
Kelajagi mavhum qolmoqda 7
  • № 1-5 Kashivazaki-Kariva atom elektr stantsiyasi
  • yana 2 ta

12.01.1963-yildan 01.01.2021-yilgacha bo'lgan davr uchun PRIS IAEA ma'lumotlariga muvofiq AES reaktorlari parki, 1-jadval[37][38] ma'lumotlarida ko'rsatilgan.

Jadval 1. Yaponiya AES reaktorlari parki 01.12.1960 dan 01.01.2021 gacha.
T/r Reaktor nomi Reaktor turi Status Joylashuvi O'rnatilgan quvvati-netto, MVt O'rnatilgan quvvati-brutto, MVt Qurilish boshlanishi Tarmoqqa ulanish vaqti Ekspluatatsiyaga kiritilishi vaqti (COD) Ekspluatatsiyadan chiqarish vaqti
1 FUGEN ATR HWLWR PS TSURUGA 148 165 5/10/1972 7/29/1978 3/20/1979 3/29/2003
2 FUKUSHIMA-DAIICHI-1 BWR PS OHKUMA-MACHI 439 460 7/25/1967 11/17/1970 3/26/1971 5/19/2011
3 FUKUSHIMA-DAIICHI-2 BWR PS OHKUMA-MACHI 760 784 6/9/1969 12/24/1973 7/18/1974 5/19/2011
4 FUKUSHIMA-DAIICHI-3 BWR PS OHKUMA-MACHI 760 784 12/28/1970 10/26/1974 3/27/1976 5/19/2011
5 FUKUSHIMA-DAIICHI-4 BWR PS OHKUMA-MACHI 760 784 2/12/1973 2/24/1978 10/12/1978 5/19/2011
6 FUKUSHIMA-DAIICHI-5 BWR PS OHKUMA-MACHI 760 784 5/22/1972 9/22/1977 4/18/1978 12/17/2013
7 FUKUSHIMA-DAIICHI-6 BWR PS OHKUMA-MACHI 1067 1100 10/26/1973 5/4/1979 10/24/1979 12/17/2013
8 FUKUSHIMA-DAINI-1 BWR PS NARAHA-MACHI 1067 1100 3/16/1976 7/31/1981 4/20/1982 30.09.2019
9 FUKUSHIMA-DAINI-2 BWR PS NARAHA-MACHI 1067 1100 3/25/1979 6/23/1983 2/3/1984 30.09.2019
10 FUKUSHIMA-DAINI-3 BWR PS NARAHA-MACHI 1067 1100 3/23/1981 12/14/1984 6/21/1985 30.09.2019
11 FUKUSHIMA-DAINI-4 BWR PS NARAHA-MACHI 1067 1100 5/28/1981 12/17/1986 8/25/1987 30.09.2019
12 GENKAI-1 PWR PS GENKAI-CHO 529 559 9/15/1971 2/14/1975 10/15/1975 4/27/2015
13 GENKAI-2 PWR PS GENKAI-CHO 529 559 2/1/1977 6/3/1980 3/30/1981 4/9/2019
14 GENKAI-3 PWR OP GENKAI-CHO 1127 1180 6/1/1988 6/15/1993 4/18/1994 --
15 GENKAI-4 PWR OP GENKAI-CHO 1127 1180 7/15/1992 11/12/1996 7/25/1997 --
16 HAMAOKA-1 BWR PS OMAEZAKI-SHI 515 540 6/10/1971 1/20/1987 3/17/1976 --
17 HAMAOKA-2 BWR PS OMAEZAKI-SHI 806 840 6/14/1974 1/27/1993 11/29/1978 --
18 HAMAOKA-3 BWR OP OMAEZAKI-SHI 1056 1100 6/10/1971 1/20/1987 3/17/1976 --
19 HAMAOKA-4 BWR OP OMAEZAKI-SHI 1092 1137 6/14/1974 1/27/1993 11/29/1978 --
20 HAMAOKA-5 BWR OP OMAEZAKI-SHI 1325 1380 7/12/2000 4/30/2004 1/18/2005 --
21 HIGASHI DORI-1 (TOHOKU) BWR OP Higashidori-mura 1067 1100 11/7/2000 3/9/2005 12/8/2005 --
22 IKATA-1 PWR PS IKATA-CHO 538 566 9/1/1973 2/17/1977 9/30/1977 5/10/2016
23 IKATA-2 PWR PS IKATA-CHO 538 566 8/1/1978 8/19/1981 3/19/1982 5/23/2018
24 IKATA-3 PWR OP IKATA-CHO 846 890 10/1/1990 3/29/1994 12/15/1994 --
25 JPDR BWR PS TOKAI-MURA 12 13 12/1/1960 10/26/1963 3/15/1965 3/18/1976
26 KASHIWAZAKI KARIWA-1 BWR OP KASHIWAZAKI-SHI 1067 1100 6/5/1980 2/13/1985 9/18/1985 --
