Ziyodin Javtobeli
| Ziyodin Javtobeli | |
|---|---|
| Tavalludi |
10-sentyabr 1905 Jav-Tobe |
| Vafoti |
16-iyun 1991-yil (85 yoshda) Samarqand |
| Fuqaroligi |
 |
| Kasbi | Shoir |
Ziyadin Javtobeli (haqiqiy ismi – qrim tatarcha: Ziyadin Cavtöbeli (Meñliazizov)) (1905-yil 10-sentyabr Jav-Tobe – 1991-yil 16-iyun Samarqand) – Qrim-tatar shoiri, oʻqituvchi. SSSR Yozuvchilar uyushmasi aʼzosi (1934).
Biografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]1905-yil 10-sentabrda Jav-Tobe qishlogʻida oʻrtahol dehqon[1][2] oilasida tugʻilgan.
Qishloq maktabini tugatgan. 1923-yildan Totaykoʻy pedagogika texnikumida tahsil ola boshlagan. 1927-yilda texnikumni tugatgach, Olma-Tarxon qishlogʻidagi maktab direktori lavozimida ishlay boshlagan. 1923-yildan boshlab kommunistik matbuot tomonidan qrim-tatar tilida nashr etilgan „Inkylabiy shiirlar“ jurnali asoschisi. Uning ijodida turk shoiri Memed-Eminning taʼsiri katta boʻlgan. 1926-yilda u oʻzining birinchi toʻplamini nashr ettirgan[3].
1928-yildan – „Yangi dunyo“ gazetasining mas’ul kotibi lavozimida ish boshlagan. Qrim pedagogika instituti talabasiga aylangan. „Qrimgosizdat“ gazetasida bosh muharrir boʻlib ishlagan. „Bolshevik yoʻli“ jurnalining tahririyati aʼzosi boʻlgan. 1934-yildan – SSSR Yozuvchilar uyushmasi aʼzosi. 1937-yilda „Yosh buvun“ („Yosh avlod“) bolalar sheʼrlar toʻplamini[3] nashr ettirgan.
1938-yil 11-noyabrda Ziyodin Javtobeli josuslikda gumonlanib hibsga olingan. Bir yil oʻtgach, 1939-yil 23-oktyabrda SSSR NKVDning navbatdan tashqari yigʻilishi uni 58-moddaga binoan uch yillik mehnat lagerlarida saqlashga hukm qilingan. U 1946-yilgacha lagerda boʻlgan. 1956-yil 20-sentyabrda reabilitatsiya qilingan.
Ozodlikka chiqqanidan keyin u 1944-yilda Qrim tatarlari deportatsiya qilingan Oʻzbekiston SSRga koʻchib kelgan. „Lenin bayrogʻi“ jurnalida uning „Yirla, inson“, „Cheshit yillar shiirlari“, „Edebiyat sevdalari“ va „Ayrilmaz dostlarim“ sheʼriy toʻplamlari nashr etilgan[3]. 1958-yil oktyabrda Toshkentda boʻlib oʻtgan Osiyo va Afrika mamlakatlari yozuvchilarining anjumanida qatnashgan.
1991-yil 16-iyunda Samarqandda vafot etgan[3].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Зиядин Джавтобели (Менлиазизов) (1905 – 1991)“. Республиканская крымскотатарская библиотека им. И. Гаспринского. 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 21-iyun.
- ↑ Литературная энциклопедия. — В 11 т.; М.: издательство Коммунистической академии, Советская энциклопедия, Художественная литература. Под редакцией В. М. Фриче, А. В. Луначарского. 1929—1939
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 „Зиядин Джавтобели (Менлиазизов) (1905 – 1991)“. Республиканская крымскотатарская библиотека им. И. Гаспринского. 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 21-iyun.