Kontent qismiga oʻtish

Braziliya

Vikipediya, erkin ensiklopediya
Braziliya Federativ Respublikasi
República Federativa do Brasil
ShiorOrdem e progresso
(Portugalcha: Tartib va Taraqqiyot)
Madhiya: Hino Nacional Brasileiro
(Braziliya Davlat Madhiyasi)
Location of Braziliya
Poytaxt Brazilia
Rasmiy til(lar) Portugalcha
Hukumat Prezidentlik Respublika
• Prezident
Lula da Silva
Mustaqillik (Portugaliyadan)
• Sana
7-sentabr 1822
Maydon
• Butun
8,511,965 km2 (5-oʻrin)
• Suv (%)
0.65
Aholi
• 2023-yilgi roʻyxat
203,778,000 2,82% (5-oʻrin)
• Zichlik 21/km2
YIM (XQT) 2005-yil roʻyxati
• Butun
AQSh$1,568,000 mil. (9-oʻrin)
• Jon boshiga
AQSh$8,425
Pul birligi Brazilian Real (BRL)
Vaqt mintaqasi UTC−2...−5
• Yoz (DST)
UTC−2...−5
Qisqartma

BR



Instagram:

https://instagram.com/patpiska_toplaymiz?igshid=OGQ5ZDc2ODk2ZA==
Telefon prefiksi 55
Internet domeni .br

Braziliya, rasmiy nomi Braziliya Federativ Respublikasi (par. Brasil yoki República Federativa do Brasil) — Janubiy Amerikadagi eng katta va aholisi eng koʻp boʻlgan mamlakat boʻlib, ham aholi soni, ham maydoni jihatidan dunyoda beshinchi oʻrinni egallaydi. Maydoni 8 512 760 ming km2. Aholisi- 217 000 000 kishi (2024). U Janubiy Amerika markazidan to Atlantika okeaniga qadar yoyilgan hududni egallab Amerikalarning „eng sharqiy“ mamlakatidir. U bilan chegaradosh mamlakatlar: Urugvay, Argentina, Paragvay, Boliviya, Peru, Kolumbiya, Venesuela, Guyana, Suriname va Fransuz Giyanasining fransuz qismi. Aniqrogʻi, u Ekvador va Chilidan tashqari, Janubiy Amerikaning har bir davlati bilan chegaradosh. Nomi, dastlabki kolonistlar tomonidan juda qadrlangan, Braziliya daraxtidan (pau-brasil) kelib chiqqan. Hududida ham ekin maydonlari, ham tropik oʻrmonzorlar juda katta joyni egallaydi. Tabiiy resurslar va katta miqdordagi ishchi kuchiga boy boʻlgan Braziliya, Janubiy Amerika iqtisodiyotining yetakchisidir. Dastlab Portugaliyaning sobiq koloniyasi boʻlganidan, uning davlat tili Portugal tilidir. Poytaxti – Brazilia shahri. BMT aʼzosi. Maʼmuriy jihatdan 26 shtat va federal (poytaxt) okrugga boʻlinadi.

Braziliyada birinchi Muqaddas Mass (1500)

Turli nazariyalarga koʻra, birinchi boʻlib Braziliya hududiga 17 dan 6 minggacha kiradi. m. pr. Me Country yevropaliklar tomonidan kashf etilganda, mahalliy tubjoy amerikalik qabilalar hali neolit ​​bosqichida edi. Eng rivojlangan hudud asosan Atlantika qirgʻogʻi boʻlib, boʻyi past tubjoy amerikalik qabilalar yashagan va ularga Pindorama, palma daraxtlari mamlakati deb nom bergan. 1500-yilda Braziliyani ispan sayyohi Visente Yanez Pinson kashf qildi, u PA Kabral (Pedro Alvares Kabral) boshchiligidagi portugal ekspeditsiyasidan oʻtib, mamlakatga 26 yanvar, 22 aprelda keldi. Shunga qaramay, Tordesillo shartnomasi Janubiy Amerikaning barcha qismlarini Portugaliya uchun shartli chiziqdan sharqda tan oldi. 1533 yil Portugallarning haqiqiy mustamlakasi Braziliya qirgʻoqlarini 15 irsiy kapitanga boʻlinishi bilan boshlandi. Braziliya mustamlakasi shunday tashkil topgan.[1]

