Kontent qismiga oʻtish

FIFA Jahon chempionati 2014

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
2014 FIFA Jahon chempionati
FIFA Jahon chempionati 2014 Braziliya
Copa do Mundo da FIFA Brasil 2014

FIFA Jahon Chempionati 2014 logotipi
Juntos num só ritmo
(Hamma bir maqomda)
Umumiy maʼlumotlar
Mezbon davlat Braziliya
Sana 12-iyun – 13-iyul (32 kun)
Jamoalar 32 (5 ta konfederatsiyadan)
Bellashuv joylari 12 (12 ta shaharda)
Yakuniy natijalar
Chempionlar  Germaniya (4-marta)
2-oʻrin  Argentina
3-oʻrin  Niderlandiya
4-oʻrin  Braziliya
Statistika
Oʻyinlar soni 64
Gollar soni 171 (har oʻyinda oʻrtacha 2.67 ta)
Muxlislar soni 3 429 873 (har oʻyinda oʻrtacha 53 592 ta)
Toʻpurar(lar)  COL James Rodríguez
(6 gol)[1]
Eng yaxshi oʻyinchi  ARG Lionel Messi[2]
Eng yaxshi yosh oʻyinchi  FRA Paul Pogba[3]
Eng yaxshi darvozabon  GER Manuel Neuer[4]
← 2010
2018 →

FIFA Jahon chempionati 2014 futbol boʻyicha jahon chempionatlarining 20-turniri hisoblanadi, xalqaro erkaklar futboli musobaqasi, bu musobaqa 2014-yilning 12-iyunidan 13-iyuligacha Braziliya yashil maydonlarida oʻtkazildi.[5] Braziliya bu futbol chempionatga ikkinchi marotaba mezbonlik qilda, oldingi 1950-yilgi jahon chempionatiga ham mezbonlik qilgan edi. Xalqaro futbol federatsiyasi tomonidan Braziliya hech qanday raqobatchilarsiz 2007-yilda ushbu chempionatga mezbon davlat sifatida saylandi va 1978-yilgi Argentinada boʻlib oʻtgan jahon chempionatidan keyin ilk bor mazkur turnir Janubiy Amerika mintaqasida boʻlib oʻtdi. Musobaqada Olmoniya milliy terma jamoasi gʻalaba qozondi, FIFA Jahon chempionati 2014 finalida Argentina terma jamoasini magʻlub qildi, Argentina esa 2-oʻrin bilan kifoyalandi.

2011-yilning iyun oyidan boshlangan saralash bosqichlaridan oʻtib 31 ta milliy terma jamoalar, mezbon Braziliya terma jamoasi bilan final bosqichida ishtirok etdi. Braziliyaning 12 ta shaharlaridagi stadionlarda, jaʼmi 64 ta oʻyin boʻlib oʻtdi, oʻyinlar guruh bosqichidan boshlandi. Mazkur jahon chempionatida ilk bor golni avtomatik aniqlash usulidan foydalandi.[6]

Mezbon davlat bilan birga, 1930-yildagi birinchi jahon chempionatidan beri chempion boʻlgan barcha terma jamoalar (Urugvay, Italiya, Olmoniya, Angliya, Argentina, Fransiya va Ispaniya) ushbu chempionatga yoʻllanma olishdi. 2010-yilgi jahon chempionati gʻolibi Ispaniya terma jamoasi ushbu musobaqada Angliya va Italiya terma jamoalari kabi, guruh bosqichidan ham chiqa olmadi. Urugvay nimchorak finalda, Fransiya chorak finalda kurashni toʻxtatdilar. FIFA Jahon chempionati 2014 finaligacha 2ta sobiq jahon chempionlari Olmoniya va Argentina terma jamoalari yetib kelishdi, Olmoniya qoʻshimcha taymlarda gol kiritib 1-0 hisobida Argentina ustidan gʻalaba qozondi va ushbu Olmoniyaning gʻalabasi jahon chempionatlari tarixida Janubiy Amerika maydonida gʻolib boʻlgan ilk Yevropa jamoasi boʻldi.[7] Shuningdek ushbu gʻalabadan keyin tarixda ilk bora Yevropa vakillari ketma ket eng oxirgi 3ta jahon chempionlari boʻlib kelmoqda (2006-yili Italiya, 2010-yili Ispaniyadan keyin).[8][9]

Gʻolib jamoa sifatida, Olmoniya terma jamoasi FIFA Konfederatsiyalar kubogi 2017 musobaqasiga yoʻllanma oldi. Ushbu musobaqa davomida, mezbon shaharlar 5 milliondan ortiq muxlislarni qabul qildi, hamda, Braziliya 202 davlatdan tashrif buyurgan 1 millionga yaqin futbol muxlislarini qabul qildi.[10]

Mezbonni aniqlash

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Sepp Blatter Braziliya davlatini 2014-yilgi jahon chempionati uchun mezbon sifatida eʼlon qilmoqda.

2003-yilning 7-martida, FIFA ushbu chempionatni 1978-yilgi jahon chempionatidan keyin ilk bora Janubiy Amerika mintaqasida boʻlib oʻtishini taʼkidlab oʻtgan edi, ushbu jahon chempionatiga mezbonlikka bir qancha federatsiyalar davogarlik qiladi.[11][12] Bu qaror shuni koʻrsatadiki keyingi ikki turnir Yevropadan tashqarida oʻtkazilmoqda.

2003-yilning 3-iyunida, Janubiy Amerika futbol federatsiyasi CONMEBOL ilk taklif bilan Argentina, Braziliya va Kolumbiyani mazkur turnirga mezbonlikka davogarlar sifatida taqdim etadi,[13] ammo, 2004-yilning martidan, CONMEBOL Braziliyani bir ovozdan yagona mezbonlikka loyiq davlat sifatida eʼlon qiladi.[14]

Bir necha oylar davomida, Kolumbiya oʻzining nomzodini kiritishga qaror qildi[15] va 2006-yil dekabrida rasman mebonlikka nomzodini bildirdi.[16] Bir hafta oldin Braziliya ham oʻzining namzodini rasman eʼlon qilgan edi.[17] Biroq, Kolumbiya 2007-yilning aprelida nomzodlikdan voz kechadi, keyin Braziliya yagona mezbon davlatligicha qoladi.[18] 2007-yilning 30-oktyabrida FIFA rasman Braziliyani ushbu musobaqaga mezbon sifatida eʼlon qiladi.[19]

Ishtirokchi jamoalar va rasmiylar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Saralash bahslari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Asosiy maqola: FIFA Jahon chempionati 2014 saralash bahslari

2011-yilning 3-martida final musobaqasi uchun taqsimlangan oʻrinlar qabul qilindi, saralash prosessi uchun ajratilgan 31ta joy oldingi turnirnikiga oʻxshash boʻldi.[20] 2014-yilgi jahon chempionati saralash baxslari uchun qurʼa tashlash marosimi 2011-yilning 30-iyulida Rio-de-Janeyroning Marina da Gloria shaharchasida boʻlib oʻtdi.[21][22] Braziliya mezbon davlat sifatida toʻgʻridan toʻgʻri final bosqichda ishtirok etdi.

FIFA milliy terma jamoalarining 208 tadan 203 tasi saralash bosqichlarida ishtirok etdi, bellashuvlar 2011-yilning 15-iyunidan 2013-yilning 20-noyabrigacha davom etdi. Saralangan 32ta terma jamoalarning 24tasi oʻtgan jahon chempionatida ishtirok etgan va faqat Bosniya va Gersegovina mustaqil davlat sifatida ilk bor musobaqada qatnashdi.[nb 1][23] Kolumbiya terma jamoasi 16 yillik omadsizlikdan keyin yana jahon chempionatida ishtirok etdi; Rossiya va Belgiya 12-yildan soʻng yana chempionatga qaytdi. FIFA Dunyo reytingida eng yuqori oʻrinlarni egallagan Ukraina[24] va Okeaniya mintaqasidan biror bir terma jamoa 2002-yilgi jahon chempionatidan beri qatnashmadi.

Saralangan jamoalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Quyidagi 32ta terma jamoalar 2013-yilning oktyabr oyidagi dunyo reytingida tutgan oʻrni orqali qurʼa jarayonida joylandi[25] va final bosqichga saralandi.

Oxirgi qurʼa

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yana qarang: FIFA Jahon chempionati 2014 qurʼa jarayoni

Guruh baxslari uchun 32ta terma jamoalar qurʼa yoʻli orqali saralanib olindi. Qurʼa jarayonida, jamoalar 4ta savatchaga 8tadan (Braziliya terma jamoasi bilan birga) jahon reytingida tutgan oʻrni boʻyicha solindi.[27] Oʻtgan turnirlardagidek, FIFA bu safar ham bitta mintaqadan, bitta konfederatsiyadan boʻlgan terma jamoalarni (Yevropa bundan mustasno) bitta guruhga tushib qolmasligi uchun bitta savatchaga joyladi.[28][29] Birinchi savatchaga Braziliya bilan birga qolgan reytingda eng kuchli boʻlgan jamoalar joylandi.