27 KASHIWAZAKI KARIWA-2 BWR OP KASHIWAZAKI-SHI 1067 1100 11/18/1985 2/8/1990 9/28/1990 --
28 KASHIWAZAKI KARIWA-3 BWR OP KASHIWAZAKI-SHI 1067 1100 3/7/1989 12/8/1992 8/11/1993 --
29 KASHIWAZAKI KARIWA-4 BWR OP KASHIWAZAKI-SHI 1067 1100 3/5/1990 12/21/1993 8/11/1994 --
30 KASHIWAZAKI KARIWA-5 BWR OP KASHIWAZAKI-SHI 1067 1100 6/20/1985 9/12/1989 4/10/1990 --
31 KASHIWAZAKI KARIWA-6 BWR OP KASHIWAZAKI-SHI 1315 1356 11/3/1992 1/29/1996 11/7/1996 --
32 KASHIWAZAKI KARIWA-7 BWR OP KASHIWAZAKI-SHI 1315 1356 7/1/1993 12/17/1996 7/2/1997 --
33 MIHAMA-1 PWR PS MIHAMA 320 340 2/1/1967 8/8/1970 11/28/1970 4/27/2015
34 MIHAMA-2 PWR PS MIHAMA 470 500 5/29/1968 4/21/1972 7/25/1972 --
35 MIHAMA-3 PWR OP MIHAMA 780 826 8/7/1972 2/19/1976 12/1/1976
36 MONJU FBR PS TSURUGA 246 280 5/10/1986 8/29/1995 -- 12/5/2017
37 OHI-1 PWR PS OHI 1120 1175 10/28/1972 12/23/1977 3/27/1979 3/1/2018
38 OHI-2 PWR PS OHI 1120 1175 12/8/1972 10/11/1978 12/5/1979 3/1/2018
39 OHI-3 PWR OP OHI 1127 1180 10/3/1987 6/7/1991 12/18/1991 --
40 OHI-4 PWR OP OHI 1127 1180 5/13/1988 6/19/1992 2/2/1993 --
41 OHMA BWR UC OHMA 1328 1383 5/7/2010 -- -- --
42 ONAGAWA-1 BWR PS ONAGAWA, ISHINOMAKI 498 524 7/8/1980 11/18/1983 6/1/1984 12/21/2018
43 ONAGAWA-2 BWR OP ONAGAWA, ISHINOMAKI 796 825 4/12/1991 12/23/1994 7/28/1995 --
44 ONAGAWA-3 BWR OP ONAGAWA, ISHINOMAKI 796 825 1/23/1998 5/30/2001 1/30/2002 --
45 SENDAI-1 PWR OP SATSUMASENDAI 846 890 12/15/1979 9/16/1983 7/4/1984 --
46 SENDAI-2 PWR OP SATSUMASENDAI 846 890 10/12/1981 4/5/1985 11/28/1985 --
47 SHIKA-1 BWR OP SHIKA-MACHI 505 540 7/1/1989 1/12/1993 7/30/1993 --
48 SHIKA-2 BWR OP SHIKA-MACHI 1108 1206 8/20/2001 7/4/2005 3/15/2006 --
49 SHIMANE-1 BWR PS MATSUE 439 460 7/2/1970 12/2/1973 3/29/1974 30.04.2015
50 SHIMANE-2 BWR OP MATSUE 789 820 2/2/1985 7/11/1988 2/10/1989 --
51 SHIMANE-3 BWR UC MATSUE 1325 1373 10/12/2007 -- -- --
52 TAKAHAMA-1 PWR OP TAKAHAMA 780 826 4/25/1970 3/27/1974 11/14/1974 --
53 TAKAHAMA-2 PWR OP TAKAHAMA 780 826 3/9/1971 1/17/1975 11/14/1975 --
54 TAKAHAMA-3 PWR OP TAKAHAMA 830 870 12/12/1980 5/9/1984 1/17/1985 --
55 TAKAHAMA-4 PWR OP TAKAHAMA 830 870 3/19/1981 11/1/1984 6/5/1985 --
56 TOKAI-1 GCR PS TOKAI MURA 137 166 3/1/1961 11/10/1965 7/25/1966 3/31/1998
57 TOKAI-2 BWR OP TOKAI MURA 1060 1100 10/3/1973 3/13/1978 11/28/1978 --
58 TOMARI-1 PWR OP TOMARI VILLAGE 550 579 4/18/1985 12/6/1988 6/22/1989 --
59 TOMARI-2 PWR OP TOMARI VILLAGE 550 579 6/13/1985 8/27/1990 4/12/1991 --
60 TOMARI-3 PWR OP TOMARI VILLAGE 866 912 11/18/2004 3/20/2009 12/22/2009 --
61 TSURUGA-1 BWR PS TSURUGA CITY 340 357 11/24/1966 11/16/1969 3/10/1970 4/27/2015
62 TSURUGA-2 PWR OP TSURUGA CITY 1108 1160 11/6/1982 6/19/1986 2/7/1987 --

