Kontent qismiga oʻtish

Yaponiyada ingliz tili ta'limi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Yaponcha Thumb-shift klaviaturasi

Yaponiyada ingliz tili taʼlimi 1600-yilda yapon va yevropaliklar oʻrtasidagi dastlabki aloqalar bilan boshlangan. Yaponiyada oʻrta maktabni tamomlagan deyarli barcha talabalar bir necha yillik ingliz tili taʼlimiga ega; biroq, koʻpchilik hali ham ingliz tilida ravon suhbatlashish qobiliyatiga ega emas.

Tarix

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yaponlar va ingliz tilida soʻzlashuvchilar oʻrtasidagi dastlabki aloqa haqidagi ilk maʼlumotlar taxminan 1600-yilda, Tokugava feodal hukumatining asoschisi Tokugava Ieyasu ingliz Uilyam Adams bilan uchrashgan paytda boshlangan deb ishoniladi. Ikki kishi oʻrtasidagi yagona tarjimon faqat portugal tilini yaxshi bilgan boʻlsada, bu Tokugava Ieyasuga umrining oxirigacha Yaponiyada qolgan Uilyam Adams bilan ijobiy munosabatda boʻlishiga toʻsqinlik qilmadi.

Biroq, 1616-yilda Tokugava Ieyasu vafotidan soʻng, Bakufu tashqi siyosatidagi oʻzgarishlar kiritib, 1623-yilda ingliz savdogarlarining idorasini yopishga buyruq berdi, bu esa inglizlarni Yaponiyani tark etishga majbur qildi. 1673 -yilda inglizlarning qaytishi esa rad etildi.. 1808-yilda ingliz kemasi Phaeton Nagasakida tovarlarni tortib oldi va 1825-yilga kelib Bakufu feodallarga Gollandiya va Xitoydan tashqari barcha xorijiy kemalarni qaytarishni buyurdi.

Har qanday ingliz grammatika kitobining yapon tiliga birinchi tarjimasi 1841-yilda Myurreyning ingliz tili grammatikasini golland tilidan yapon tiliga tarjima qilgan, golland tilini oʻrgangan Bakufuning yuqori martabali amaldori — Shibukava Rokuzo tomonidan amalga oshirilgan. Keyin 1848-yilda amerikalik Ranald MakDonald oʻzini kema halokatga uchragandek qilib koʻrsatib Yaponiyaga keldi va Bakufu buyrugʻi bilan Nagasakida oʻn toʻrtta golland tilini biladigan yapon tarjimonlariga ingliz tilidan dars berdi. Ular MakDonaldning Moriyama ismli shogirdlaridan biri sifatidaAQSh va Yaponiya oʻrtasida savdo aloqalarini oʻrnatish uchun tarjimon vazifasini bajaradiga boʻlishlari kerak edi.

Kema halokatidan qutqarilib, Amerika Qoʻshma Shtatlarida oʻn yil oʻqigan Nakahama Manjiro Ei-Bei Taiwa Shokei (Anglo-Amerika suhbatiga yorliq)[1] deb nomlangan ingliz tili darsligini yozgan, unda talaffuz uchun yapon kanasidan (Yaponlarning boʻgʻinlab yozish sistemasi) va kanbun dan foydalanilgan.so‘z tartibi tizimi. Ushbu matn keyinchalik Yaponiyada ingliz tilini oʻqitish va oʻrganish usullarini shakllantirishda yuqori taʼsirga ega boʻlishi kerak edi.