Ushbu chempionat uchun oxirgi qurʼa tashlash marosimi, 2013-yilning 6-dekabrida Baiyaning Mata di San Juan shahridagi Costa do Sauípe Resort mehmonxonasida boʻlib oʻtdi.[30] Marosim FIFA bosh kotibi Jerome Valcke va braziliyalik mezbon ayol Fernanda Lima tomonidan ochib berildi hamda keyingi sakkiz jahon chempionati gʻoliblari boʻlgan millatlardan 8ta mashhur sobiq futbolchilar: Cafu, Fabio Cannavaro, Alcides Ghiggia, Fernando Hierro, Geoff Hurst, Mario Kempes, Lothar Matthaus va Zinedine Zidanelar savatchalardan sharlarni olishda koʻmaklashdi.[31] Qurʼa jarayonida, terma jamoalar geografik mintaqalarga ajratilib toʻrtta savatchalarga joylashtirildi, Yevropaning bitta jamoasi 4-savatdan 2-savatchaga oʻtkazildi.[32][33] UEFA aʼzolari maksimum 2 tasi bir guruhda joylashishi mumkin, boshqa bitta konfederatsiyadan boʻlgan terma jamoalar bitta guruhga tushmaydigan boʻldi.[28][34]

Hakamlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Asosiy maqola: FIFA Jahon chempionati 2014 hakamlari

2013-yil mart oyida, FIFA turnirga 52ta hakamlarni tanlab olishni buyurdi, har bir hakam 2tadan yon hakamlari bilan qatnashadi, hakamlar 6ta konfederatsiyalardan kelishgan.[35] 2014-yil 14-yanvarida, FIFA Hakamlar Qoʻmitasi 25ta hakam triolari, 6ta konfederatsiyadan 43ta turli mamlakatlardan turnirni boshqarish uchun chaqirtirildi.[36][37] Musobaqaning ilk oʻyinini yaponiyalik hakam Yuichi Nishimura boshqargan boʻlsa, oxirgi final uchrashuvini esa italiyalik Nicola Rizzoli boshqardi.[38][39]

Jamoa tarkiblari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Asosiy maqola: FIFA Jahon chempionati 2014 jamoalar tarkibi

Oldingi jahon chempionati kabi, bu chempionatga ham har bir terma jamoa oʻz tarkibiga 23tadan futbolchi oladi (3tasi darvozabon). Har bir milliy assotsiatsiyalar jamoa tarkiblarini turnirga 10 kun qolguncha eʼlon qilishi shart. Agar oʻyin davomida qaysidir futbolchi jiddiy jarohat olib turnirda boshqa oʻynay olmasa, terma jamoa rahbarlari 24 soat ichida boshqa bir oʻyinchini olib kelish huquqiga ega boʻladi.[40]

Maydonlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Dilma Rousseff (oʻngdan ikkinchi) va Pele (oʻrtada) Belu-Orizontida ishlarni kuzatmoqda

Oʻn sakkizta joy jahon chempionati uchun mezbon shahar sifatida taqdim etildi: Belen, Belu-Orizonti, Brazilia, Kampu-Grandi, Kuyaba, Kuritiba, Florianopolis, Fortaleza, Goyaniya, Maseyo, Manaus, Natal, Portu-Alegri, Resifi, Riu-Branku, Rio-de-Janeyro, Salvador va San Paulu.[41]

FIFA bitta shaharda ikkita stadionda musobaqa uchrashuvlarini oʻtkizmaslikni taklif etdi, Braziliya Futbol Konfederatsiyasining oʻsha paytdagi rahbari Ricardo Teixeiraning taklifi hamda „butun mamlakatning manfaatini“ inobatga olib, 12 shahar FIFAning 2008-yilning dekabr yildagi roziligi bilan mezbonlikka loyiq deb topildi.[42]

12ta mezbon shaharlar 2009-yilning 31-mayida eʼlon qilindi, Belen, Kampu-Grandi, Florianopolis, Goyaniya va Riu-Brankular rad etildi,[43] Maseyo allaqachon 2009-yilning yanvarida mezbonlikdan bosh tortgandi. Oʻn ikkita tanlangan shaharlar – har bir shtatning poytaxtlari – yaʼni Braziliyaning barcha asosiy hududlarida musobaqaga shart sharoitlarni, 1950-yilgi Braziliyada boʻlgan chempionatdagiga qaraganda, keng miqdorda yaratib berdi, oldingi chempionat oʻyinlari faqat janubiy sharqiy va janubiy hududlari maydonlarida oʻtkazilgan edi.[44] Natijada musoboqa terma jamoalar uchun uzoq masofali safarlarni talab qiladi.[45]

Xabarlarda aytilishicha Braziliya hukumati birgina stadionlar qurilishiga 3,47 milliard AQSH dollari miqdorida mablagʻ sarflagan.[46] Tanlangan mezbon shaharlarning beshtasida jahon chempionati uchun maxsus yangi zamonaviy maydonlar qurildi, poytaxt Brazilia shahridagi Mane Garrincha milliy stadioni buzilib qayta qurildi, qolgan oltita statdion keng koʻlamda taʼmirdan chiqarildi.[47] Rio de Janeyrodagi Marakana stadioni har doim jahon chempionati finali (199,854 muhlis) uchun oʻzida rekord darajada koʻp muhlislarni sigʻdiradi. CBF musobaqa ochilish marosimini San Pauluning Morumbi stadionida oʻtkazishni rejalashtirgan edi, ammo 2010-yilda bu reja amalga oshmadi va Arena Korintians stadioniga almashtirildi, chunki talab qilingan shartlar uchun moliyaviy kafolatlarni taʼminlab berolmaganligi sabab boʻlgan.[48]

Fortalezadagi Castelao stadioni 2013-yanvar oyida foydalanishga topshirildi.[49] Financial Times roʻznomasi muhbiri Joe Leahy fikriga koʻra, Castelaodagi ishlarni koʻzdan kechirar ekan, „bu ishlar tahsinga loyiq, boshqa sportning ijtimoiy ishlari uchun oʻrnak boʻladigan ish“ deya tariflagan, ammo Riodagi Marakana stadionida berilayotgan ish haqi qaraganda „bu qurilishdagi har bir ishchi boshiga beriladigan maosh arzonroq“[50][51] Oltita maydon 2013-yilgi konfederatsiyalar kubogi mobaynida foydalanildi.[52] Yana 6ta stadion FIFA tomonidan 2013-yilning 31-dekabrigacha qurilib bitkazilishi shartligini takidlab oʻtdi.[53] 2013-yilning noyabrida Arena Corintians stadioni bitishi arafasida koʻtarma kran qulashi natijasida, stadionning bir qismiga shikast yetkazdi va ikkita quruvchining halok boʻlishiga olib keldi.[54]

Belu Orizonti, MG Brazilia, DF Fortaleza, CE Kuritiba, PR
19°51′57″S 43°58′15″W / 19.86583°S 43.97083°W / -19.86583; -43.97083 (Estádio Mineirão) 15°47′0.6″S 47°53′56.99″W / 15.783500°S 47.8991639°W / -15.783500; -47.8991639 (Estádio Nacional Mané Garrincha) 3°48′26.16″S 38°31′20.93″W / 3.8072667°S 38.5224806°W / -3.8072667; -38.5224806 (Estádio Castelão) 25°26′54″S 49°16′37″W / 25.44833°S 49.27694°W / -25.44833; -49.27694 (Arena da Baixada)
Mineirão stadioni Mane Garrincha milliy stadioni Castelao stadioni Arena da Baixada
Sigʻimi: 62,547 Sigʻimi: 70,042 Sigʻimi: 64,846 Sigʻimi: 43,981
Kuyaba, MT
Manaus, AM
15°36′11″S 56°7′14″W / 15.60306°S 56.12056°W / -15.60306; -56.12056 (Arena Pantanal) 3°4′59″S 60°1′41″W / 3.08306°S 60.02806°W / -3.08306; -60.02806 (Arena Amazônia)
Arena Pantanal Arena Amozonia
Sigʻimi: 42,968 Sigʻimi: 42,374
Natal, RN Portu Alegri, RS
5°49′44.18″S 35°12′49.91″W / 5.8289389°S 35.2138639°W / -5.8289389; -35.2138639 (Arena das Dunas) 30°3′56.21″S 51°14′9.91″W / 30.0656139°S 51.2360861°W / -30.0656139; -51.2360861 (Estádio Beira-Rio)
Arena das Dunas Beira-Rio stadioni
Sigʻimi: 42,086 Sigʻimi: 51,300
Resifi, PE Rio de Janeyro, RJ Salvador, BA San Paulu, SP
8°2′24″S 35°0′29″W / 8.04000°S 35.00806°W / -8.04000; -35.00806 (Arena Pernambuco) 22°54′43.8″S 43°13′48.59″W / 22.912167°S 43.2301639°W / -22.912167; -43.2301639 (Estádio do Maracanã) 12°58′43″S 38°30′15″W / 12.97861°S 38.50417°W / -12.97861; -38.50417 (Arena Fonte Nova) 23°32′43.91″S 46°28′24.14″W / 23.5455306°S 46.4733722°W / -23.5455306; -46.4733722 (Arena de São Paulo)
Arena Pernambuco Marakana stadioni Arena Fonte Nova Arena Corintians
Sigʻimi: 46,154 Sigʻimi: 76,935 Sigʻimi: 56,000 Sigʻimi: 68,000

Golni avtomatik aniqlash usuli

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Jahon chempionati tarixida ilk marotaba, rasmiylar tomonidan golni avtomatik aniqlash usulidan foydalanishga ruxsat berildi. Oldingi jahon chempionatida, nimchorak final baxsida Angliyaning Germaniyaga urgan goli hakam tomonidan bekor qilinganidan keyin, ushbu texnologiyani qoʻllash yoki qoʻllamaslik haqida qizgʻin baxs munozaraga sabab boʻlgan edi.[55] Oʻsha oʻyindan keyin, FIFA prezidenti Zepp Blatter „mazkur oʻyindan keyin texnologiya mavzusini oʻrtaga tashlamasak gʻirt axmoqlik boʻladi“ degan edi[56] va 2012-yilda IFAB bu texnologiyani qoʻllashni maʼqulladi.[57] Ushbu chempionat texnologiyani qoʻllayotgan uchinchisi hisoblanadi, undan oldin FIFA 2012 Klublar oʻrtasida jahon chempionati hamda FIFA 2013 Konfederatsiyalar kubogi musobaqalarida muvafaqqiyatli sinovdan oʻtgan edi. 2013-yil oktyabr oyida Germaniyaning GoalControl kompaniyasi bu texnologiyaning taminlovchisi sifatida tanlandi.[58]

Tartib-intizom va chetlatishlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Agar qaysidir futbolchi oxirgi saralash baxsida qoida buzgan boʻlsa, unda u futbolchi final bosqichning ilk oʻyinida maydonga tushmaydi. FIFAning intizomiy qaroriga binoan, chetlatishlar bir oʻyindan koʻproq muddatga ham uzaytirilishi mumkin.

