Yazi tekisligi

Yazi tekisligi — Ozarbayjonning Gubadli tumanidagi Bozorchoy va Hakari daryolari oraligʻida joylashgan tekislik. Armaniston istilosidan oldin bu hududda chorvachilik, bugʻdoy, tamaki va uzum yetishtirish keng tarqalgan.

Tavsifi

Ozarbayjon hududidagi relyefning xilma-xilligi ularning kelib chiqishi bilan tavsiflanadi. Hududda tektonik, vulqon, psevdovulqon, nival-muzlik, gravitatsiya, oqim, arid denudatsiya, eol, karst, talus va boshqalarda hosil boʻlgan quyidagi relyef turlarini topish mumkin.

14-asrga tegishli boʻlgan Javansher qabri Yazi tekisligida joylashgan.

Toponimikasi

„Yazı düzü“ nomi qadimgi turkcha „choʻl, keng tekislik“ maʼnosini bildiruvchi „yazi“ va ozarbayjoncha „tekislik“ maʼnosini bildiruvchi „duz“ soʻzlari birikmasidan olingan. Ozarbayjon hududida tarkibida „yaziy“ soʻzi qoʻllangan toponimlar koʻplab uchraydi. Masalan: Aghyaziy, Garayazi, Agcayaziy va boshqalar.

Geografiyasi

Qorabogʻ platosining janubi-sharqiy chekkasida joylashgan Yazi tekisligi 450 m gacha pasayib, qiyalik va toʻlqinli Inja tekisligiga oʻtib boradi. Takislik uchburchak shaklga ega boʻlib, uzunligi 30-35 kmni tashkil etadi. U yuqori pliotsenning vulqon-prolyuvial choʻkindilaridan tuzilgan. Yazi tekisligi quruq qishli yumshoq iliq iqlimga ega. Qoʻngʻir togʻ-oʻrmon tuproqlari keng tarqalgan. Kserofit togʻ butazorlari va quruq dasht landshafti ham mavjud. Qorabogʻ toʻqnashuviga qadar bu tekislik hududida chorvachilik rivojlangan, gʻalla, tamaki, uzum singari mahsulotlar yetishtirilgan.

Oʻsimlik dunyosi

Tekislik hududida kamelya (Atraphaxis spinosa), iberiya otqulogʻi (Lonicera iberica), mayda mevali olcha (Cerasus microcarpa), yasmin (Jasminum fruticans), Pallas tikani (Rhamnus pallasii), qora pallasii (Paliurus spina-christi) singari butalar, shuvoq (Artemisia sp.), parentucellia (Parentucellia latifolia, P.viscosa), noʻxat (Teucrium sp.), timyan (Tymus sp .) va supurgi (Xeranthemum sp.) kabi koʻp yillik oʻsimliklar uchraydi.

Yana qarang

• Mugʻon tekisligi
• Garayazi tekisligi