Kontent qismiga oʻtish

Zu al-Xalsaning vayron qilinishi

Vikipediya, erkin ensiklopediya

Zu al-Xalsaning vayron qilinishi (arabcha: ذو الخلصة)[1] – milodiy 632-yilning aprel va may oylarida, islomiy taqvim boʻyicha hijriy 10-yilda sodir boʻlgan. Manbalarda Zu al-Xalsa (arabcha: ذُو الْخَلَصَة) baʼzi arab qabilalari tomonidan diniy tasvir va maʼbad sifatida eʼzozlangan[2]. Islom paygʻambari Muhammad sahoba Jarir ibn Abdulloh al-Bajaliyni ushbu haykalni va uning atrofidagi ziyoratgohni vayron qilish uchun yuborgan[3][4][5].

Zu al-Xalsa atamasi, odatda, maʼbadning nomi sifatida qabul qilinadi, chunki unga sigʻingan qabilalar uni Yaman Kaʼbasi deb atashgan. Qadimgi maʼlumotlarga koʻra, u yerda ham maxsus sajda qilinadigan xudoning nomi boʻlgan[2]. Zu al-Xalsa soʻzi poklik, poklanish, ozod qilish, tozalash, qutqarish kabi maʼnolarni anglatadi.

Harbiy boʻlinma

[tahrir | manbasini tahrirlash]

„Sahihi Buxoriy“da yozilishicha, Jarir ibn Abdulloh al-Bajaliy 150 otliq bilan Zu al-Xalsa[1] tomon otlanib, „Yaman Kaʼbasi“ni vayron qilgan[3].

Hishom ibn al-Kalbiy Jarir ibn Abdulloh Zu al-Xalsaga borganida qarshilikka uchraganini aytadi. Uning boshchiligidagi musulmonlar „Bajila, uning qoʻriqchilari va koʻplab Xasʼamlardan“ 100 kishi va „Banu-Qubofa“ qabilasidan yana 200 kishiga qarshi jang qilib, gʻalaba qozonishgan. Magʻlubiyatga uchragan qabila vakillari qochishga majbur boʻlgach, ular Zu al-Xalsa ustidagi binoni buzib, unga oʻt qoʻygan[5][6].

  1. 1,0 1,1 Dermenghem, Émile. The life of Mahomet. G. Routledge, 1930 — 239-bet. ISBN 978-9960-897-71-4. Dermenghem, Émile (1930). The life of Mahomet. G. Routledge. p. 239. ISBN 978-9960-897-71-4.
  2. 2,0 2,1 Robertson Smith, William. Kinship and Marriage in Early Arabia. Forgotten Books, 2010 — 297-bet. ISBN 978-1-4400-8379-2. Robertson Smith, William (2010). Kinship and Marriage in Early Arabia. Forgotten Books. p. 297. ISBN 978-1-4400-8379-2.
  3. 3,0 3,1 Muir, William. The life of the holy prophet. Kessinger Publishing, August 1878 — 219-bet. Muir, William (August 1878). The life of the holy prophet. Kessinger Publishing. p. 219.
  4. Mubarakpuri, Saifur Rahman Al. When the Moon Split. DarusSalam, 2002 — 296-bet. ISBN 978-9960-897-28-8. 
  5. 5,0 5,1 Glasse, Cyril. The new encyclopedia of Islam. US: AltaMira Press, 28 January 2003 — 251-bet. ISBN 978-0-7591-0190-6. Glasse, Cyril (28 January 2003). The new encyclopedia of Islam. US: AltaMira Press. p. 251. ISBN 978-0-7591-0190-6.
  6. Ibn al Kalbi, Hisham. The book of idols: being a translation from the Arabic of the Kitāb al-asnām. Princeton University Press, 1952 — 31–2-bet.