Agar qaysidir futbolchi oʻz jamoasidan tushirib qoldirilgan boʻlsa, demakki chetlatishlar hali ham „taʼsir“ koʻrsatmoqda.

  •  COL Fredy Guarin: 2013-yil 15-oktyabrda Paragvayga qarshi oʻyinda oʻta jiddiy qoida buzarlik bilan oʻynagani uchun (2ta sariq kartochka) chetlatildi.
  •  CRO Mario Manzukich 2013-yil 19-noyabrda Islandiyaga qarshi jiddiy qoʻpol oʻynagani uchun chetlatildi.
  •  CRO Yosip Shimunich 10ta oʻyinga chetlatildi, sababi Islandiya bilan boʻlib oʻtgan oʻyindan keyin Ustashi xorvat fashistik harakatining shiorini aytgani uchun. Shimunich shuning uchun Jahon chempionatini toʻlaligicha oʻtkazib yuboradi.[59][60]

Oʻyinlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Oʻyinlar jadvali 2011-yil 20-oktyabrda Syurixdagi FIFA bosh shtab kvartirasida eʼlon qilindi,[61] oʻyinlar vaqti esa 2012-yilning 27-sentyabrida ommaga taqdim etildi.[62] Oxirgi qurʼadan keyin FIFA yettita oʻyinning vaqtini oʻzgartirdi.[63]

Barcha oʻyinlar vaqti Braziliyaning rasmiy vaqti (UTC-3) boʻyicha belgilandi. 12ta maydonning 10tasi mana shu vaqt mintaqasiga kiradi, qolgan ikkitasi Kuyaba va Manaus Amazon mintaqa vaqti UTC-4 boʻyicha belgilandi, shuning uchun mana shu ikkita shahar mezbonlik qiladigan uchrashuvlar rasmiy vaqt bilan solishtirgan xolda bir soat oldin boshlanadi.[64]

Guruh bosqichi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Har bir guruhning birinchi va ikkinchi oʻrinlari nimchorak finaliga chiqadi.[40] Guruhdagi har bir jamoani reytingini aniqlash quyidagicha belgilanadi:

  1. Barcha guruh oʻyinlarida qoʻlga kiritilgan ochkolar soni;
  2. Barcha guruh oʻyinlarida qoʻlga kiritilgan toʻplar nisbati;
  3. Barcha guruh oʻyinlarida kiritilgan gollar soni;

Agar ikki yoki undan ortiq jamoa yuqoridagi kriteriya boʻyicha teng kelib qolsa, unda quyidagicha kuchli jamoa aniqlanadi:

  1. Barcha guruh oʻyinlarida teng kuchli jamoalar oʻrtasidagi kiritilgan ochkolar soni;
  2. Barcha guruh oʻyinlarida teng kuchli jamoalar oʻrtasidagi toʻplar nisbati;
  3. Barcha guruh oʻyinlarida teng kuchli jamoalar oʻrtasidagi kiritilgan toʻplar soni;
  4. FIFA Tashkiliy Qoʻmitasining qurʼa tashlashi orqali.

A guruhi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Asosiy maqola: FIFA Jahon chempionati 2014 A guruhi
Jamoa
k • m • t
 Oʻ
 Gʻ
 D
 M
 KG
 OʻG
 TN
 O
 Braziliya 3 2 1 0 7 2 +5 7
 Meksika 3 2 1 0 4 1 +3 7
 Xorvatiya 3 1 0 2 6 6 0 3
 Kamerun 3 0 0 3 1 9 −8 0
12-iyun 2014
Braziliya  3–1  Xorvatiya Arena de São Paulo, San-Paulu
13-iyun 2014
Meksika  1–0  Kamerun Arena das Dunas, Natal
17-iyun 2014
Braziliya  0–0  Meksika Estádio Castelão, Fortaleza
18-iyun 2014
Kamerun  0–4  Xorvatiya Arena da Amazônia, Manaus
23-iyun 2014
Kamerun  1–4  Braziliya Mané Garrincha Milliy stadioni, Brazilia
Xorvatiya  1–3  Meksika Arena Pernambuco, Resifi

B guruhi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Asosiy maqola: FIFA Jahon chempionati 2014 B guruhi
Jamoa
k • m • t
 Oʻ
 Gʻ
 D
 M
 KG
 OʻG
 TN
 O
 Niderlandiya 3 3 0 0 10 3 +7 9
 Chili 3 2 0 1 5 3 +2 6
 Ispaniya 3 1 0 2 4 7 −3 3
 Avstraliya 3 0 0 3 3 9 −6 0
13-iyun 2014
Ispaniya  1–5  Niderlandiya Arena Fonte Nova, Salvador
Chili  3–1  Avstraliya Arena Pantanal, Kuyaba
18-iyun 2014
Avstraliya  2–3  Niderlandiya Beira-Rio stadioni, Portu-Alegri
Ispaniya  0–2  Chili Maracanã stadioni, Rio-de-Janeyro
23-iyun 2014
Avstraliya  0–3  Ispaniya Arena da Baixada, Kuritiba
Niderlandiya  2–0  Chili Arena Corinthians, San-Paulu

C guruhi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Asosiy maqola: FIFA Jahon chempionati 2014 C guruhi
Jamoa
k • m • t
 Oʻ
 Gʻ
 D
 M
 KG
 OʻG
 TN
 O
 Kolumbiya 3 3 0 0 9 2 +7 9
 Gretsiya 3 1 1 1 2 4 −2 4
 Kot-dʼIvuar 3 1 0 2 4 5 −1 3
 Yaponiya 3 0 1 2 2 6 −4 1
14-iyun 2014
Kolumbiya  3–0  Gretsiya Estádio Mineirão, Belu-Orizonti
Kot-dʼIvuar  2–1  Yaponiya Arena Pernambuco, Resifi
19-iyun 2014
Kolumbiya  2–1  Kot-dʼIvuar Mané Garrincha Milliy stadioni, Brazilia
Yaponiya  0–0  Gretsiya Arena das Dunas, Natal
24-iyun 2014
Yaponiya  1–4  Kolumbiya Arena Pantanal, Kuyaba
Gretsiya  2–1  Kot-dʼIvuar Estádio Castelão, Fortaleza

D guruhi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Asosiy maqola: FIFA Jahon chempionati 2014 D guruhi
Jamoa
k • m • t
 Oʻ
 Gʻ
 D
 M
 KG
 OʻG
 TN
 O
 Kosta Rika 3 2 1 0 4 1 +3 7
 Urugvay 3 2 0 1 4 4 0 6
 Italiya 3 1 0 2 2 3 −1 3
 Angliya 3 0 1 2 2 4 −2 1
14-iyun 2014
Urugvay  1–3  Kosta Rika Estádio Castelão, Fortaleza
Angliya  1–2  Italiya Arena da Amazônia, Manaus
19-iyun 2014
Urugvay  2–1  Angliya Arena de São Paulo, San-Paulu
20-iyun 2014
Italiya  0–1  Kosta Rika Arena Pernambuco, Resifi
24-iyun 2014
Italiya  0–1  Urugvay Arena das Dunas, Natal
Kosta Rika  0–0  Angliya Estádio Mineirão, Belu-Orizonti

E guruhi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Asosiy maqola: FIFA Jahon chempionati 2014 E guruhi
Jamoa
k • m • t
 Oʻ
 Gʻ
 D
 M
 KG
 OʻG
 TN
 O
 Fransiya 3 2 1 0 8 2 +6 7
  Shveysariya 3 2 0 1 7 6 +1 6
 Ekvador 3 1 1 1 3 3 0 4
 Honduras 3 0 0 3 1 8 −7 0
15-iyun 2014
Shveysariya   2–1  Ekvador Mané Garrincha Milliy stadioni, Brazilia
Fransiya  3–0  Honduras Beira-Rio stadioni, Portu-Alegri
20-iyun 2014
Shveysariya   2–5  Fransiya Arena Fonte Nova, Salvador
Honduras  1–2  Ekvador Arena da Baixada, Kuritiba
25-iyun 2014
Honduras  0–3   Shveysariya Arena da Amazônia, Manaus
Ekvador  0–0  Fransiya Maracanã stadioni, Rio-de-Janeyro

F guruhi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Asosiy maqola: FIFA Jahon chempionati 2014 F guruhi
Jamoa
k • m • t
 Oʻ
 Gʻ
 D
 M
 KG
 OʻG
 TN
 O
 Argentina 3 3 0 0 6 3 +3 9
 Nigeriya 3 1 1 1 3 3 0 4
 Bosniya va Gersegovina 3 1 0 2 4 4 0 3
 Eron 3 0 1 2 1 4 −3 1
15-iyun 2014
Argentina  2–1  Bosniya va Gersegovina Maracanã stadioni, Rio-de-Janeyro
16-iyun 2014
Eron  0–0  Nigeriya Arena da Baixada, Kuritiba
21-iyun 2014
Argentina  1–0  Eron Estádio Mineirão, Belu-Orizonti
Nigeriya  1–0  Bosniya va Gersegovina Arena Pantanal, Kuyaba
25-iyun 2014
Nigeriya  2–3  Argentina Beira-Rio stadioni, Portu-Alegri
Bosniya va Gersegovina  3–1  Eron Arena Fonte Nova, Salvador