1700 va 2000 yillar oralig'ida Braziliyada (yashil) hududiy o'zgarishlar

Dastlab, portugal mustamlakachilari manzarali daraxtni eksport qilishdi, keyinchalik ular shakarqamish etishtirishni va qahvani targʻib qilishni boshladilar. Mustamlakalarda 1550 yildan boshlab qullar, asli mahalliy hindular hukmronlik qilgan. qullar asosan Afrikadan, xususan Kongodan noqonuniy olib kelingan. 1549 yildan Braziliyadagi portugal yerlari bevosita Portugaliya qiroli tomonidan boshqarilgan. 1621 yil mustamlaka ikki shtatga (Portugaliya estados) boʻlingan - Braziliya (janubiy) va Maranjano (shimol). 17.c. 19-asr oʻrtalarida mintaqadagi Portugaliya mustamlakachi davlatlari Fransiya va Niderlandiya Portugaliya gegemonligiga tahdid sola boshladi. Shimoliy-sharqiy hududlarda Gollandiya Braziliyani tashkil etdi va Fransiya ekvator yaqinida va mamlakat janubida bir nechta ekspeditsiyalarni boshladi. Oxir-oqibat, portugallar yoʻqotilgan hududni qaytarib olishga va nazoratni saqlab qolishga muvaffaq boʻlishdi.

17-18. Asrlar davomida koloniya hududi asosan qaroqchilar tufayli gʻarbga qarab kengayib bordi. Kaatinga, Seradas, Amazoniya mustamlaka qilingan. San-Vinsent va Gran Paros kapitanlari oʻzlarining haqiqiy chegaralarini Tordesillian chizigʻidan uzoqroqqa choʻzish orqali juda tez kengayishdi. Tordesilloning Ispaniya bilan tuzgan shartnomasi 1777 yilda bekor qilindi va u olgan barcha yerlarning Braziliya mustamlakasini tan oldi.

1808 yilda Napoleondan qochgan Portugaliya qiroli butun qirollik oilasi va hukumati bilan Braziliyaga etib keldi va Braziliyani vaqtincha imperator metropoliga aylantirdi. Bu voqealar Braziliyaning mavqeini oshirdi. 1816-yilda Portugaliya mustaqilligi tiklangach, Portugaliya Qirolligi Braziliya va Algarve nomini oldi. 1822 yil 7 oktyabrda knyaz Pyotr I mustaqilligini eʼlon qildi va mustaqil Braziliya imperiyasini tuzdi.

Ikkinchi Braziliya imperatori Pyotr II 1889 yilda taxtdan agʻdarildi. 15 oktyabr Braziliya respublikaga aylandi. 19-asr 20-asr oxirida. 20-asrning boshlarida mamlakat 5 million yevropalik muhojirni oʻziga tortdi, bu esa mamlakatning qabul qilinishini yanada oshirdi. Yigirmanchi asrning oʻrtalariga qadar Braziliyaning poytaxti Rio-de-Janeyro edi.

Mamlakatga oligarxlar tomonidan boshqariladigan Eski Respublika (portugal. República Velha) asos solgan. harbiy toʻntarish natijasida ag1808 yilda Napoleondan qochgan Portugaliya qiroli butun qirollik oilasi va hukumati bilan Braziliyaga etib keldi va Braziliyani vaqtincha imperator metropoliga aylantirdi. Bu voqealar Braziliyaning mavqeini oshirdi. 1816-yilda Portugaliya mustaqilligi tiklangach, Portugaliya Qirolligi Braziliya va Algarve nomini oldi. 1822 yil 7 oktyabrda knyaz Pyotr I mustaqilligini eʼlon qildi va mustaqil Braziliya imperiyasini tuzdi.

