Zaynab (roman)
| Til | Egyptian Arabic |
|---|---|
| Janr(lar)i | Novel |
Misrlik taniqli yozuvchi Muhammad Husayn Haykal "Zaynab" romani muallifidir. Mazkur roman 1913-yilda nashrda chiqqan bo'lib, "birinchi" arab romani hisoblanadi. Roman Misr qishloqlaridagi madaniy hayotni tasvirlar ekan,shuningdek, o'sha davrdagi dolzarb mavzulardan biri bo'lgan an'anaviy tarzdagi nikoh munosabatlari, mehnatkash xalqning paxtakor va daraxtzor sohiblari sinflari bilan o'zaro munosabatlarni yorqin tasvirlar orqali yoritib berishga muvaffaq bo'ladi.
Qishloq yer egalarining o‘g‘li Haykal ancha vaqt davomida Fransiya davlatida yurgan, u yerda huquqshunos bo‘lib tahsil olgan va 1911 yilda “Zaynab” asari aynan shu vaqtda mobaynida yozilgan. Birinchi nashrda muallif Masri Fallah ("Misr rustiki") taxallusini tanlagani diqqatga sazovordir, bu uning yozish vaqtida janrga obro'-e'tibor yo'qligini ta'kidlaydi.
Syujetga kirish
[tahrir | manbasini tahrirlash]Dastlab yozuvchi mazkur romanni qisqa hikoya bo‘lishini mo‘ljallangan ammo, mazkur asar baholaganidan ko‘ra ko‘proq masofaga ega ekanligini aniqlaydi va uni uch qismdan iborat to‘liq romanga aylantiradi. Hikoyada Zaynab ismli go'zal dehqon qiz va uning mehr va e'tiborini qozonishga harakat qilayotgan uchta erkak: plantatsiya egasining to'ng'ich o'g'li Hamid; Ibrohim, u sevib qolgan yosh dehqon usta va Hasan, bir oz vaqtdan keyin dehqon bilan baxtsiz nikohga kiradi. Uylangan nikoh, ayollarning pardasi va majburan tan olinishi haqidagi erta liberal tanqid, roman qahramonning psixologik zaiflashishi va "iste'mol" tufayli o'limi bilan fojiali tarzda tugaydi.
Adabiy ahamiyati va tanqidi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Romanning strukturaviy kamchiliklariga qaramay ya'ni: uning cheklanmagan romantizmi, diqqatning Zaynab va Hamidga bo‘linishi va Hamidning maktubi Haykalning shu paytgacha bo‘lib o‘tgan barcha voqealarni uyalmasdan takrorlashi romanda juda muhim ahamiyat kasb etadi. Xalq tili, mahalliy belgilar va liberal siyosiy-ijtimoiy o'lchov bilan singdirilgan zamonaviy Misr romani davrining boshlanish nuqtasi sifatida baholanadi.
Film, televidenie yoki teatrga moslashtirilgan
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ushbu roman Misrning 1925-yilda suratga olingan “Zaynab” nomli birinchi sokin bir film olinishi uchun asos bo‘ldi.