G guruhi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Asosiy maqola: FIFA Jahon chempionati 2014 G guruhi
Jamoa
k • m • t
 Oʻ
 Gʻ
 D
 M
 KG
 OʻG
 TN
 O
 Germaniya 3 2 1 0 7 2 +5 7
 AQSh 3 1 1 1 4 4 0 4
 Portugaliya 3 1 1 1 4 7 −3 4
 Gana 3 0 1 2 4 6 −2 1
16-iyun 2014
Germaniya  4–0  Portugaliya Arena Fonte Nova, Salvador
Gana  1–2  AQSh Arena das Dunas, Natal
21-iyun 2014
Germaniya  2–2  Gana Estádio Castelão, Fortaleza
22-iyun 2014
AQSh  2–2  Portugaliya Arena da Amazônia, Manaus
26-iyun 2014
AQSh  0–1  Germaniya Arena Pernambuco, Resifi
Portugaliya  2–1  Gana Mané Garrincha Milliy stadioni, Brazilia

H guruhi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Asosiy maqola: FIFA Jahon chempionati 2014 H guruhi
Jamoa
k • m • t
 Oʻ
 Gʻ
 D
 M
 KG
 OʻG
 TN
 O
 Belgiya 3 3 0 0 4 1 +3 9
 Jazoir 3 1 1 1 6 5 +1 4
 Rossiya 3 0 2 1 2 3 −1 2
 Janubiy Koreya 3 0 1 2 3 6 −3 1
17-iyun 2014
Belgiya  2–1  Jazoir Estádio Mineirão, Belu-Orizonti
Rossiya  1–1  Janubiy Koreya Arena Pantanal, Kuyaba
22-iyun 2014
Belgiya  1–0  Rossiya Maracanã stadioni, Rio-de-Janeyro
Janubiy Koreya  2–4  Jazoir Beira-Rio stadioni, Portu-Alegri
26-iyun 2014
Janubiy Koreya  0–1  Belgiya Arena Corinthians, San-Paulu
Jazoir  1–1  Rossiya Arena da Baixada, Kuritiba

Pley-off bosqichi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Asosiy maqola: FIFA Jahon chempionati 2014 pley-off bosqichi

Pley-off bosqichida, oʻyinning asosiy vaqtida durang qayd etilsa, qoʻshimcha vaqt beriladi (15 minutdan 2 taym), unda ham gʻolib aniqlanmasa penaltilar seriyasini amalga oshirib gʻolib jamoa aniqlanadi.[40]


Nimchorak final Chorak final Yarim final Final
                           
28-iyun – Belu-Orizonti            
  Braziliya (pen.)  1 (3) 
4-iyul – Fortaleza
  Chili  1 (2)   
  Braziliya  2
28-iyun – Rio de Janeyro
    Kolumbiya  1  
  Kolumbiya  2
8-iyul – Belu Orizonti
  Urugvay  0  
  Braziliya  1
30-iyun – Brazilia
    Germaniya  7  
  Fransiya  2
4-iyul – Rio de Janeyro
  Nigeriya  0  
  Fransiya  0
30-iyun – Portu Alegri
    Germaniya  1  
  Germaniya (q.v)  2
13-iyul – Rio de Janeyro
  Jazoir  1  
  Germaniya(q.v)  1
29-iyun – Fortaleza
    Argentina  0
  Niderlandiya  2
5-iyul – Salvador
  Meksika  1  
  Niderlandiya (pen.)  0 (4) 
29-iyun – Resifi
    Kosta Rika  0 (3)   
  Kosta Rika (pen.)  1 (5) 
9-iyul – San Paulu
  Gretsiya  1 (3)   
  Niderlandiya  0 (2) 
1-iyul – San Paulu
    Argentina (pen.)  0 (4)    3-oʻrin uchun
  Argentina (q.v)  1
5-iyul – Brazilia 12-iyul – Brazilia
   Shveysariya  0  
  Argentina  1   Braziliya  0
1-iyul – Salvador
    Belgiya  0     Niderlandiya  3
  Belgiya  2
  AQSh  1  

Quyidagi oʻyin vaqtlari mahalliy vaqt bilan belgilangan (UTC−3)

Nimchorak final

[tahrir | manbasini tahrirlash]
28-iyun 2014
13:00
 Braziliya  1-1 (q.v)  Chili Estádio Mineirão, Belu-Orizonti
Tomoshabinlar: 57,714
Hakam: Howard Webb (Angliya)
David Luiz Gol 18' Hisobot Sánchez Gol 32'
  Penaltilar  
David Luiz Penalty scored
Willian Penalty missed
Marcelo Penalty scored
Hulk Penalty missed
Neymar Penalty scored 		3–2 Penalty missed Pinilla
Penalty missed Sánchez
Penalty scored Aránguiz
Penalty scored Díaz
Penalty missed Jara
28-iyun 2014
17:00
 Kolumbiya  2-0  Urugvay Maracanã stadioni, Rio-de-Janeyro
Tomoshabinlar: 73,804
Hakam: Björn Kuipers (Niderlandlar)
James Rodriguez Gol 28' (50) Hisobot
29-iyun 2014
13:00
 Niderlandiya  2-1  Meksika Estádio Castelão, Fortaleza
Tomoshabinlar: 58,817
Hakam: Pedro Proença (Portugaliya)
Sneijder Gol 88'
Huntelaar Gol 90+4' (pen.) 		Hisobot dos Santos Gol 48'
29-iyun 2014
17:00
 Kosta Rika  1-1 (q.v)  Gretsiya Arena Pernambuco, Resifi
Tomoshabinlar: 41,242
Hakam: Ben Williams (Avstraliya)
Ruiz Gol 52' Hisobot Papastathopoulos Gol 90+1'
  Penaltilar  
Borges Penalty scored
Ruiz Penalty scored
González Penalty scored
Campbell Penalty scored
Umaña Penalty scored 		5–3 Penalty scored Mitroglou
Penalty scored Christodoulopoulos
Penalty scored Holebas
Penalty missed Gekas
30-iyun 2014
13:00
 Fransiya  2-0  Nigeriya Mané Garrincha Milliy stadioni, Brazilia
Tomoshabinlar: 67,882
Hakam: Mark Geiger (Qoʻshma Shtatlar)
Pogba Gol 79'
Yobo Gol 90+2' (avto) 		Hisobot
30-iyun 2014
17:00
 Germaniya  2-1  Jazoir Beira-Rio stadioni, Portu-Alegri
Tomoshabinlar: 43,063
Hakam: Sandro Ricci (Braziliya)
Schürrle Gol 92'
Özil Gol 120' 		Hisobot Djabou Gol 120+1'
1-iyul 2014
13:00
 Argentina  1-0 (q.v)   Shveysariya Arena de São Paulo, San-Paulu
Tomoshabinlar: 63,255
Hakam: Jonas Eriksson (Shvetsiya)
Di María Gol 118' Hisobot
1-iyul 2014
17:00
 Belgiya  2-1 (q.v)  AQSh Arena Fonte Nova, Salvador
Tomoshabinlar: 51,227
Hakam: Djamel Haimoudi (Jazoir)
De Bruyne Gol 93'
Lukaku Gol 105' 		Hisobot Green Gol 107'

Chorak final

[tahrir | manbasini tahrirlash]
4-iyul 2014
13:00
 Fransiya  0–1  Germaniya Maracanã stadioni, Rio-de-Janeyro
Tomoshabinlar: 74,240
Hakam: Néstor Pitana (Argentina)
Hisobot Hummels Gol 13'
4-iyul 2014
17:00
 Braziliya  2–1  Kolumbiya Estádio Castelão, Fortaleza
Tomoshabinlar: 60,342
Hakam: Carlos Velasco Carballo (Ispaniya)
Thiago Silva Gol 7'
David Luiz Gol 69' 		Hisobot Rodríguez Gol 80' (pen.)
5-iyul 2014
13:00
 Argentina  1-0  Belgiya Mané Garrincha Milliy stadioni, Brazilia
Tomoshabinlar: 68,551
Hakam: Nicola Rizzoli (Italiya)
Higuaín Gol 8' Hisobot
5-iyul 2014
17:00
 Niderlandiya  0-0 (q.v)  Kosta Rika Arena Fonte Nova, Salvador
Tomoshabinlar: 51,179
Hakam: Ravshan Ermatov (Oʻzbekiston)
Hisobot
  Penaltilar  
Van Persie Penalty scored
Robben Penalty scored
Sneijder Penalty scored
Kuyt Penalty scored 		4–3 Penalty scored Borges
Penalty missed Ruiz
Penalty scored González
Penalty scored Bolaños
Penalty missed Umaña

Yarim final

[tahrir | manbasini tahrirlash]
8-iyul 2014
17:00
 Braziliya  1–7  Germaniya Mineirão stadioni, Belu-Orizonti
Tomoshabinlar: 58,141
Hakam: Marco Rodríguez (Meksika)
Oscar Gol 90' Hisobot Müller Gol 11'
Klose Gol 23'
Kroos Gol 24', 26'
Khedira Gol 29'
Schürrle Gol 69', 79'
9-iyul 2014
17:00
 Niderlandiya  0–0 (q.v)  Argentina Arena Corinthians, San Paulu
Tomoshabinlar: 63,267
Hakam: Cüneyt Çakır (Turkiya)
Hisobot
  Penaltilar  
Vlaar Penalty missed
Robben Penalty scored
Sneijder Penalty missed
Kuyt Penalty scored 		2–4 Penalty scored Messi
Penalty scored Garay
Penalty scored Agüero
Penalty scored Rodríguez

Uchinchi oʻrin uchun

[tahrir | manbasini tahrirlash]
12-iyul 2014
17:00
  Braziliya 0–3  Niderlandiya Mane Garrincha milliy stadioni, Brazilia
Tomoshabinlar: 68,034
Hakam: Djamel Haimoudi (Jazoir)
Hisobot Van Persie Gol 3' (pen.)
Blind Gol 17'
Wijnaldum Gol 90+1'

Final

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Asosiy maqola: FIFA Jahon chempionati 2014 finali
13-iyul 2014
16:00
  Germaniya 1–0 (q.v)  Argentina Estádio do Maracanã, Rio-de-Janeyro
Tomoshabinlar: 74,738
Hakam: Nicola Rizzoli (Italiya)
Götze Gol 113' Hisobot


Olmoniyaning ushbu gʻalabasidan keyin, Yevropa vakillari ketma-ket 3-bor jahon chempioni boʻldi (2006-yili Italiya va 2010-yili Ispaniya chempion boʻlgan edi).