2021-yil 1-yanvar holatiga jami oʻrnatilgan quvvati – yalpi – 33 083 MVt (oʻrnatilgan quvvat – 31 679 MVt) boʻlgan 33 ta reaktor ishlamoqda, shu jumladan:

  • 17 ta BWR tipidagi reaktor; oʻrnatilgan yalpi quvvati – 18 425 MVt (sof – 17 559 MVt);
  • 16 ta PWR tipidagi reaktor ; o'rnatilgan quvvat - yalpi - 14 838 MVt (sof - 14 120 MVt)

Yadroga qarshi harakat[tahrir | manbasini tahrirlash]

2011-yil 19-sentabrda Tokioda atom energiyasiga qarshi namoyish.

Yaponiyadagi yadro xavfsizligi tashkilotlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Yadro xavfsizligi komissiyasi - yadro sanoatini tartibga soluvchi organ hisoblanadi.
  • Yaponiyaning Atom energiyasi bo'yicha komissiyasi Yaponiya Vazirlar Mahkamasi huzurida yadro energiyasini rejalashtirishni muvofiqlashtirish bo'yicha maslahat qo'mitasi vazifasini bajaradi.
  • Sanoat va yadro xavfsizligi agentligi davlat institutlari qayta tashkil etilgandan keyin 2001-yil 6-yanvarda tashkil etilgan va tartibga solish faoliyatini amalga oshiradi.

Yaponiya bir necha mintaqalarga bo'lingan bo'lib, ular tegishli mintaqaviy yetkazib beruvchilardan elektr energiyasini oladilar. Barcha yetkazib beruvchilar monopoliya maqomiga ega va Yaponiya hukumati tomonidan tartibga solinadi. Yaponiyadagi barcha mintaqaviy energetika kompaniyalari hozirda Okinava elektr kompaniyasidan tashqari atom elektr stansiyalarida ishlaydi. Ularning barchasi, shuningdek, elektr tarmoqlari korxonalari federatsiyasiga a'zo. Kompaniyalarning bazilari quyida keltirilgan.

  • Tokio energetika kompaniyasi (TEPCO)
  • Kyushu energetika kompaniyasi (Kyushu Electric)
  • Chubu elektr kompaniyasi (Chubu elektr)
  • Tohoku energetika kompaniyasi (Tohoku Electric)
  • Shikoku energetika kompaniyasi (YONDEN)
  • Kansai energetika kompaniyasi (KEPCO)
  • Hokuriku energetika kompaniyasi (RIKUDEN)
  • Xokkaydo energetika kompaniyasi (HEPCO)
  • Chugoku energetika kompaniyasi (Chuden)

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Yaponiya iqtisodiyoti
  • Yaponiya sanoati