Mamlakatda iqtisodiy muammolarning kuchayishi va 1965-yilda avj olgan sovuq urush Braziliya harbiy tuzumining o‘rnatilishiga olib keldi. Bu davrda yangi qabul qilingan konstitutsiya millatchilik, iqtisodiy taraqqiyot va kommunizmga qarshi siyosat yuritish orqali huquq va erkinliklarni keskin cheklab qoʻydi. Bu davrda Braziliya iqtisodiy jihatdan ancha tez rivojlandi. 1985 yil 1965 yildan beri birinchi fuqarolik prezident. U Tankred Nevesga aylandi. U 1988 yilda boshqaruvni liberallashtirgan. yangi (mavjud) Braziliya konstitutsiyasini eʻlon qildi va demokratlashtirish yoʻliga qaytdi. Bu davr Yangi Respublika (portugalcha: República Nova) nomi bilan mashhur. Mamlakatning amaldagi (36-prezidenti) 2011-yildan beri o‘z lavozimini egallab kelayotgan Dilma Russeff hisoblanadi.darildi va hokimiyat tepasiga Zeuliy Vargas keldi. U Estado Novo nomi bilan tanilgan diktaturani oʻrnatdi va 1945 yilgacha hokimiyatda qoldi. Iste'foga chiqishga majbur boʻlgan mamlakat yana demokratlasha boshladi va 1960-yillarda islohotlar oʻtkazildi. poytaxt mamlakat markazida joylashgan Braziliyada xususiy tashkil etilgan shaharga koʻchirildi.

Mamlakatda iqtisodiy muammolarning kuchayishi va 1965-yilda avj olgan sovuq urush Braziliya harbiy tuzumining o‘rnatilishiga olib keldi. Bu davrda yangi qabul qilingan konstitutsiya millatchilik, iqtisodiy taraqqiyot va kommunizmga qarshi siyosat yuritish orqali huquq va erkinliklarni keskin cheklab qoʻydi. Bu davrda Braziliya iqtisodiy jihatdan ancha tez rivojlandi. 1985 yil 1965 yildan beri birinchi fuqarolik prezident. U Tankred Nevesga aylandi. U 1988 yilda boshqaruvni liberallashtirgan. yangi (mavjud) Braziliya konstitutsiyasini eʻlon qildi va demokratlashtirish yoʻliga qaytdi. Bu davr Yangi Respublika (portugalcha: República Nova) nomi bilan mashhur. Mamlakatning amaldagi (36-prezidenti) 2011-yildan beri o‘z lavozimini egallab kelayotgan Dilma Russeff hisoblanadi.

Milliy Kongress

Mamlakat konstitutsiyasiga ko‘ra, Braziliya federal prezidentlik demokratik respublika bo‘lib, uning prezidenti ham davlat, ham hukumat boshligʻi hisoblanadi. Shtatda ko‘ppartiyaviylik tizimi mavjud.

Shtatning maʼmuriy tuzilmasi AQSh modeli bilan boshqariladigan federatsiyadir. Munitsipalitetlar avtonom siyosiy birliklardir.

2016 yil _ 1 sentyabr parlament prezident Dilma Russeffni qasos olishda ayblab, lavozimidan ozod qildi. Sobiq vitse-prezident Mishel Temer mamlakatning yangi prezidenti boʻldi. [2]

Hukumat darajalari:

  • ittifoq (federatsiya)
  • davlatlar
  • munitsipalitetlar

Ma‘muriy bo‘linmalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Xarita

Braziliya 26 shtat (estado) va 1 federal okrugdan (distrito federal) iborat:[3]