Mukofot puli

[tahrir | manbasini tahrirlash]

FIFA ushbu musobaqaga jaʼmi 576 million AQSH dollari miqdorida mukofot puli ajratilganini taʼkidlab oʻtgan (undan tashqari 70 million ichki futbol klublari uchun), bu safargi mukofot puli miqdori, 2010-yilgi chempionatga qaraganda 37 foizga koʻpaygan.[65] Turnirdan oldin, barcha 32ta jahon chempionati ishtirokchilari 1.5 million AQSH dollaridan olishgan. Keyingi mukofot pullari quyidagicha taqsimlanadi:

Statistikalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Asosiy maqola: FIFA Jahon chempionati 2014 statistikalari

Toʻpurarlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Futbolchilarning ism shariflari qalin harflar bilan yozilgan boʻlsa, musobaqada hamon faol.

6 gol
5 gol
4 gol
3 gol
2 gol
1 gol
Avtogol

Manba: FIFA[66]

Marketing

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Musobaqaning rasmiy emblemasi

Rasm, shior va musiqa

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Musobaqaning rasmiy afishasi

Musobaqa emblemasi Braziliyaning Africa agentligi tomonidan yaratildi, emblema „Ilhombaxsh“ deya sarlavhalangan.[67] Emblema loyiha asosi, kubok uzra gʻalabaga intilayotgan qoʻllar va u qoʻllar sariq va yashil ranglarda tasvirlangan, buning maʼnosi Braziliyaliklarning iliq mehmondoʻstligini anglatadi. Ammo, bu Yohannesburg shahrida 2010-yilgi jahon chempionati mobaynida olib tashlangan edi.[67] Keyin 25ta Braziliyaning agentliklari oʻz asarlarini taqdim etdi.[68] Braziliyalik grafik dizayner Alexandre Wollner dizaynni tanqid qilib chiqdi, yaʼni tanlangan dizayndagi yuzni yashirish bu sharmanda boʻlganlik maʼnosini anglatishini aytib chiqdi va hakamlar hayʼati professional grafik dizaynerlar ishini rad etdi.[69]

FIFA shuningdek, buyurilgan afishani ham 2013-yilning yanvar oyida olib tashlagan edi, keyin u yana Braziliyaning Crama agentligi tomonidan qayta loyihalandi.[70] Rasmiy shior: "Barcha bir maqomda" (portugalcha: „Juntos num só ritmo“) deya tan olindi.[71]

1962-yildan beri har bir jahon chempionatlari uchun rasmiy qoʻshiqlar tanlanib kelinadi. Musobaqa homiylaridan biri Sony kompaniyasi, 2014-yilgi jahon chempionati uchun rasmiy qoʻshiq tanlash uchun butun dunyo boʻylab „SuperQoʻshiq“ nomi ostida tanlov eʼlon qildi.[72] Tanlovda har bir inson ishtirok etishi mumkin, tanlov 2014-yil fevral oyida yakuniga yetadi, gʻolib deya topilgan qoʻshiq, mashhur sanatkor Ricky Martin tomonidan professional ohangga solinib sayqallanadi va bastalanadi.[72]

Qoʻshimcha qilib aytadigan boʻlsak, tanlangan qoʻshiq, musobaqa rasmiy musiqa asbobi saksirolada bastalanadi, bu musiqa asbobi Braziliyalik bastakor Carlinhos Brown tomonidan oʻylab topilgan.[73] Bu cholgʻu asbobi 2010-yilgi jahon chempionatidagi Afrika vuvuzelasiga qaraganda yumshoq ohang chiqarildagan qilib yaratildi. Ammo, havfsizlik choralari tufayli, bu musiqiy asbobni stadionga olib kirishga FIFA ruhsat bermadi.[74]

Tumor

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Fuleco 2014-yilgi jahon chempionatining tumori hisoblanadi
Asosiy maqola: Fuleco

Tatu-bola Braziliyada yashovchi hayvon, bronenosetslarning bir turi, tatu-bola koptokka oʻxshab yumalab yirtqichlardan oʻzini himoya qiladi. Mahalliy tashkiliy qoʻmitalar bu hayvonni musobaqa tumori sifatida taqdim qildi va FIFA buni 2012-yil sentyabr oyida qabul qildi.[75] Oltita Braziliya agentliklari 47 ta ushbu hayvonning musobaqa tumori sifatida chizilgan surʼatlaridan bittasini tanlab oldi, tanlashda 7 yoshdan 12 yoshgacha boʻlgan Braziliya bolalarining tanlovlaridan foydalanildi.[76]

Ismsiz tumor ilk bora ommaga Braziliyaning Fantástico yangiliklar shousida namoyish etildi.[77] Tumorga 3ta ismlardan birini tanlash uchun onlayn saylov oʻtkazildi,[78] va eng koʻp ovoz olgan tumor nomi 2012-yil 25-noyabrda eʼlon qilindi.[79] Unga koʻra, 1.7 million kishi (tahminan 48 foiz) Fuleco, Zuzeco (31 foiz) va Amijubi (21 foiz) ismlariga ovoz berishdi.[80]

„Fuleco“ bu birlashma soʻz boʻlib, „Futebol“ („Futbol“) va „Ecologia“ („Ekologiya“) (qoʻshimcha: -eco soʻzi bilan tugovchi laqablar Braziliyada ommabop) soʻzlarining boʻgʻinlarini biriktirishidan kelib chiqqan yangi birikkan soʻz. Qolgan ikki kam ovozga ega boʻlgan ismlar Amijubi ("Amizade („Doʻstlik“) va „Júbilo“ („Shodlik“)), Zuzeco esa („Azul“ („koʻk“) va "Ecologia („Ekologiya“)) soʻzlarining boʻgʻinlarining birlashmasidan yasalgan soʻzlar edi.[79]

Koptok

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Asosiy maqola: Adidas Brazuca

Adidas Brazuca 2014-yilgi jahon chempionatining rasmiy futbol koptogi.[81] Koptokka nom berishda, jamoat joylarida saylov oʻtkazildi va 1 milliondan ortiq Braziliyalik futbol muhlislar ovoz berishdi. „Brazuca“ soʻzi 70% ovoz toʻplab gʻolib chiqdi.[82] Adidas kompaniyasi 1970-yildan beri jahon chempionatlari uchun oʻyin toʻplari bilan taminlab beradi, shuningdek, chempionat toʻpiga nom berishda Braziliya urf odatlaridan olingan soʻzlardan foydalanildi, qolgan ikki nom Bossa Nova va Carnavalesca kam ovoz toʻplaganligi sababli ularning nomi berilmadi.[82]

Homiylik

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2014-yilgi jahon chempionati homiylari uch turkumga ajratildi: FIFA hamkorlari, FIFA Jahon chempionati™ homiylari va mahalliy homiylar.[83]

FIFA Hamkorlari FIFA Jahon chempionati™ homiylari Mahalliy homiylar

Tayyorgarliklar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2010-yil yanvar oyida Braziliya federal hukumati hisobatiga koʻra, turnirning tashkiliy ishlariga 11 milliard AQSH dollari sarflanmoqchi.[84] Shuningdek bu, jahon chempionati stadionlarining qurilishlari rekonstruksiyalari uchun soliq imtiyozlarida ham eʼlon qilinib oʻtilgan edi va mezbon shaharlar qoʻshilgan qiymat soligʻidan ozod etildi.[85]

Infrastruktura loyihalari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Resifidagi Resifi Xalqaro Aeroporti

Turnir tashkiliy qoʻmitasi Braziliyadagi aeroportlarni „katta muammo“ deb atagan.[86] Hisob kitoblarga qaraganda, 600,000 kishi turnirga samalyotda sayohat qiladi, qoʻshimcha, yana uch million Braziliyaliklar oʻyinlar orasida havo yoʻllaridan foydalanadi.[87]

Braziliadagi bir izli temir yoʻl

Qonunchilik INFRAERO kompaniyasiga aeroport ishlarini tezlashtirishni buyurdi.[88] Biroq 2011-yilgi Braziliya hukumatining izlanishlari boʻyicha aeroport terminallarining 13 tadan 10tasi turnirgacha rivojlantirilishini aytib oʻtgan.[89] Braziliya prezidenti Dilma Rousseff aeroportlarning tayyor holga kelishini hukumat oʻz kafolatiga oladi va ularni musobaqagacha tayyor holatga yetkazishga vaʼda beradi.[89] Bugungi kunda, uchta aeroportlarning rahbarlari hisobotiga koʻra aeroportlar faoliyatini yurgizmoqda (10.8 milliard AQSH dollar),[90] qolganlar 2013-yilning oxiriga borib nihoyasiga yetkaziladi.[91]

Mamalakatdagi eng yirik koʻlamdagi qurulish ishlari yoʻl tizimlari, temir yoʻllar hamda avtobus temir yoʻllarida boʻlib oʻtmoqda, bu yoʻllar hammasi aeroport bilan shahar markazlarini va stadionlarini bogʻlaydi. 4,300 kilometrdan ortiq masofadagi yoʻl tizimlarida ishlar olib borilishi kerak.[92] Matbuot tarqatgan maʼlumotlarga koʻra yoʻl ishlarining koʻpgina qismlari turnirgacha aytilgan vaqtgacha tayyor boʻlmasligini aytgan.[93][94] Shuningdek, 5 milliard dollardan oshiq mablagʻ jahon chempionati va 2016-yili Rio de Janeyro shahrida boʻlib oʻtadigan Yozgi Olimpiada oʻyinlari uchun quriladigan yangi mehmonxonalar ucun sarflanadi.[95]

