Zemgale boʻlinish shartnomasi

Zemgale boʻlinish shartnomasi —1254-yil aprel oyida tuzilgan va lotin matni bilan pergament shaklida saqlangan, Oʻrta asr Latviyaning eng muhim tarixiy hujjatlaridan biridir.

Shartnomaning ahamiyati

Shartnomaga koʻra, Riga arxiyepiskopi, uning sobori boʻlimi va Livoniya ordeni Zemgale hududidagi qalʻa yerlarini vaqtincha oʻzaro boʻlishdi. Bu olti yerning har biri 1259-yilda Zemgale qoʻzgʻolonida Semigaliyaliklar tomonidan quvib chiqarilgan Fogts tomonidan boshqarilgan.

Shartnomaning asosi

1251-yil 3-fevralda, Livon ordenining Zemgale va Samogitiyani zabt etishga boʻlgan muvaffaqiyatsiz urinishlaridan soʻng, Papa Innokent IV ning kuriyasi Zemgale episkopini tugatishga va uning yerlarini Riga episkopligiga qoʻshib olishga qaror qildi. Keyinchalik, shuningdek, uchta Livoniya feodallari oʻrtasida boʻlinish toʻgʻrisida qaror qabul qilindi: Riga arxiyepiskopi, sobor boʻlimi va shahzoda Viestarts boʻysundirish bilan tahdid qilgan ilgari suvga choʻmgan Upmala tartibi.

Shartnoma matni

1254-yil aprel oyida Riga episkopi Albert II Tsyurber, sobor bobining provosti Herman va Livoniya ordeni ustasi vitse-kotibi Landmeister Eberxard papaning Zemgaleni (episkoplik) xayr-ehson qilish va boʻlinish toʻgʻrisidagi qaroriga binoan, ular Zemgaleni uch qismga boʻlish baxtiga ega, xususan:

Yepiskobga Silene va Žagare, Dobene va Spaarnene sobori boʻlimiga va Tervete va Dobele ordeniga egalik qiladi.
Har bir yer egasi ushr, homiylik va boshqa huquqlar va doimiy daromadlar bilan oʻz ulushini oladi, faqat arxiyepiskop va arxdeakon uchun himoyalangan huquqlar bundan mustasno.
Uch tomonning hech biri ikkinchi tomonning mol-mulkini sotib olish yoki sudga daʼvo qilish orqali zarar etkazishga haqli emas^[1].

Matnda tilga olingan toponimlar

Estoniya — Estoniya;
Livoniya — Livoniya;
Prutia — Prussiya;
Semigaliya — Zemgale;
Sillene et Sagera — Silene va Zagare;
Dubene et Spannene — Daubene va Spannene;
Tervethene et Dubelene — Tervethene va Dobelene.

Havolalar

Zemgales dalīšanas līguma latīniskais oriģināls Herdera institūta mājas lapa

Manbalar

↑ Latvijas vēstures avoti. 2.sējums: Senās Latvijas vēstures avoti. 2.burtnīca. Red. Švābe, A. Rīga: Latvijas Vēstures institūta apgādiens, 1940. — dokuments Nr. 388.

[1] Latvijas vēstures avoti. 2.sējums: Senās Latvijas vēstures avoti. 2.burtnīca. Red. Švābe, A. Rīga: Latvijas Vēstures institūta apgādiens, 1940. — dokuments Nr. 388.

[1]