Xarita

Shimoldagi Amazoniya o‘rmonining keng chizigʻidan va janubdagi ochiqroq tepaliklar va kichik tog‘lardan iborat Braziliya landshafti Braziliya aholisining ko'pchiligi va qishloq xo‘jaligi hududi hisoblanadi. Avstraliyaning kattaligidagi maydonni egallagan Amazon tropik o‘rmonlari dunyodagi eng katta o'rmon hisoblanadi. Ular Janubiy Amerikaning uchdan bir qismini tashkil qiladi va asosan Braziliyada, Amazon havzasida o'sadi. Uning daraxtlari har xil hayvonlar, qushlar, hasharotlar va sudraluvchilarni, shuningdek, ming yillar davomida bu yerda yashagan Amazon hindularini oziqlantiradi va oziqlantiradi. Atlantika okeani boʻylab bir qancha togʻ tizmalari joylashgan boʻlib, Braziliyaning eng baland togʻi Piko da Neblina dengiz sathidan 3014 m balandlikda ko‘tarilgan.

Eng yirik daryolar Parana bo'lib, Iguasu daryosining katta irmog‘ida ta‘sirchan Iguazu sharsharasi joylashgan; Shuningdek, Rio-Negro, San-Fransisko, Xingu, Madeyra, Tapajos va, albatta, Amazonka, dunyodagi eng suvli daryo (eng katta havzaga ega) va ba‘zi ekspertlar tomonidan dunyodagi eng uzun daryo deb hisoblangan. Dunyo. Amazon daryosi Perudagi And tog'laridan daryolar va Janubiy Amerika orqali 6439 km uzunlikda oqadi. Atlantika okeaniga quyiladi. Braziliya daryoning yarmini egallaydi. Bu mamlakatning eng muhim suv yo'li bo'lib, yirik kemalar hatto okeandan 1600 km uzoqlikda joylashgan Manaus shahriga ham etib boradi. Daryo har yili toshib, dalalarni loy bilan oziqlantiradi.

Braziliya biologik xilma-xillikka boy. Sariq qorinli ko'k macaw bu mamlakatning odatiy hayvonidir.

Braziliyaning ekvatorial iqlimi mintaqaviy oʻzgarishlar bilan tavsiflanadi. Amazon tekisliklari yarim nam iqlimga ega, yillik oʻrtacha yogʻin miqdori 4000 mm, oylik oʻrtacha harorati 25—28 °C. Braziliya va Gayananing togʻli hududlari nam subekvatorial iqlimga ega, yillik oʻrtacha yogʻin miqdori 1000-2000 mm. Mamlakatning janubiy qismi subtropik dengiz iqlimiga ega, yillik oʻrtacha yogʻin miqdori 1800 mm atrofida, iyulda oʻrtacha 13 °C, yanvarda oylik oʻrtacha harorat 24 °C atrofida.

biologik xilma-xillik

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qulay ekvatorial iqlimi tufayli Amazon havzasi oʻrmonlari sayyoramizning qolgan qismiga qaraganda fauna va floraning eng xilma-xilligi bilan gullab-yashnaydi. Mamlakatning PV, Pantanal botqoq va botqoq erlarining tropik ekotizimi dunyodagi eng yirik ekotizimlardan biri boʻlib, o'simlik va faunaning xilma-xilligiga boy. Bu yerda 1000 ga yaqin qushlar, 300 ga yaqin sutemizuvchilar, 480 ga yaqin sudralib yuruvchilar, 400 ga yaqin baliqlar va 9000 ga yaqin umurtqasiz hayvonlar yashaydi. Turlar. Olimlarning hisob-kitoblariga ko'ra, Braziliya boʻylab toʻrt millionga yaqin o'simlik va hayvon turlari mavjud.

Amazon havzasida eng katta gullardan biri oʻsadi - gigant Viktoriya, victoria cruziana, juda chiroyli gullaydigan malika gullari (Tibouchina semidecandra), Janubiy Amerika qitʻasidagi eng baland daraxt turlaridan biri - haqiqiy kapok daraxtlari, Tabebuia alba milliy tan olingan. . Braziliya ramzi, boshqa ko'plab o'simliklar Atlantika qirg'og'idagi mangrovda, ko'pincha Braziliya shaharlarining janubi-sharqidagi yaylovlarda o'sadi.