2010-yilda Braziliya sport vazirligi rejalangan 50ta infrastruktura ishlarining 13tasini bekor qilgan.[96] Kichik masshtabdagi yangi loyihalar keyinroq tanishtirildi.[96] Braziliya terma jamoasining sobiq futbolchisi Romário (hozirda siyosat sohasida ishlaydi) mamlakatda turnir uchun boʻlib oʻtayorgan tayyorgarliklarni tanqid qilib chiqqan, biroq u „FIFAning talablarini haddan ziyod koʻp“ deb aytgan.[97]

Xavfsizlik choralari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Braziliya politsiyasi anti-bomba robotini sinovdan oʻtkazmoqda

Braziliya hukumati xavfsizlik choralari uchun 900 million dollar mablagʻ ajratgan va „tarixda eng kuchli himoyalangan sport musobaqasi“ hisoblanadi.[98] Musobaqa davomida „siz tasavvur qilgan va istagan yuqori darajadagi xavsizlik kuchlari“ qoʻriqlashiga FIFA bosh kotibi Jérôme Valcke vaʼda bergan.[98] Bir politsiya ofitseri maydonda oʻyin tomosha qilayotgan 50ta tomoshabinga va yana biri 80ta jamoat joyidagi futbol ishqibozlariga javobgar boʻladi.[98]

Xavfsizlik choralari investitsiyalari, jumladan: shaxsni aniqlash usuli va uchuvchisiz boshqariladigan xavfsizlik robotlari ishlashga tayyor.[99] Rivojlantirilgan xavfsizlik loyihalari, yashirin buzgʻunchilar, bezorilar va jangari guruhlar haqidagi manbalardan maʼlumotlarni yigʻish uchun izlanishda boʻladi.[100]

Xavfsizlik haqidagi tashvishlar, 2013-yilgi Konfederatsiyalar kubogi davomida sodir boʻlgan yirik koʻlamdagi namoyishlardan keyin yanada kuchaydi.[101][102] Namoyishchilar fikriga koʻra, Braziliya hukumati katta miqdordagi xalq pulini jahon chempionati mezbonligi uchun sarflamoqda, chiqimlar haddan tashqari deb hisoblaydi.[103][104][105]

Chiptalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

FIFA taʼkidi boʻyicha turnir uchun 3,334,524ta chiptalar tayyorlangan.[106] Bulardan katta qismi guruhlarga taqsimlandi, shulardan, tijorat shahobchalariga, mehmondoʻstlik mijozlarga, OAV huquqlari egalariga va VIPlarga ham taqsimlandi.[106] Taqriban 1.1 million chipta mahalliy xalqqa va chet ellik futbol ishqibozlariga sotiladi (400,000 chipta Braziliya yashovchilari uchun, 700,000 chipta esa xorijliklar uchun).[106]

Keng omma uchun chiptalarni sotish uch bosqichga boʻlinadi va chiptalarni FIFA rasmiy sayti orqali va mezbon shaharlarda tayinlangan joylardan xarid qilasiz.[107][108] Chiptalarning toʻrtta toifasi mavjud, 4-toifa chiptalari faqat Braziliyalik mahalliy xalq uchun.[106] Chegirmali chiptalar 60 yoshdan oshgan Braziliyalik fuqorolar, talabalar hamda Bolsa Família nomli ijtimoiy yordam oluvchilar fuqorolar uchun.[106] Yuqoridagi chiptalar koʻpi bilan 30 Braziliya reali (tahminan $12.50 AQSH) miqdorida, 1-toifadagi eng qimmat chipta bu musobaqaning final oʻyini uchun qoʻyilgan chiptalar, bahosi 990 AQSH dollari miqdorida.[106] Qoʻshimcha qiladigan boʻlsak, individual chiptalar „oʻyinlar maydoni aniq boʻlgan chiptalar“, mezbon shaharlardagi guruh va nimchorak baxslari oʻyinlariga kirish huquqini beradi va „bir qancha chiptalar“ yaʼni turnir davomida tanlangan jamoalar oʻyinlari uchun chiqarilgan chiptalar ham sotuvda.[106]

Chiptalar sotuvga ilk bora 2013-yilning 20-avgustida sotuvga chiqdi va dastlabki 24 soat ichida 2.3 million chipta talab qilindi.[109] 2013-yil oktyabr oyiga kelib birinchi bosqichning yakunlarida 6 millionga yaqin chiptalar keng omma tomonidan sotib olingan.[110] Modomiki chiptalarga boʻlgan talab oshgani sari, FIFA 889,305ta chiptalarni ishlab chiqardi va ulardan 71.5% Braziliya aholisiga taqsimlandi, xorijda eng koʻp sotilgan chiptalar AQSH hisobiga toʻgʻri kelmoqda.[111] 2013-yilning noyabr oyidagi „birinchi kelgan, birinchi oladi“ prinsipi boʻyicha sotilgan chiptalar dastlabki 7 soat ichida 220,000ta chipta sotilgan.[112][113] Biletlar sotuvining ikkinchi bosqichi 30-yanvargacha davom etadi – 2013-yil dekabr oyidagi oxirgi qurʼa marosimidan keyin 24 soat ichida 1.2 millionta chipta talab qilingan.[114]

Transliyatsiya

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Asosiy maqola: FIFA 2014 Jahon chempionati translyatsiya huquqlari

Translyatsiya huquqlari televideniya, radio, internet va mobil aloqa vositalariga musobaqa oʻyinlarini olib koʻrsatish va eshittirishlarni oʻz ichiga oladi, turnir oʻyinlarini har bir individual teretoriyalar mediya kompaniyalari, litsenziyaga ega boʻlgan kopaniyalar va tashkilotlar, jumladan: Yevropa Telekoʻrsatuvlar Ittifoqi, Iberoamerika Televideniya Tashkiloti, Xalqaro Media Kontent, Dentsu va RS Xalqaro Telekoʻrsatuv va Radioeshittirish & Sportlar Rahbariyati kompaniyalari translyatsiyalar boʻyicha masʼuldirlar.[115] Jahon chempionati oʻyinlari translyatsiyalaridan tushgan mablagʻlarning 60% FIFA gʻaznasiga tushadi.[116] FIFA Jahon chempiontati final uchrashuvlari ketma ket 4 yildan beri HBS (Host Broadcast Services) kompaniyasi tomonidan taminlab berilmoqda,[117] texnologik uskunalarni yetkazib berishda Sony kompaniyasi sherikchilik qilmoqda.[118] Xalqaro Translyatsiya Markazi Rio de Janeyro shahridagi Riocentroda joylashadi.[119]

Taraqqiyot dasturi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
2014-yilgi jahon chempionati oʻyinlari boʻlib oʻtadigan Braziliya shaharlari va shtatlari

Braziliya federal hukumati jahon chempionati bilan bogʻliq boʻlgan ishlar uchun R$3 milliard (€1.8 milliard, £1.1 milliard) miqdorida sarmoya ajratgan va jahon chempionati PAC (portugalcha:Programa de Aceleração do Crescimento) nomi ostidagi ishlar majmuini chiqarishni niyat qilganlar.

Corinthians loyihalari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

San Pauludagi Yangi Corinthians stadioni musobaqaning ochilish marosimi uchun tanlab olindi. SC Corinthians Paulistaning yangi stadionining oʻz vaqtida bitirilganligi tufayli FIFA bu stadionga kafolat berdi va shundan keyin 2014-yilgi jahon chempionatining ochilish marosimini oʻtkazish huquqi uchun San Pauluning imkoniyatlari ancha yaxshilandi. Stadion Odebrecht SA kompaniyasi tomonidan qurildi, Corinthians stadionining sobiq prezidenti Andres Sanchezning taʼkidiga koʻra, stadion qurilishiga 800 million Braziliya reali (522 million AQSH dollari) miqdorida pul ketgan. Braziliya milliy banki 400 million Braziliya reali miqdorida pul ajratgan va San Paulu ham 400 million Braziliya reali miqdorida mablagʻ ajratmoqchi.

Shuningdek, qarang

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ilovalar va manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ilovalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ Bosniya va Gersegovina 1992-yilgacha Yugoslaviyaning tarkibida boʻlgan, Yugoslaviya 8ta jahon chempionatlarida qatnashgan.

