Yefim Babushkin

Yefim Adrianovich Babushkin (ruscha: Ефим Адрианович Бабушкин ; * 1880-yil 26-dekabr, Vyatka gubernatorligi, Nijnyaya Toima; † 1927-yil 31-iyul, Yessentuki) — rus inqilobchisi va siyosatchisi.

Hayoti[tahrir | manbasini tahrirlash]

Siyosiy faoliyatning boshlanishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Babushkin ishchi oilasida tugʻilgan. 1899-yilda Glazovda maktabni tugatgan, soʻngra Ijevskdagi mashinasozlik va Perm temir yoʻl ustaxonalarida ishlagan^[1]. U yerda uni P. A. Zalomov sotsial-demokratik doiraga jalb qilgan. 1902-yildan Rossiya Sotsial-demokratik mehnat partiyasi (RSDLP) aʼzosi. Siyosiy faoliyati tufayli qatagʻonga uchragan va oʻsha yili Bokuga surgun qilingan. Biroq, bu yerda dokerlar orasida oʻzining inqilobiy tashviqotini davom ettirgan.

Uzoq Sharqdagi surgun[tahrir | manbasini tahrirlash]

1904-yilda Babushkin RSDLP Transkavkaz qoʻmitasi qarori bilan surgunga joʻnatilgan. 1904-1905-yillarda Parijdagi bolsheviklar klubining aʼzosi va bir vaqtning oʻzida kotibi boʻlgan, bu yerda 1904-yil noyabr oyida Lenin bilan uchrashgan. Surgunda inqilobiy asarlar ustida ishlagan.

1904-yil noyabrdan partiya ishlari bilan Rossiyaning turli shaharlari: Sankt-Peterburg, Nijniy Novgorod, Kanavino, Makaryev va Moskvada boʻladi.

1910-yil yanvarda yana surgunga joʻnatilgan, bu safar Ust-Kutga (Irkutsk gubernatorligi). Biroq, noqonuniy ravishda Irkutskka yoʻl olgan va bu yerda Postishev bilan birgalikda qoʻmita chor hukumati tomonidan tor-mor qilinmay va aʼzolari qoʻlga olinmaguncha inqilobiy ishlarini davom ettirgan.

1917-yil fevraldanVladivostokka, soʻngra partiya ishini davom ettirish uchun Ijevskka borgan. Babushkin 1917-yil iyul/avgust oylarida RSDRP(b) partiya qurultoyi delegati.

Qoʻqondagi faoliyati[tahrir | manbasini tahrirlash]

1917-yil avgustda partiya koʻrsatmasi bilan Toshkentga, qisqa muddatdan soʻng Qoʻqonga borgan va bu yerda bolsheviklar partiya tashkilotining tashkilotchisi va boshligʻi (1917-yil oktyabr) vazifasini bajargan. 1918-yil yanvarda Qoʻqon sovetiga rais boʻlgan va islom muxtoriyatchilari deb atalganlarga qarshi kurashda faol qatnashgan.

29-yanvardan dan 30-yanvarga oʻtar kechasi muxtoriyat tarafdorlari Qo‘qon soveti binosiga bostirib kirishgan, bu binoda esa Babushkinning kvartirasi joylashgan edi. Biroq, Babushkinning himoyasi oʻz-oʻzidan mustahkamlanib, keyin qochishga muvaffaq boʻlishgan. Muxtoriyatchilar shaharda Babushkinni qo‘lga olishga behuda uringanlar. 1918-yil 9-fevralda Qoʻqonda shiddatli koʻcha janglari boʻlib, undan Babushkin va uning izdoshlari gʻalaba qozongan.

1918-yil aprelda Turkiston Sovetlarining V qurultoyiga delegat va shu yilning iyun oyidan Qo‘qon kommunistik partiyasining raisi, Turkiston Kompartiyasining 1-syezdi delegati bo‘lgan.

1918-yil sentabrda Turkiston ASSRning Erondagi konsuli etib tayinlangan^[2]. U yerda 1919-yilda Britaniya harbiy missiyasi tomonidan hibsga olinib, Hindistonga, keyin esa Londondagi qamoqxonaga olib ketilgan.

Keyingi davr[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ozodlikka chiqqanidan keyin Rossiyaga ketayotganida Finlandiya oq gvardiyachilari tomonidan asirga olingan va 1921-yilda ozod qilingan. Keyin Saratovdagi Davlat bankining boʻlimini boshqargan.