Siz sudralib yuruvchilar va baliqlarning keng assortimentini olasiz. Timsohlar turkumiga mansub kaymanlar, dunyodagi eng yirik ilon turlari - anakondolar, kalamar, zaharli ko'k o'rmonlar, xavfli baliq piranhalari va boshqalar.

Bu yerda Harpi oilasiga mansub eng yirik qirg‘iylar yashaydi. Shuningdek, keng tarqalgan sabzi ko'plab to'tiqushlar, jumladan, eng katta uchuvchi to'tiqush Anodorhynchus hyacinthinus, sariq Ramphastas, tukanlar turlari, shu jumladan tukanlar, kolibri va to'tiqushlar, qizil, ko'k tomoqli macaw, qizil, ko'k tomoqli macaw, qorinli tampus nandas, milliy. Turdus qushi rufiventris va boshqalar.

Hayvonlar orasida yaguarlar Pantanal mintaqasida, shuningdek, pumalar, ocelotlar, tekisliklar, chumolilar, yalqovlar, pekkarlar, yovvoyi itlar, opossumlar, armadillolar va mamlakatning janubiy qismi va havzasida ba'zi kapercaillies toʻplangan.

San-Paulu Braziliyaning eng boy shahri va Lotin Amerikasidagi eng yirik moliya markazidir.

Yirik va yaxshi rivojlangan qishloq xo‘jaligi, tabiiy resurslarni qazib olish, ishlab chiqarish va xizmat ko‘rsatish sohalari hamda keng bandlik bazasi bilan Braziliya iqtisodiyoti Janubiy Amerikaning boshqa har qanday davlatidan ustun turadi va jahon bozorida o‘z mavqeini mustahkamlaydi. Uning sanoati Shimoliy va Janubiy Amerikaning barcha mamlakatlari orasida faqat Qo'shma Shtatlardan keyin ikkinchi o'rinda turadi.[4]

Asosiy eksport kofe, soya, temir rudasi, apelsin sharbati, po'lat va samolyotlar (Embraer). Mamlakat samolyot ishlab chiqarish va qishloq xo'jaligi eksporti bo'yicha dunyoda uchinchi o'rinda turadi. [5]

Mato Grosso, Rondanopolis Te soya ekinlari. Braziliya qishloq xo‘jaligi mahsulotlari eksporti bo‘yicha dunyoda ikkinchi o‘rinda turadi

Braziliya davlat byudjetidan foydalanish bo‘yicha “aqlli” loyiha va istiqbolli tarkibiy davlat islohotini rejalashtirish orqali 41,5 milliard dollar yordam oldi. Biroq, Braziliyaning eng katta muammolaridan biri bu daromad taqsimotidagi tengsizlikdir. 1990 _ har toʻrt nafar braziliyalikdan koʻprogʻi kuniga 1 dollardan kam kun kechirardi (hozirda Braziliya aholisining taxminan 15 foizini tashkil qiladi). 2002 yil _ So'l prezident LI Lula da Silva bu tengsizlikni imkon qadar kamaytirish uchun harakat qildi va koʻp harakat qilmoqda, ammo yagona aniq natija - Braziliyada kuniga uch marta ovqatlanishni kafolatlaydigan "Nol ochlik" dasturi. Mamlakatda hal qilinishi eng qiyin boʻlgan eng katta muammo - bu korruptsiya. Uning ildizlari chuqur va keng tarqalgan.[6]

Valyuta: Real (BRL) 100 sentavodan iborat.

2010 yil _ Maʻlum qilinishicha, jahon neft-energetika kompaniyalaridan biri Royal Dutch Shell Braziliyaning Cosan kompaniyasi bilan shakarqamish yigʻish va qayta ishlash bilan shug'ullanuvchi yangi Raizen qoʻshma korxonasini tashkil qilgan. U dunyodagi eng yirik bioyoqilgʻi, etanol ishlab chiqaruvchilardan biriga aylanishga tayyor. Braziliyada ishlab chiqarish kompaniyalari va chakana savdo tarmog'i tashkil etiladi. Ushbu yangi kompaniya har yili 2 milliard gallondan ortiq bioetanol ishlab chiqarish va sotishni rejalashtirmoqda. Raizen Braziliyadagi eng yirik kompaniyalardan biriga aylanishga tayyorlanmoqda.