Birinchi ingliz maktablaridan biri boʻlgan Yokohama akademiyasi 1865-yilda Bakufu tomonidan Yaponiyada tashkil etilgan boʻlib, u yerda James Curtis Hepburn kabi amerikalik missionerlar dars bergan. 1874-yilga kelib, Yaponiyada 91 ta chet tili maktablari mavjud boʻlib, ulardan 82 tasi ingliz tilini oʻrgatardi. Va 1923-yilda ingliz Harold E. Palmer Taʼlim vazirligi tomonidan Yaponiyaga taklif qilindi va keyinchalik Tokioda Ingliz tilini oʻqitish boʻyicha tadqiqot institutini ochdi va ingliz tilini oʻqitishda audio-ogʻzaki yondashuvni joriy qiladi. Biroq, 1880-yillardan boshlab, Yaponiya tez suratlarda modernizatsiya qilingan mamlakatga aylanayotgan paytda, Yaponiya jamoatchiligini taxmin qilingan Gʻarb taʼsirlari xavfi haqida ogohlantirish uchun Shiga Shigetakaning "Nihon Jin " (にほんじん) (Yapon xalqi) kabi kitoblar paydo boʻla boshladi. Shunday qilib, Ikkinchi jahon urushi oxirigacha yapon xalqi oʻrtasida Gʻarb mafkurasi va milliy gʻururi oʻrtasida keskinlik kuchayib bordi.

Zamonaviy Yaponiyada yapon xalqining ingliz tiliga qanday qarashi haqida qarama-qarshi mulohazalar mavjud. Bir tomondan, ingliz tili bo‘yicha amaliy bilim olishga qiziqish katta, buni STEP Eiken[2] nomzodlari sonining yil sayin ortib borayotgani hamda jahon iqtisodiyoti va xalqaro hamjamiyatda ishtirok etish uchun til dasturlarini oʻz repertuariga kiritayotgan ingliz tilini o‘zlashtira boshlagan yapon ommaviy axborot vositalarining miqdorlari ko‘rsatishi mumkin. Lekin shu bilan birga, Henry J. Hughes[3] va Mike Guest[4] kabi yozuvchilar Yaponiya oʻzining geografik izolyatsiyasi va ajoyib tarjima sanoati tufayli oʻzini Yer yuzidagi eng mustaqil davlatlardan biri sifatida saqlab qolishi natijasida kundalik hayotda ingliz tiliga boʻlgan ehtiyoj kamayishini taʼkidlaydilar. .

Zamonaviy ingliz tili sanoati yaqinda aql bovar qilmaydigan oʻzgarishni boshdan kechirdi, jumladan, bir qator qiyinchiliklar, masalan, ikkita juda katta ingliz tili suhbat maktablari tarmogʻining bankrotlik eʼlonlari yuzaga keldi.

Qiyinchiliklar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yapon talabalari grammatika va sintaksisdagi keskin farqlar, shuningdek, talaffuzdagi muhim farqlar tufayli ingliz tilini o‘rganishda katta qiyinchiliklarga duch kelishadi. Yaponcha soʻzlarning tartibi, yapon tilida gap egalarning tez-tez qoldirilishi, artikllarning yoʻqligi, koʻplik shakllarining funktsional mavjud emasligi, shuningdek, l va rni ajratishdagi qiyinchiliklar ingliz tilidan samarali foydalanishda jiddiy muammolar kelib chiqishiga sabab boʻladi.[5] Darhaqiqat, yaponlar ingliz tilidan xalqaro imtihonlarda nisbatan kam ball olishlari qayd etilgan.[6]

Ingliz tilining kundalik hayotda funktsional maqsadlarda emas, balki „dekorativ“ yoki „dizayn“ uchun ishlatilishi qoʻshimcha omil boʻldi.[7] Yaʼni, bu yaponlar foydalanishida, oʻz-oʻzidan ingliz tilida soʻzlashuvchilar uchun emas, boshqacha aytganda „aqlli, murakkab va zamonaviy“ koʻrinish uchun u tildan foydalaniladi..[8] Darhaqiqat, bunday dekorativ ingliz tilida „koʻpincha uni toʻgʻri ishlatishga urinish boʻlmaydi, yoki yapon aholisining aksariyati ham buni qilmaydi. … hech qachon inglizcha dizayn elementini oʻqishga harakat qilmaydi Shuning uchun imlo tekshiruvi va grammatik aniqlikka kamroq eʼtibor beriladi.“[9] Shunday qilib, Yaponiyada kundalik hayotda uchraydigan ingliz tilidagi muloqot oʻrganish yordami sifatida yordam berishi dargumon.

