Kontent qismiga oʻtish

FIFA Jahon chempionati 2026

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
(2026 FIFA Jahon chempionatidan yoʻnaltirildi)
FIFA Jahon chempionati 2026
  • FIFA Jahon chempionati 26
  • Copa Mundial de la FIFA 2026
  • Coupe du Monde FIFA 2026
Andoza:Logo size
  • Biz 26 yoshdamiz
  • Somos 26
  • Nous Sommes 26
Umumiy maʼlumotlar
Mezbon davlatlar Kanada
Meksika
AQSH
Sana 11-iyun – 19-iyul[1]
Jamoalar 48 (6 ta konfederatsiyadan)
Bellashuv joylari 16 (16 ta shaharda)
← 2022
2030 →

FIFA Jahon chempionati 2026[2] – FIFAga aʼzo assotsiatsiyalar milliy terma jamoalari oʻrtasida oʻtkaziladigan 23-futbol boʻyicha erkaklar oʻrtasidagi jahon chempionatidir. Turnir 2026-yilning 11-iyunidan 19-iyuliga qadar boʻlib oʻtadi. Chempionat Shimoliy Amerikaning uchta davlatidagi 16 ta shahar birgalikda oʻtkazadi: Kanada, Meksika va AQSh. Musobaqa uchta davlat tomonidan mezbonlik qiladigan va 1994-yildan buyon Shimoliy Amerikadagi birinchi Jahon chempionati boʻladi[3][4]. Argentina amaldagi chempion hisoblanadi.

Ushbu turnir 32 tadan kengaytirilgan 48 ta jamoani oʻz ichiga olgan birinchi turnir boʻladi[5]. Ushbu chempionat 2002-yildan beri bir necha davlat mezbonlik qilayotgan ilk jahon chempionati boʻladi. Meksika 1970 va 1986-yillardagi turnirlarga mezbonlik qilgan erkaklar oʻrtasidagi jahon chempionatini uch marta oʻtkazgan yoki birgalikda mezbonlik qilgan birinchi davlatga aylanadi. Qoʻshma Shtatlar oxirgi marta 1994-yilda erkaklar oʻrtasidagi jahon chempionatiga mezbonlik qilgan boʻlsa, Kanada birinchi marta erkaklar oʻrtasidagi jahon chempionatiga mezbonlik qiladi. Musobaqa noyabr va dekabr oylarida Qatarda 2022-yilgi chempionat oʻtkazilgandan soʻng oʻzining anʼanaviy shimoliy yozgi jadvaliga qaytadi.

Fotmat va kengaytirish

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ushbu turnirdan boshlab, FIFA Jahon chempionati 48 ta jamoaga kengaytirildi, bu avvalgi yetti turnirga nisbatan 16 taga koʻpdir. Jamoalar 4 ta jamoadan iborat 12 ta guruhga boʻlinadi, har bir guruhning eng yaxshi 2 tasi va uchinchi oʻrinni egallagan 8 ta eng yaxshi jamoa FIFA Kengashi tomonidan 2023-yil 14-mart kuni tasdiqlangan 32-turning yangi bosqichiga oʻtadi[6]. Bu 1998-yildan beri birinchi kengayish va format oʻzgarishi boʻladi.

Oʻtkazilgan oʻyinlarning umumiy soni 64 tadan 104 taga, final toʻrtligiga kirgan jamoalar oʻtkazgan oʻyinlar soni esa 7 tadan 8 taga koʻpayadi. Turnir 39 kun davom etadi, bu 2014 va 2018-yillardagi 32 kundan koʻpdir[7][8]. Har bir jamoa hali ham guruhda uchtadan oʻyin oʻtkazadi[9][10]. Yakuniy tarkibga kiritilgan futbolchilar uchun klublar miqyosidagi soʻnggi oʻyin kuni 2026-yilning 24-mayidir, klublar oʻz futbolchilarini 25-mayga qadar qoʻyib yuborishlari kerak, bundan 30-maygacha qitʼa klublari musobaqasi finalida ishtirok etuvchi oʻyinchilar bundan mustasno. 56 kunlik dam olish, chiqish va turnir davrlari 2010, 2014 va 2018-yilgi turnirlar bilan bir xil boʻlib qolmoqda[6].

2017-yilning 10-yanvarida 48 ta jamoani kengaytirish allaqachon tasdiqlangan edi, oʻshanda turnir 3 ta jamoadan iborat 16 ta guruh va jami 80 ta oʻyinni oʻz ichiga olishi, har bir guruhning eng yaxshi ikki jamoasi 32-turga oʻtishga qaror qilingan edi[5][11]. Ushbu formatga koʻra, har bir jamoa uchun maksimal oʻyinlar soni yettita boʻlib qolardi, ammo har bir jamoa avvalgiga qaraganda bir guruh oʻyinlarini kamroq oʻtkazgan boʻlardi. Turnir avvalgidek 32 kun ichida yakunlangan boʻlardi[12]. Ushbu format 40 dan 48 tagacha, 76 dan 88 tagacha va har bir jamoa uchun birdan toʻrtta minimal oʻyingacha boʻlgan uchta boshqa takliflar boʻyicha tanlandi[13][14][15].

