Yurakare

Boliviya etnik xaritasidagi yurakare

Yurakare — Boliviyaning hind xalqi (Kochabamba departamenti), And togʻlari etagidagi oʻrmonlarda yashaydi (Mater 1922:42). Aholisi 2 ming kishi. Xalqning Soloto (Sharq) va Mansinyo (Gʻarb, togʻ etaklari) ga boʻlinishi mavjud. Til turdoshligi aniqlanmagan (Gun 2011:595). Anʼanaviy eʼtiqodlarini saqlab qolgan.

Ular XVII-asr boshidan ispanlar bilan aloqa oʻrnatganlar. Xristianlashtirishga urinishlar XVIII-asr oxiridan boshlab amalga oshirildi.

Asosiy mashgʻulotlari

• Qoʻlda oʻrmonda olovli dehqonchilik (shirin maniok, makkajoʻxori, banan, shirin kartoshka, qovoq, tarvuz, taro, papayya, ananas, qalampir, paxta, tamaki);
• Ov;
• Baliq ovlash;
• Yigʻilish;
• Kulolchilik (ayollar);
• Yogʻoch oʻymakorligi (erkaklar).

Nikoh

Yaqin qarindoshlar oʻrtasidagi nikohlar keng tarqalgan. Har bir oila, oilalar guruhi mustaqil xoʻjalik yuritadi.

Uy-joy va kiyim-kechak

Kreol bir oilali kulbalar keng tarqalgan. Ilgari Yurakarelar qishloqlarda yashagan, ularning har birida erkaklar uyi bor edi. Turar-joyning qadimgi turi uchlari ochiq boʻlgan ikki nishabli soyabon boʻlgan.

Yurkare xalqining erkaklari va ayollari daraxt poʻstlogʻidan tikilgan uzun koʻylaklarga oʻxshash uzun kiyim kiyishgan. Keyinchalik ular asosan paxta kiyimlari bilan almashtirilgan (Miller 1917:451).

Adabiyotlar

• Юракаре // Народы и религии мира / Глав. ред. В. А. Тишков. М.: Большая Российская Энциклопедия, 1998, с. 661.
• Mather K.F. Exploration in the land of the Yuracares eastern Bolivia // Geographical Review, Vol. 12, No. 1, (Jan., 1922), pp. 42-56.
• Miller L.E. The Yuracare indians of eastern Bolivia // Geographical Review, Vol. 4, No. 6, (Dec., 1917), pp. 450-464.
• van Gijn R. Subjects and objects: A semantic account of Yuracare argument structure // International Journal of American Linguistics, Vol. 77, No. 4, (Oct., 2011), pp. 595-621.

Havolalar

• Юракаре на Ethnologue: Languages of the World, 15th edition. SIL International.
• Юракаре на DoBeS, General information about the Yuracaré people
• Юракаре на New Advent Catholic Encyclopedia, Yuracaré Profile