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „Players - Top goals“. FIFA.com. 2015-yil 15-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 14-iyul. (Wayback Machine saytida 2015-01-15 sanasida arxivlangan)
  2. ↑ „Messi wins golden ball.“.
  3. ↑ „Paul Pogba wins young player award.“. 2016-yil 7-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 14-iyul. (Wayback Machine saytida 2016-01-07 sanasida arxivlangan)
  4. ↑ „Manuel Neuer wins golden glove award.“. 2016-yil 3-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 14-iyul. (Wayback Machine saytida 2016-03-03 sanasida arxivlangan)
  5. ↑ „Pot allocations for the Preliminary Draw“. FIFA (27-iyul 2011-yil). 2013-yil 17-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-iyul 2011. (Wayback Machine saytida 2013-10-17 sanasida arxivlangan)
  6. ↑ „FIFA launch GLT tender for Brazil 2013/14“. FIFA.com (19-fevral 2013). 2013-yil 22-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may. (Wayback Machine saytida 2013-10-22 sanasida arxivlangan)
  7. ↑ „If the World Cup started tomorrow“. ESPN (12-iyun 2013).
  8. ↑ Owen, David „Battle of the Brands: Adidas lifts the World Cup, but Nike scores most goals“. Inside World Football. 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 14-iyul 2014. (Wayback Machine saytida 2016-03-04 sanasida arxivlangan)
  9. ↑ „Numbers Game: All the stats from Germany's fourth World Cup triumph“. Firstpost. Qaraldi: 14-iyul 2014.
  10. ↑ FIFA Jahon chempionati 2014 (Portugalcha)
  11. ↑ „2014 FIFA World Cup to be held in South America“. FIFA.com (8-mart). 2015-yil 18-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may. (Wayback Machine saytida 2015-04-18 sanasida arxivlangan)
  12. ↑ „Rotation ends in 2018“. FIFA.com (29-oktyabr 2007). 2014-yil 28-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may. (Wayback Machine saytida 2014-12-28 sanasida arxivlangan)
  13. ↑ „Argentina, Brazil and Colombia want 2014 World Cup“. People's Daily (19-yanvar 2003).
  14. ↑ „Brazil set to host World Cup“. BBC (19-mart).
  15. ↑ „Colombia bids for 2014 World Cup“. BBC (17-iyun 2006).
  16. ↑ „Colombia join 2014 World Cup race“. BBC (19-dekabr 2006).
  17. ↑ „Brazil to make 2014 World Cup bid“. BBC (13-dekabr 2006).
  18. ↑ „Brazil confirms bid – Colombia withdraws“. Fifa.com (13-aprel 2007). 2016-yil 5-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may. (Wayback Machine saytida 2016-03-05 sanasida arxivlangan)
  19. ↑ „Brazil confirmed as 2014 hosts“. FIFA (30-oktyabr 2007-yil). 2007-yil 31-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 30-oktyabr 2007-yil. (Wayback Machine saytida 2007-10-31 sanasida arxivlangan)
  20. ↑ „Financial report presented, Brazil 2014 slots & host countries decided“. Fifa.com (4-mart). 2015-yil 18-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may.(Wayback Machine saytida 2015-04-18 sanasida arxivlangan)
  21. ↑ „Rio draw pits Spain against France“. FIFA.com (30-iyul 2011-yil). 2018-yil 12-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 29-mart. (Wayback Machine saytida 2018-12-12 sanasida arxivlangan)
  22. ↑ „Draw for World Cup qualifiers at Marina da Glória in Rio“ (Portuguese). globoesporte.com (8-dekabr 2010-yil). Qaraldi: 21-yanvar 2011.
  23. ↑ „1 day to go“. FIFA.com (Fédération Internationale de Football Association) (11-iyun 2014). 2014-yil 15-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 18-iyul. (Wayback Machine saytida 2014-07-15 sanasida arxivlangan)
  24. ↑ „Portugal climbs to 5th in FIFA Ranking“. Goal.com (28-noyabr 2013).
  25. ↑ http://espnfc.com/news/story/_/id/1572890/world-cup-seeds-based-october-world-ranking?cc=5739
  26. ↑ Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Rankings
  27. ↑ „Pot 1 seeds set for Brazil 2014 draws“. FIFA (17-oktyabr 2013-yil). 2015-yil 23-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 23-noyabr 2013.
  28. ↑ 28,0 28,1 „Draw procedures approved“. FIFA (3-dekabr 2013-yil). 2014-yil 8-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 3-dekabr 2013.
  29. ↑ „Final draw procedures“. FIFA (3-dekabr 2013-yil). 2019-yil 18-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 3-dekabr 2013. (Wayback Machine saytida 2019-03-18 sanasida arxivlangan)
  30. ↑ „Final Draw“. FIFA.com. 2014-yil 30-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 15-oktobr 2013. (Wayback Machine saytida 2014-12-30 sanasida arxivlangan)
  31. ↑ „Final Draw reveals intriguing groups“. FIFA.com (6-dekabr 2013-yil). 2014-yil 31-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 6-dekabr 2013. (Wayback Machine saytida 2014-05-31 sanasida arxivlangan)
  32. ↑ „The Final Draw: your questions answered“. FIFA.com (4-dekabr 2013-yil). 2014-yil 4-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-dekabr 2013. (Wayback Machine saytida 2014-09-04 sanasida arxivlangan)
  33. ↑ „Final Draw - Live commentary“. FIFA.com (6-dekabr 2013-yil). 2013-yil 7-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 6-dekabr 2013. (Wayback Machine saytida 2013-12-07 sanasida arxivlangan)
  34. ↑ Farley, Richard. „2014 FIFA World Cup Draw: Here’s how it’s going to work“ (2013-yil 3-dekabr). Qaraldi: 2013-yil 7-dekabr.
  35. ↑ „Open list of prospective referees & assistant referees for the 2014 FIFA World CupTM“ (PDF). FIFA.com (8-mart). 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may. (Wayback Machine saytida 2016-03-04 sanasida arxivlangan)
  36. ↑ „Referee trios and support duos appointed for 2014 FIFA World Cup“. FIFA.com (Fédération Internationale de Football Association) (15-yanvar 2014). 2014-yil 12-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 15-iyun. (Wayback Machine saytida 2014-07-12 sanasida arxivlangan)
  37. ↑ „Referees & assistant referees for the 2014 FIFA World Cup“. FIFA.com (Fédération Internationale de Football Association). 2014-yil 28-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 15-iyun. (Wayback Machine saytida 2014-05-28 sanasida arxivlangan)
  38. ↑ „Referee designations for matches 1-4“. fifa.com (10-iyun 2014-yil). 2014-yil 30-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 20-iyul. (Wayback Machine saytida 2014-06-30 sanasida arxivlangan)
  39. ↑ FIFA match report
  40. ↑ 40,0 40,1 40,2 „Regulations – FIFA World Cup Brazil 2014“. FIFA.com. 2014-yil 8-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may. (Wayback Machine saytida 2014-03-08 sanasida arxivlangan)
  41. ↑ „FIFA's Inspection Report“ (PDF). 2014-yil 8-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9-oktyabr 2011. (Wayback Machine saytida 2014-07-08 sanasida arxivlangan)
  42. ↑ „Host cities – World Cup“. BBC News (2009-yil 31-may).
  43. ↑ „Host Cities for Brazil 2014 to be announced in May“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (12-mart 2009-yil). 2014-yil 8-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-sentyabr 2013.
  44. ↑ dom, 31-may 2009-yil. „Host cities in 1950 FIFA World Cup“. Colunas.globoesporte.com. 2010-yil 17-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9-oktyabr 2011.
  45. ↑ „2014 Fifa World Cup: Luck of the draw 'an essential component'“. BBC (2-dekabr 2013).
  46. ↑ „Price tag rises for Brazil's World Cup stadiums“. Goal.com (28-noyabr 2013).
  47. ↑ „2014 Fifa World Cup: Where are the 12 host stadiums in Brazil?“. BBC (3-dekabr 2013).
  48. ↑ „Sao Paulo dropped for 2014“. SBS (17-iyun 2010-yil). 2010-yil 28-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-iyun 2010.
  49. ↑ „Brazil's first 2014 World Cup stadium holds matches“. NewVision (28-yanvar 2013-yil). 2015-yil 26-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 30-yanvar 2013. (Wayback Machine saytida 2015-02-26 sanasida arxivlangan)
  50. ↑ „Brazil's Fortaleza Becomes First World Cup City To Deliver Finished Stadium“. SportsBusinessDaily (2013-yil 3-may).
  51. ↑ „Fortaleza first city to strike World Cup goal for Brazil“. Financial Times (2013-yil 2-may).
  52. ↑ „Destination: Stadiums“. FIFA.com (15-iyun 2013). 2009-yil 7-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may. (Wayback Machine saytida 2009-02-07 sanasida arxivlangan)
  53. ↑ „Brazil World Cup: Six stadiums to miss Fifa deadline“. BBC (5-dekabr 2013).
  54. ↑ „Two die in Brazil World Cup stadium accident“. BBC (27-noyabr 2013).
  55. ↑ „England v Germany: Frank Lampard denied goal by Uruguayan linesman - in pictures“. The Daily Telegraph (27-iyun 2010).
  56. ↑ „World Cup 2010: Blatter apologises for disallowed goal“. BBC Sport (29-iyun 2010).
  57. ↑ „IFAB gives the green light to goal-line technology“. FIFA.com (5-iyun 2012). 2012-yil 11-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may.
  58. ↑ „GoalControl confirmed as goal-line technology provider for Brazil 2014“. FIFA.com (10-oktyabr 2013). 2014-yil 1-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may. (Wayback Machine saytida 2014-07-01 sanasida arxivlangan)
  59. ↑ „Croatian player sanctioned for discriminatory behaviour“. FIFA (16-dekabr 2013-yil). 2015-yil 18-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16-dekabr 2013.(Wayback Machine saytida 2015-04-18 sanasida arxivlangan)
  60. ↑ „Croatia defender Josip Simunic to miss World Cup for pro-Nazi chant - Independent.ie“. Irish Independent (16-dekabr 2013-yil). Qaraldi: 16-dekabr 2013.
  61. ↑ „Match schedule for 2014 FIFA World Cup™ unveiled“. fifa.com (20-oktyabr 2011). 2014-yil 20-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may. (Wayback Machine saytida 2014-03-20 sanasida arxivlangan)
  62. ↑ „FIFA Executive Committee approves kick-off times for Brazil 2014“. FIFA.com (27-oktyabr 2012). 2014-yil 8-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may. (Wayback Machine saytida 2014-07-08 sanasida arxivlangan)
  63. ↑ „Match schedule for Brazil 2014 confirmed“. FIFA.com (7-dekabr 2013). 2014-yil 2-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may. (Wayback Machine saytida 2014-07-02 sanasida arxivlangan)