Ushbu format tanqidchilarining taʼkidlashicha, uchta jamoali guruhlardan ikki jamoa oldinga siljish jamoalar oʻrtasidagi kelishuv xavfini sezilarli darajada oshiradi[16]. Bu FIFAni guruh bosqichida durang qayd etilishining oldini olish uchun penaltilar seriyasidan foydalanish mumkinligini taklif qilishga undadi[17], garchi bunda ham til biriktirish xavfi saqlanib qolishi va jamoalar raqibni yoʻq qilish uchun ataylab oʻyinlarda magʻlub boʻlish ehtimoli paydo boʻlishi mumkin edi[16]. Ushbu xavotirlarni bartaraf etish uchun FIFA muqobil formatlarni koʻrib chiqishni davom ettirdi[18].

Turnirni kengaytirish haqidagi umumiy gʻoyani 2013-yilda UEFAning oʻsha paytdagi prezidenti Michel Platini, shuningdek, 2016-yilda FIFA prezidenti Gianni Infantino ilgari surgan edi[19][20][21]. Taklifning muxoliflari oʻynagan oʻyinlar soni allaqachon qabul qilib boʻlmaydigan darajada ekanligini va bu kengayish oʻyinlar sifatini pasaytirishini va bu qarorga Infantinoni FIFA prezidentlik saylovida gʻalaba qozonish uchun jahon chempionatiga koʻproq mamlakatlarni olib kelish vaʼdasidan foydalanganlikda ayblab, sport emas, siyosiy tashvishlar sabab boʻlganini taʼkidladilar[22][23][24][25].

Mezbonni aniqlash

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Asosiy maqola: United 2026 FIFA Jahon chempionati uchun taklif va 2026 FIFA Jahon chempionati uchun takliflar
Ovoz berish natijalari:
Ovoz berishga ruxsat berilgan Ovoz berish taqiqlangan
  United taklifiga ovoz berdi
  Kanada–Meksika–AQSh
  Marokash taklifiga ovoz berdi
  Marokash
  Hech biriga ovoz bermadi
  FIFA tomonidan sanksiya qilingan
  Ovoz berishda betaraf qoldi
  FIFA aʼzosi emas

Ovoz berish 2018-yil 13-iyun kuni Moskvada boʻlib oʻtgan FIFAning 68-kongressi vaqtida boʻlib oʻtdi va unda barcha 203 nafar huquq aʼzosi ishtirok etishi mumkin edi[26]. United taklifi 134 ta haqiqiy byulleten bilan gʻalaba qozongan boʻlsa, Marokash taklifi 65 ta haqiqiy byulletenni oldi. Eron „Takliflarning hech biri“ variantiga ovoz berdi, Kuba, Sloveniya va Ispaniya esa ovoz berishda betaraf qoldi. Gana FIFA tomonidan korrupsiya mojarosi tufayli sanksiyaga uchragan va shu sababli ovoz berish huquqiga ega emas edi[27][28][29][30][31].

Davlatlar Ovoz berish
1-tur
Kanada, Meksika, AQSh 134
Marokash 65
Takliflarning hech biri 1
Betaraflar 3
Jami ovozlar 200
Koʻpchilik talab qilinadi 101