Yana bir qiyinchilik shundaki, ingliz tilining Yaponiyaga assimilyatsiya qilinishiga ruxsat berish uning oʻziga xosligini yoʻqotadi va ularni Gʻarb madaniyatiga moslashishga majbur qiladi degan qoʻrquv ham mavjud. Ular ingliz tilini Gʻarb sivilizatsiyasining kuchayishiga olib keladi deb bilishadi. Ingliz tili yapon tili va madaniyatiga qarama-qarshi boʻlgan tajovuzkor va individualistik til sifatida qaraladi. Kamgap yapon fuqarosi ingliz tilida gaplashganda oʻzini koʻproq „kirishimliroq“ va „koʻproq gapiradigan“ boʻlishga majburlashi Yaponiya hukumati fikrida ular qanday gapirishlari kerakligi toʻgʻridan-toʻgʻri ziddiyatni namoyish qiladi. Agar o‘quvchilar „ochiq-oydin“ va „individual“ tarzda gapirishni juda yosh o‘rgansalar, bu ularning yapon tilida soʻzlashish qobiliyatiga taʼsir qilishi va ona tiliga juda kuchli taʼsir qilishi mumkin. Bu sof va asl yapon tili boʻlib qolish oʻrniga yapon tilining gʻarbiylashuviga olib kelishi mumkin.[10]

Maktab tizimi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Moliya vazirligi (Yaponiya) maʼlumotlariga koʻra, 2004- moliya yilida (moliyaviy yil) taʼlim va fan bilan bogʻliq chora-tadbirlar uchun Umumiy hisob xarajatlari[11] 6,133,0 milliard ¥ (yoki taxminan 70,8 milliard dollar)ni tashkil etdi. Yaponiya BMT taʼlim indeksida dunyoda 22-oʻrinni egallagan, ammo PISA maʼlumotlariga koʻra fan boʻyicha yuqori ballga ega.

MEXT 1998-yildan boshlab ayrim davlat boshlangʻich maktablarida ingliz tili darslarini majburiy oʻtish boʻyicha choralar koʻrdi;[12] koʻpgina yapon ota-onalari oʻz farzandlarini Eikaiva maktablariga hatto boshlangʻich maktabdan ham avval yuborishdi. MEXT[13] tomonidan taqdim etilgan 2003-yil statistik maʼlumotlariga koʻra, 12 yoshdan 14 yoshgacha boʻlgan bolalar har yili maktab sinfxonalarida taxminan 90 soat vaqt oʻtkazadilar.

Anʼaviy tarzda yaponlar grammatika-tarjima uslubidan foydalanib kelishgan, Nakahama Manjirōning kanbun tizimi ingliz tilini oʻquvchilarga oʻrgatishda katta hissa qoʻshdi. Biroq, ingliz tilini yapon talabalariga oʻrgatishda mobil telefonlar va pop madaniyatlaridan foydalangan holda ichki va tashqi sinfxona sharoitlarida ishlatishga moslashtirilgan innovatsion usullar ham mavjud.

2011-yil aprel oyidan boshlab ingliz tilini oʻqitish boshlangʻich maktabning 5-sinfidan boshlab (10 yosh) majburiy qilib belgilandi.[14][15][16]

2020-yilgacha uchinchi va to‘rtinchi sinf o‘quvchilari uchun ingliz tilidagi mashgʻulot darslarini majburiy qilib, beshinchi va oltinchi sinf o‘quvchilari uchun to‘laqonli darslarga aylantirish rejalashtirilmoqda[17]

Xususiy sektor

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ingliz tiliga ixtisoslashgan xususiy til maktablari eikaiwa deb nomlanadi. Ushbu zanjirlarning eng kattasi Aeon, GEOS va ECC edi; faqat ECC va AEON hali bankrotlik uchun ariza berilmagan. Sanoat yaxshi tartibga solinmagan. Dastlab Yaponiyada 900 dan ortiq filiallari ega eng yirik tarmoq boʻlgan Nova 2007-yil oktyabr oyida qulab tushdi va minglab chet ellik oʻqituvchilar pulsiz va yashash uchun joysiz qoldi. Garchi koʻpchilik universitet lavozimlari endilikda magistr yoki undan yuqori darajani talab qilayotgan boʻlsada, boshqa oʻqituvchilar universitetlarda faoliyat olib borishmoqda.