  64. ↑ „MATCH SCHEDULE - 2014 FIFA World Cup Brazil“. FIFA.com. 2014-yil 30-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may. (Wayback Machine saytida 2014-05-30 sanasida arxivlangan)
  65. ↑ „World Cup money pot increased to $576m“. reuters.com. 2015-yil 19-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25-aprel 2014. (Wayback Machine saytida 2015-10-19 sanasida arxivlangan)
  66. ↑ „adidas Golden Boot“. FIFA.com (Xalqaro Futbol Federatsiyasi). Qaraldi: 18-iyun 2014.
  67. ↑ 67,0 67,1 „Re-live the Brazil 2014 Emblem Launch“. FIFA.com (7-iyul 2010). 2014-yil 9-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may. (Wayback Machine saytida 2014-07-09 sanasida arxivlangan)
  68. ↑ Shanahan, Mark; Goldstein, Meredith. „Gisele picks logo, shops with Tom – The Boston Globe“. Boston Globe (10-iyul 2010-yil). 2010-yil 11-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 11-iyul 2010-yil.
  69. ↑ „Designer critica logo da Copa 2014: "É uma porcaria" – Terra – Esportes“. deportesus.terra.com.br (09-iyul 2010). 2010-yil 12-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 06-dekabr 2013.
  70. ↑ „2014 Ambassadors unveil Official Poster“. FIFA.com (30-yanvar 2013). 2016-yil 5-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may. (Wayback Machine saytida 2016-03-05 sanasida arxivlangan)
  71. ↑ „Brazil 2014 slogan presented: All in one rhythm™ / Juntos num só ritmo™“. FIFA.com (2012-yil 30-may). 2018-yil 15-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may. (Wayback Machine saytida 2018-06-15 sanasida arxivlangan)
  72. ↑ 72,0 72,1 „Music hopefuls invited to add to the rhythm of the 2014 FIFA World Cup™“. FIFA.com (15-noyabr 2013). 2014-yil 9-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may. (Wayback Machine saytida 2014-07-09 sanasida arxivlangan)
  73. ↑ „Caxirolas: The Vuvuzelas of 2014 FIFA World Cup in Brazil“. Fifa2014wiki.com. 2016-yil 16-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 20-iyun 2013.
  74. ↑ „Police ban Brazilian vuvuzelas“. Fox Sports (2013-yil 10-may).
  75. ↑ „Fifa registra desenho e confirma tatu-bola como mascote da Copa“ (Portuguese). Globoesporte.com (11-sentyabr 2012-yil). Qaraldi: 11-sentyabr 2012.
  76. ↑ „Armadillo alert: Official Mascot introduced to the world“. FIFA.com (17-sentyabr 2012). 2016-yil 5-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may. (Wayback Machine saytida 2016-03-05 sanasida arxivlangan)
  77. ↑ „2014 Mascot is big in Brazil“. 2014-yil 9-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may. (Wayback Machine saytida 2014-07-09 sanasida arxivlangan)
  78. ↑ „Official Mascot Launc - Q&A“ (PDF). 2014-yil 9-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may. (Wayback Machine saytida 2014-07-09 sanasida arxivlangan)
  79. ↑ 79,0 79,1 „Fuleco é escolhido como nome do mascote da Copa de 2014“ (Portuguese) (26-noyabr 2012). Qaraldi: 26-noyabr 2012-yil.
  80. ↑ „Fuleco wins name game“. Fifa.com (26-noyabr 2012). 2014-yil 9-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may. (Wayback Machine saytida 2014-07-09 sanasida arxivlangan)
  81. ↑ „World Cup 2014 Brazuca“. Soccer.com/Guide. Soccer.com. Qaraldi: 28-oktyabr 2013.
  82. ↑ 82,0 82,1 „adidas Brazuca – Name of Official Match Ball decided by Brazilian fans“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2-sentyabr 2012-yil). 2018-yil 25-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 3-sentyabr 2012.
  83. ↑ arxiv nusxasi, 2018-05-24da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2014-05-17
  84. ↑ „Swiss Re Says Brazil Spending for World Cup, Olympics Means More Revenue“. Bloomberg.com (8-aprel 2010).
  85. ↑ „Brazil shall grant tax breaks for 2014 stadiums“. Portal 2014 (18-may 2010-yil). 2010-yil 26-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 30-oktyabr 2007. (Wayback Machine saytida 2010-05-26 sanasida arxivlangan)
  86. ↑ „Airports: the headache of the 2014 World Cup“. CONMEBOL.com (15-aprel 2013). 2017-yil 5-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may.
  87. ↑ „Poor travel options to test 600,000 foreign fans who flock to Brazil for World Cup“. Fox Sports (3-dekabr 2013).
  88. ↑ „Law reduces bureaucracy of airports building“. v-brazil.com (8-iyun 2010). 2014-yil 16-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may. (Wayback Machine saytida 2014-08-16 sanasida arxivlangan)
  89. ↑ 89,0 89,1 „Brazil's airports 'not ready for World Cup 2014'“. BBC (15-aprel 2011).
  90. ↑ „Airport auction tests readiness for World Cup: Corporate Brazil“. Bloomberg (19-noyabr 2013).
  91. ↑ „Brazil’s Infraero delayed on World Cup airports, Globo reports“. Bloomberg (22-sentyabr 2013).
  92. ↑ „Sustainable Brazil: Social & Economic Impacts of the 2014 World Cup“ (PDF). Ernst & Young (2011). 2014-yil 4-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may.
  93. ↑ „VLT linha 1-trecho 1 (Aeroporto/Terminal Asa Sul)“ (Portuguese). 2012-yil 13-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5-oktyabr 2012.
  94. ↑ „VLT Cuiabá/Várzea Grande“ (Portuguese). 2017-yil 31-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5-oktyabr 2012. (Wayback Machine saytida 2017-12-31 sanasida arxivlangan)
  95. ↑ „422 Hotels to be built in Brazil ahead of 2016 Olympics“. Fox News (22-noyabr 2013).
  96. ↑ 96,0 96,1 „Promessa da Copa de melhorar mobilidade urbana não será cumprida“ (Portuguese). apublica.org (24-yanvar 2013).
  97. ↑ „The social cost of Brazil hosting World Cup 2014“. Bleacher Report (6-iyun 2013).
  98. ↑ 98,0 98,1 98,2 „Brazil boosts World Cup security budget as crime rises“. CNN (5-dekabr 2013).
  99. ↑ „Brazil going to use robots to help with 2014 World Cup security“. Brazil My Country (15-may 2013-yil). Qaraldi: 2013-yil 15-may.
  100. ↑ „Integration is the keyword in the Strategic Security Plan“. World Cup Portal (14-sentyabr 2009). 2017-yil 16-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may. (Wayback Machine saytida 2017-11-16 sanasida arxivlangan)
  101. ↑ „Brazil Maracana stadium protest ends in clashes“. BBC News (16-iyun 2013).
  102. ↑ „Brazil unrest: 'Million' join protests in 100 cities“. BBC News (21-iyun 2013).
  103. ↑ „Brazil's protests raise fears for World Cup as a million take to the streets“. The Guardian (21-iyun 2013).
  104. ↑ „World Cup only benefits outsiders, say Brazil protesters“. CNN (19-iyun 2013).
  105. ↑ „In the favelas on the frontline of protest, Brazilians ask: who is this World Cup for?“. The Guardian (22-iyun 2013).
  106. ↑ 106,0 106,1 106,2 106,3 106,4 106,5 106,6 „Ticket media information“ (PDF). FIFA.com. 2018-yil 3-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 6-dekabr 2013. (Wayback Machine saytida 2018-11-03 sanasida arxivlangan)
  107. ↑ „Sales phases“. FIFA.com (20-avgust 2013). 2014-yil 9-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may. (Wayback Machine saytida 2014-07-09 sanasida arxivlangan)
  108. ↑ „FIFA Venue Ticketing Centre Locations“. FIFA.com (20-avgust 2013). 2019-yil 18-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may. (Wayback Machine saytida 2019-03-18 sanasida arxivlangan)
  109. ↑ „2.3 million tickets for the FIFA World Cup requested in the first 24 hours of sales“. FIFA.com (22-avgust 2013). 2014-yil 9-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may. (Wayback Machine saytida 2014-07-09 sanasida arxivlangan)
  110. ↑ „Tickets for Brazil 2014 in heavy demand“. FIFA.com (10-oktyabr 2013). 2014-yil 9-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may. (Wayback Machine saytida 2014-07-09 sanasida arxivlangan)
  111. ↑ „889,305 tickets allocated during the random selection draw for the 2014 FIFA World Cup“. FIFA.com (5-noyabr 2013). 2014-yil 9-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may. (Wayback Machine saytida 2014-07-09 sanasida arxivlangan)
  112. ↑ „Second ticketing sales window now open“. FIFA.com (8-noyabr 2013). 2014-yil 9-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may. (Wayback Machine saytida 2014-07-09 sanasida arxivlangan)
  113. ↑ „No more 2014 FIFA World Cup tickets available in second sale period after seven hours“. FIFA.com (11-noyabr 2013). 2014-yil 9-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may. (Wayback Machine saytida 2014-07-09 sanasida arxivlangan)
  114. ↑ „Almost 1.2 million FIFA World Cup tickets requested in the first 24 hours of sales“. FIFA.com (9-dekabr 2013). 2014-yil 13-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may. (Wayback Machine saytida 2014-04-13 sanasida arxivlangan)
  115. ↑ „2014 FIFA World Cup BrazilTM Media Rights Licensees“. FIFA.com (7-noyabr 2013). 2014-yil 26-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may.
  116. ↑ „FIFA revenue estimated to be 4 billion dollars at the close of the 2014 World Cup“. CONMEBOL.com (2013-yil 17-may). 2013-yil 10-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may.
  117. ↑ „Host Broadcasting“. FIFA.com. 2013-yil 27-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-dekabr 2013.(Wayback Machine saytida 2013-11-27 sanasida arxivlangan)
  118. ↑ „Sony Professional awarded 2014 FIFA World Cup™ Broadcast Production Contract“. Live-production.tv (13-sentyabr 2012).
  119. ↑ „International Broadcast Centre to be hosted in Rio de Janeiro“. FIFA.com (2011-yil 27-may). 2019-yil 18-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-may.

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
FIFA Jahon chempionati 2014 haqida Vikipediyaning qardosh loyihalarida koʻproq bilib oling
Media fayllar Vikiomborda
Xabarlar Vikiyangiliklarda
Maʼlumotlar toʻplami Q79859 Vikimaʼlumotlarda
Yoʻlkoʻrsatkich Vikigidda 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=FIFA_Jahon_chempionati_2014&oldid=5352650" dan olindi