Zanskari Poni
Zaniskari yoki Zanskari — Hindiston shimolidagi Jammu va Kashmir shtatidagi Ladaxdan kelgan kichik togʻ oti yoki poni zoti[1]. Ular Kargil viloyatidagi Zanskar vodiysi yoki viloyati nomi bilan atalgan[2]. Ular Himachal-Pradeshdagi Spiti zotiga oʻxshaydi, lekin yuqori balandlikda ishlashga yaxshiroq moslashgan. Spiti singari, ular Tibet ot zotlari bilan oʻxshashliklarga ega[3]. Ular oʻrtacha kattalikda va koʻpincha kulrang rangga ega. Bu zot yoʻqolib ketish xavfi ostida sanaladi, chunki bugungi kunda bir necha yuz bosh tiriklar qolgan. Hindistonda tabiatni muhofaza qilish dasturi orqali bu zotni himoya qilish boshlangan.
Tarix
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Zaniskari otlari soni 1977-yilda 15-20 ming bosh deb hisoblangan[4]. Bu zot 2007-yilda FAO tomonidan "xavf ostida emas" lar roʻyxatiga kiritilgan[5]. Biroq, ularga boshqa otlar bilan tartibsiz chatishtirish tahdid qilinmoqda va hozirda faqat bir necha yuzta zotli otlar qolgan, deb ishoniladi. Asosan Ladax vodiylarida hamda Zanskar darasida. Jammu va Kashmir chorvachilik boʻlimi Zanskarning Padum shahrida zotni koʻpaytirish va saqlash boʻyicha fermani boshqaradi[6]. Ushbu zot oʻzining tugʻilgan joyida mexanizatsiyalash va yoʻllar sonining koʻpayishi tufayli tez kamayib ketdi. Biroq, 2006-yilda zaxirada biron bir muhim genetik toʻsiq belgilari yoʻq edi[7]. 2007-yilda beshta hind ot zotlarining genetik tahlili shuni koʻrsatdiki, Zaniskari Manipuri, Spiti va Bhutia poni zotlari bilan chambarchas bogʻliq va Marvari zotidan ancha farq qiladi[8]. 2014-yilda oʻtkazilgan tadqiqotda barcha oltita hind zotlari Zaniskari va Bhutia, Manipuri va Spiti zotlari bilan guruhlangan va u Spiti bilan eng yaqin aloqada ekanligi aniqlangan[9].
Xususiyatlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Zaniskari otlari mustahkam, ixcham va yaxshi tuzilgan boʻlib, ayniqsa, Ladaxning gipoksik muhitida ishlash uchun juda mos keladi[2]. Balandligi 140–150 sm va tana uzunligi taxminan 95–115 sm. Eng keng tarqalgan ranglar kulrang boʻlib, bay, qizil, qora ranglari ham uchraydi[10].
Foydalanish
[tahrir | manbasini tahrirlash]Zaniskari otlari dengiz sathidan 3000 dan 5000 m gacha boʻlgan va harorat -40 ° C gacha yetishi mumkin boʻlgan oʻz tugʻilgan hududining ogʻir sharoitlarida va baland tepaliklarda yuk hayvoni sifatida ishlashga moslashgan. U kuchli va barqaror, yaxshi chidamlilik bilan ajralib turadi. Ladaxdagi hind armiyasi undan yuk olib chiqish sifatida foydalanadi. Bundan tashqari, konkida minish va polo uchun ham ishlatiladi[9].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Brief on Zanskari Ponies // Indigenous Horse Society of India. — 2015. Архивировано 2 марта 2015 года.
- ↑ 2,0 2,1 G. S. Gujral. Changing Perspectives Of Biodiversity Status In The Himalaya. New Delhi: British Council Division, British High Commission, 1996. ISBN 9788190065108..
- ↑ Elwyn Hartley Edwards. The Encyclopedia of the Horse. London; New York, Stuttgart; Moscow: Dorling Kindersley, 1994. ISBN 0751301159..
- ↑ Elwyn Hartley Edwards. The Encyclopedia of the Horse. — London; New York, Stuttgart; Moscow: Dorling Kindersley, 1994. — ISBN 0751301159..
- ↑ Zaniskari Pony/India // Domestic Animal Diversity Information System of the Food and Agriculture Organization of the United Nations. — June 2015.
- ↑ Barbara Rischkowsky, D. Pilling (eds.). List of breeds documented in the Global Databank for Animal Genetic Resources, annex to The State of the World's Animal Genetic Resources for Food and Agriculture // Rome: Food and Agriculture Organization of the United Nations. — 2007. — ISSN 9789251057629 ISBN 9789251057629.
- ↑ Equines in India: Horses: Zanskari Horse (Wayback Machine saytida 2015-11-22 sanasida arxivlangan) // Indian Council of Agricultural Research: National Research Centre on Equines. — June 2015.
- ↑ Rahul Behl, Jyotsna Behl, Neelam Gupta, S.C. Gupta. Genetic relationships of five Indian horse breeds using microsatellite markers. Animal, 2007 — 483–488-bet.
- ↑ 9,0 9,1 A.K. Gupta, Mamta Chauhan, Anuradha Bhardwaj, Neelam Gupta, S.C. Gupta, Yash Pal, S.N. Tandon, R.K. Vijh. Comparative genetic diversity analysis among six Indian breeds and English Thoroughbred horses. Livestock Science, 2014 — 1—11-bet.
- ↑ A.K. Gupta, Mamta Chauhan, Anuradha Bhardwaj, Neelam Gupta, S.C. Gupta, Yash Pal, S.N. Tandon, R.K. Vijh. Comparative genetic diversity analysis among six Indian breeds and English Thoroughbred horses. — Livestock Science, 2014. — С. 1—11.