Yaponiyada haken yoki dispecherlik kompaniyalari sifatida tanilgan agentliklar ingliz tilida soʻzlashuvchilarni hodimlarini ingliz tili darajasini biznes maqsadida rivojlantirmoqchi boʻlgan bolalar bogʻchalari, boshlangʻich maktablar va xususiy kompaniyalarga yuborish uchun tobora koʻproq foydalanilmoqda. Agentliklar soʻnggi paytlarda boshlangʻich, oʻrta va yuqori maktablar uchun turli taʼlim kengashlaridan shartnomalar olish uchun qattiq raqobatlashmoqda, shuning uchun oʻqituvchilarning ish haqlari soʻnggi toʻrt yil ichida muntazam ravishda kamaydi.

Ayni paytda Yaponiyadagi oʻqituvchilarning oʻrtacha ish haqi oyiga 250 000 iyendan kam, lekin ish tajribasiga qarab bu sal oshishi mumkin. Ish haqi bilan bir qatorda mehnat sharoitlari ham muntazam ravishda pasayib bordi, natijada sanoat harakatlari va sud janglari mahalliy va xalqaro matbuotda yangilik keltirdi.[18]

JET dasturi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yaponiya almashish va oʻqitish dasturi xodimlari Yaponiya hukumati tomonidan Yaponiya shahar va qishloq hududlaridagi yapon oʻrta va boshlangʻich maktablarining til oʻqituvchilariga koʻmak berish uchun homiylik qilinadi.

Madaniy farqlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ingliz tilida muloqot qilish haqida gap ketganda, koʻpgina yapon talabalari oʻz soʻzlarida adashib qoish yoki oʻzlarini fikrlarini aniq ifodalay olmaslik haqida xavotirlanishadi; shu sababli ular ingliz tilida gapirishdan butunlay qochadilar.[19] Biroq, ingliz tili oʻqituvchisi talabalarning xavotirlarini bartaraf etish orqali ularga ingliz tili darslarida boʻladigan shunday tashvishlarini yengish uchun foydalanishlari mumkin boʻlgan kognitiv, samarali va xulq-atvor strategiyalarini ishlab chiqishga yordam berishi mumkin.[20] „Demotivatsiya oʻquvchining munosabati va xulq-atvoriga salbiy taʼsir koʻrsatishi, sinfdagi guruh dinamikasi va oʻqituvchining motivatsiyasini buzishi va uzoq muddatli va keng tarqalgan salbiy taʼlim natijalariga olib kelishi mumkin“.[21] Oʻqituvchi talabalarga xavotirlarini bartaraf etishda yordam berishdan tashqari, oʻquvchilarning oʻquv strategiyalari va ularning motivatsiyasi haqida yaxshi tasavvurga ega boʻlishi kerak, shunda talaba oʻz eʼtiborini yangi maʼlumotlarni olish va oʻquvchilarning ikkinchi tilni egallashiga xalaqit beradigan salbiy motivatsiyalar taʼsirini kamaytirishga ega boʻla oladi.[22]