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „FIFA World Cup 26 – Match Schedule“. FIFA (2024-yil 4-fevral). 2024-yil 5-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 4-fevral.
  2. ↑ „FIFA World Cup 26 official brand unveiled at iconic LA landmark“ (en-GB). 90min.com (2023-yil 18-may). 2023-yil 17-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 17-iyun.
  3. ↑ „World Cup 2026: Canada, US & Mexico joint bid wins right to host tournament“. BBC Sport (2018-yil 13-iyun). 2021-yil 14-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 13-iyun.
  4. ↑ Carlise, Jeff „U.S., neighbors launch 2026 World Cup bid“. ESPN (2017-yil 10-aprel). 2017-yil 11-aprelda asl nusxadan arxivlangan.
  5. ↑ 5,0 5,1 „Unanimous decision expands FIFA World Cup to 48 teams from 2026“. FIFA (2017-yil 10-yanvar). 2017-yil 10-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 10-yanvar.
  6. ↑ 6,0 6,1 „FIFA Council approves international match calendars“. FIFA (2023-yil 14-mart). 2023-yil 14-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 14-mart.
  7. ↑ Ingle, Sean. „World Cup 2026: four-team groups and 104 game-tournament confirmed by Fifa“. The Guardian (2023-yil 14-mart). 2023-yil 11-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 11-aprel.
  8. ↑ Bushnell, Henry. „FIFA scraps ill-fated 2026 World Cup format, but new plan presents other pros and cons“. Yahoo! Sports (2023-yil 14-mart). 2023-yil 11-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 11-aprel.
  9. ↑ Ziegler, Martyn. „World Cup will be a week longer — but Fifa scraps three-team group plan“. The Times (2023-yil 14-mart). 2023-yil 14-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 14-mart.
  10. ↑ Slater, Matt; Ornstein, David. „World Cup 2026 format expands again with four-team groups and 104 matches“. The Athletic (2023-yil 14-mart). 2023-yil 14-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 14-mart.
  11. ↑ „Fifa approves Infantino's plan to expand World Cup to 48 teams from 2026“. The Guardian (2017-yil 10-yanvar). 2017-yil 10-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 10-yanvar.
  12. ↑ „World Cup: Gianni Infantino defends tournament expansion to 48 teams“. BBC Sport (2017-yil 10-yanvar). 2017-yil 31-martda asl nusxadan arxivlangan.
  13. ↑ „New Fifa chief backs 48-team World Cup“. HeraldLIVE (2016-yil 7-oktyabr). 2016-yil 10-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. „It's an idea, just as the World Cup with 40 teams is already on the table with groups of four or five teams.“.
  14. ↑ „FIFA's 5 options for a 2026 World Cup of 48, 40 or 32 teams“. Yahoo! Sports. Associated Press (2016-yil 23-dekabr). 2017-yil 10-yanvarda asl nusxadan arxivlangan.
  15. ↑ „FIFA World Cup format proposals“. FIFA (2016-yil 19-dekabr). 2018-yil 15-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 10-yanvar.
  16. ↑ 16,0 16,1 Guyon, Julien (April 30, 2020). "Risk of Collusion: Will Groups of 3 Ruin the FIFA World Cup?". Journal of Sports Analytics 6 (4): 259–279. doi:10.3233/JSA-200414. 
  17. ↑ „Penalty shootouts may be used to settle drawn World Cup matches“. World Soccer (2017-yil 18-yanvar). 2020-yil 28-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-noyabr.
  18. ↑ Ziegler, Martyn. „Format for 2026 World Cup could be revamped amid 'collusion' fears, says Fifa vice-president“. The Times (2022-yil 1-aprel). 2022-yil 13-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 5-noyabr.
  19. ↑ „Michel Platini calls for 40-team World Cup starting with Russia 2018“. The Guardian (2013-yil 28-oktyabr). 2018-yil 15-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 24-yanvar.
  20. ↑ „Michel Platini's World Cup expansion plan unlikely – Fifa“. BBC Sport (2013-yil 29-oktyabr). 2014-yil 21-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 24-yanvar.
  21. ↑ „Infantino suggests 40-team World Cup finals“. Independent Online. South Africa: IOL. Reuters (2016-yil 30-mart). 2016-yil 30-dekabrda asl nusxadan arxivlangan.
  22. ↑ „World Cup: Europe's top clubs oppose FIFA's expansion plans“. CNN (2016-yil 15-dekabr). 2016-yil 24-dekabrda asl nusxadan arxivlangan.
  23. ↑ „Low confirms opposition to 40-team World Cup“. sbs.com.au. Australian Associated Press (2016-yil 2-oktyabr). 2016-yil 5-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  24. ↑ „Mundial de 48 equipos: durísimas críticas en Europa“ (es). Clarín (2017-yil 10-yanvar). 2017-yil 12-yanvarda asl nusxadan arxivlangan.
  25. ↑ „Críticas a decisión de la FIFA de jugar el Mundial 2026 con 48 selecciones“ (es). El Universo. Agence France-Presse (2017-yil 10-yanvar). 2017-yil 11-yanvarda asl nusxadan arxivlangan.
  26. ↑ Graham, Bryan Armen „North America to host 2026 World Cup after winning vote over Morocco – as it happened“. The Guardian (2018-yil 13-iyun). 2018-yil 18-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 12-iyul.
  27. ↑ Gyamera-Antwi, Evans. „Ghana & Kosovo excluded from Fifa Congress ahead of 2026 World Cup vote“. Goal.com (2018-yil 12-iyun). 2023-yil 21-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 13-iyun.
  28. ↑ „Breaking News: President Akufo-Addo dissolves GFA“. myjoyonline.com (2018-yil 7-iyun). 2018-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 14-iyun.
  29. ↑ „Fifa bans Ghana football head Kwesi Nyantakyi over 'cash gift'“. BBC News (2018-yil 8-iyun). 2018-yil 9-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 14-iyun.
  30. ↑ „FIFA Congress confirms next steps of the bidding process for the 2026 FIFA World Cup - FIFA.com“ (2017-yil 15-may). 2017-yil 15-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 16-aprel.
  31. ↑ „Scandal-plagued FIFA postpones 2026 World Cup bidding“ (en-AU). ABC News (2015-yil 10-iyun). 2024-yil 16-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 16-aprel.

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
 Vikiomborda FIFA Jahon chempionati 2026
haqida turkum mavjud
Vikiiqtibosda FIFA Jahon chempionati 2026ga tegishli iqtiboslar mavjud. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=FIFA_Jahon_chempionati_2026&oldid=4352217" dan olindi