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Eslatmalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ осталась без мирного атома. В префектуре Фукуи для профилактики остановлен последний в Японии действующий реакторAndoza:Недоступная ссылка // Интерфакс, 16 сентября 2013
  2. ↑ Japan nuclear power outlook bleak despite first reactor restart | Reuters
  3. ↑ Decommissioning aging reactors inevitable, costly | The Japan Times
  4. ↑ PRIS - Country Details
  5. ↑ Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named wsj-11-03-28
  6. ↑ {{Veb manbasi}} andozasidan foydalanishda sarlavha= parametrini belgilashingiz kerak. „{{{title}}}“.
  7. ↑ physorg.com — IAEA warned Japan over nuclear quake risk: WikiLeaks
  8. ↑ Japan shuts down last working nuclear reactor | World news | The Guardian
  9. ↑ Oi nuclear plant`s No 4 reactor begins generating power | Zee News
  10. ↑ Shutdown of Japan’s Last Nuclear Reactor Raises Power Concerns — Bloomberg Business
  11. ↑ „arxiv nusxasi“. 2015-yil 14-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 28-may.
  12. ↑ Japan restarts second reactor at Sendai nuclear plant | Reuters
  13. ↑ Takahama-3 Becomes Third Reactor To Restart In Japan after Fukushima
  14. ↑ Takahama-4 Reactor Fails Grid Connection in Japan — World Nuclear Industry Status Report
  15. ↑ Japan court issues injunction to halt Takahama nuclear reactors | Reuters
  16. ↑ Kepco restarts Takahama No. 4 reactor amid anti-nuclear protest | The Japan Times
  17. ↑ Kepco restarts second Takahama reactor as Greenpeace warns of French MOX fuel shipment | The Japan Times
  18. ↑ Permanent Closure of Japanese Reactor Ikata-1 — World Nuclear Industry Status Report
  19. ↑ Ikata 3 operating at full power again — World Nuclear News
  20. ↑ Japan court denies injunction against Ikata nuclear plant | Reuters
  21. ↑ Hiroshima High Court orders suspension of Ikata nuclear reactor in Ehime Prefecture, revoking district court ruling | The Japan Times
  22. ↑ „arxiv nusxasi“. 2019-yil 11-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 28-may.
  23. ↑ Another aging nuclear reactor in western Japan to be scrapped | The Japan Times
  24. ↑ Japan regulator urges finding another body to run fast-breeder reactor | Reuters
  25. ↑ Japan pulls plug on Monju, ending $8.5 billion nuclear self-sufficiency push | Reuters
  26. ↑ Kansai Electric to scrap two reactors in latest blow for Japan’s nuclear sector | Reuters
  27. ↑ Ohi 3 reaches critical milestone in restart — World Nuclear News
  28. ↑ Japan’s Ohi 4 restarts — Nuclear Engineering International
  29. ↑ Saga District Court rejects bid to suspend restart of nuclear reactors at Genkai plant | The Japan Times
  30. ↑ „arxiv nusxasi“. 2018-yil 28-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 28-may.
  31. ↑ {{Veb manbasi}} andozasidan foydalanishda sarlavha= parametrini belgilashingiz kerak. „{{{title}}}“.
  32. ↑ {{Veb manbasi}} andozasidan foydalanishda sarlavha= parametrini belgilashingiz kerak. „{{{title}}}“.
  33. ↑ {{Veb manbasi}} andozasidan foydalanishda sarlavha= parametrini belgilashingiz kerak. „{{{title}}}“.
  34. ↑ Kyushu Electric to scrap No. 2 reactor at Genkai nuclear plant due to cost of safety upgrades at aging site | The Japan Times
  35. ↑ TEPCO says will decommission Fukushima Daini nuclear reactor
  36. ↑ {{Veb manbasi}} andozasidan foydalanishda sarlavha= parametrini belgilashingiz kerak. „{{{title}}}“.
  37. ↑ {{Veb manbasi}} andozasidan foydalanishda sarlavha= parametrini belgilashingiz kerak. „{{{title}}}“.
  38. ↑ {{Veb manbasi}} andozasidan foydalanishda sarlavha= parametrini belgilashingiz kerak. „{{{title}}}“. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Yaponiya_atom_energetikasi&oldid=3520586" dan olindi