Yana qarang

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ Ike, Minoru. „A historical review of English in Japan (1600-1880).“ World Englishes. 14.1 (1995) 3-11.
  2. ↑ Tanaka, Sachiko Oda. „The Japanese media and English.“ World Englishes. 14.1 (1995) 37-53.
  3. ↑ Hughes, Henry J. „Cultivating the walled garden: English in Japan.“ English Studies 80.6 (1999): 556. Academic Search Complete. EBSCO. Web. 28 November 2009.
  4. ↑ Guest, Mike. „Why Do Japanese Struggle With English?“ China Daily (18 February 2006). Academic Search Complete. Factiva. Web. 28 November 2009.
  5. ↑ Dougill, John (2008). "Japan and English as an alien language". English Today 24 (1): 18–22. doi:10.1017/s0266078408000059. 
  6. ↑ Kowner, Rotem (2003). "Japanese Miscommunication with Foreigners: In Search for Valid Accounts and Effective Remedies". Jahrbuch des Deutschen Instituts für Japanstudien 15: 117–151. 
  7. ↑ Ikeshima, Jayne Hildebrand (July 2005). "Some perspectives on the phenomenon of "Engrish"". Keio Journal of International Studies 15: 185–198. 
  8. ↑ Dougill, John (1987). "English as a decorative language". English Today 3 (4): 33–35. doi:10.1017/S0266078400003126. 
  9. ↑ Melin, Tracy; Rey, Nina (2005). "Emphasizing Foreign Language Use to International Marketing Students: A Situational Exercise That Mimics Real-World Challenges". Global Business Languages 10: 13–25. 
  10. ↑ Hashimoto, Kayoko (2000-04-01). "'Internationalisation' is 'Japanisation': Japan's foreign language education and national identity". Journal of Intercultural Studies 21 (1): 39–51. doi:10.1080/07256860050000786. ISSN 0725-6868. https://doi.org/10.1080/07256860050000786. 
  11. ↑ "Understanding the Japanese Budget 2004." Budget: Ministry of Finance. 22 July 2008. Ministry of Finance Japan. 28 Nov. 2009. <http://www.mof.go.jp/english/budget/brief/2004/2004e_03.htm#4 (Wayback Machine saytida 2011-03-24 sanasida arxivlangan)>
  12. ↑ Honna, Nobuyuki, and Yuko Takeshita „English Language Teaching in Japan: Policy Plans and their Implementations.“ RELC Journal 36.3 (2005) 363-383. Academic Search Complete. EBSCO. Web. 30 November 2009.
  13. ↑ http://search.mext.go.jp/search?q=school+education&entqr=0&output=xml_no_dtd&output=xml_no_dtd&sort=date%3AD%3AL%3Ad1&ud=1&client=en_frontend&oe=UTF-8&ie=UTF-8&proxystylesheet=en_frontend&site=english[sayt ishlamaydi]
  14. ↑ McCurry, Justin. „Japan launches primary push to teach English“. The Guardian (2011-yil 8-mart). Qaraldi: 2011-yil 13-mart.
  15. ↑ „Elementary schools to get English“. The Japan Times. 2011-yil 6-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 13-mart.
  16. ↑ „Are schools ready for English?“. The Japan Times. Qaraldi: 2011-yil 13-mart.
  17. ↑ „English heads for elementary school in 2020 but hurdles abound“. The Japan Times.
  18. ↑ Currie-Robson, Craig (2015). English to Go: Inside Japanʼs Teaching Sweatshops. ISBN 978-1505350937.
  19. ↑ Aiga, Yoshie. „Is Japanese English education changing?“ Cross Currents 40.3 (1990) 139. Academic Search Complete. EBSCO. Web. 30 November 2009.
  20. ↑ Kondo, David Shinji, and Ying-Ling Yang. „Strategies for coping with language anxiety: the case of students of English in Japan“. ELT Journal: English Language Teachers Journal 58.3 (2004). pp. 258-265. Academic Search Complete. EBSCO. Web. 30 November 2009.
  21. ↑ Falout, Joseph, James Elwood, and Michael Hood (2009). „Demotivation: Affective states and learning outcomes“. System 37.3 pp. 403-417. Academic Search Complete. EBSCO. Web. 29 November 2009.
  22. ↑ Engi̇n, Ali Osman (2009). „Second Language Learning Success and Motivation“. Social Behavior & Personality 37.8. pp. 1035-1041. Academic Search Complete. EBSCO. Web. 29 November 2009.
Manba xatosi: <ref> tag with name "blair" defined in <references> is not used in prior text.

Qoʻshimcha adabiyotlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Andoza:Eikaiwa 

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Yaponiyada_ingliz_tili_ta%27limi&oldid=3763254" dan olindi