Braziliya aholisining yoshga qarab tarkibi (2015)

2015 yil holatiga ko'ra, Braziliyaning umumiy aholisi 207 847 528 kishini tashkil qiladi. Aholining o'sish sur'ati 0,91% (2010-2015) va 1985 yildan buyon 2% dan kam pasaymoqda. Aholi zichligi 24,9 kishi/km², bu dunyo oʻrtacha 56,5 kishi/km²dan ancha past va jami aholining 85,7% (2015-yil) shaharlarda istiqomat qiladi. O'rtacha yosh - 31,3 va 2015 yilda keksa aholining ulushi 7,84% ni tashkil etib, qarigan jamiyatga kiradi.[7]

Din boʻyicha taqsimot (2000 yilgi aholini roʻyxatga olish maʻlumotlari):

  • Rim katoliklari (rasmiy) - 73,89%
  • protestantlar - 15,41%
  • Boshqa nasroniylar - 0,907%
  • Ruhoniylar - 1332
  • Afrikaning an'anaviy dinlari vakillari - 0,309%
  • Buddistlar - 0,126%
  • yahudiylar - 0,051%
  • musulmonlar - 0,016%
  • Hind dinlarining amaldorlari - 0,01%
  • Boshqa din vakillari - 0,613%
  • agnostiklar, ateistlar yoki dinsizlar - 7,354%

Hozirda Braziliyada protestantlar soni ortib bormoqda. 1970 yilgacha. Mamlakat protestantlarining aksariyati "anʻanaviy cherkovlar", asosan lyuteranlar, presviterianlar va baptistlar aʻzolari boʻlgan, ammo oʻsha paytdan beri Pentikostallar va neo-psevdo-xristianlar soni sezilarli darajada oshdi. Mamlakatga qullar tomonidan olib kelingan an'anaviy afrikalik e'tiqodlar nasroniylik bilan aralashib, Makumba, Candomblé va Umbanda kabi ko'plab Afro-Braziliya dinlarini keltirib chiqardi. Turli tubjoy amerikalik guruhlarda amal qiladigan anʻanaviy dinlar juda farq qilishi mumkin.

Braziliyaning rasmiy tili portugal tilidir. Mamlakatda deyarli hamma gapiradi va gazetalar, radio, televidenie va hokazolarda namoyish etiladi. Bu ishlatiladigan yagona til. To'g'ri, munitsipalitetda portugal tili bilan bir qatorda Nheengatu rasmiy hind tilidir, lekin u faqat Nheengatu tilida gaplashadi. bir necha ming kishi. Braziliya yagona portugal tilida so'zlashuvchi Amerika millatidir va bu aholiga Braziliyani ispan tilida so'zlashuvchi qo'shnilaridan ajratib turadigan milliy o'ziga xoslikni beradi.

Braziliya portugal tilining shakllanishiga hind va afrika tillari ta'sir ko'rsatdi, bu Portugaliya va boshqa portugal tilida so'zlashuvchi mamlakatlarda qo'llaniladigan tillardan biroz farq qiladi. Braziliyada 12 ta portugal lahjalari ham mavjud. Dialektlar asosan talaffuz nuanslarida farqlanadi.

Mamlakatning chekka hududlarida 180 ta hind tili so'zlashadi. Bundan tashqari, muhojirlarning avlodlari ba'zan o'z tillarida gaplashadi, shuning uchun mamlakat janubida nemis yoki italyan tilida so'zlashuvchi jamoalar mavjud, ammo ular portugal tilidan ham qattiq ta'sirlangan.

Braziliya madaniyati qadimdan shakllana boshlagan va bugungi kungacha Braziliya millatini tashkil etuvchi xalqlarning turli tarixiy an'analari aralashmasi sifatida shakllanmoqda. Qadimda bu davlat portigallarning mustamlakasi bo'lgan shu sababli braziliyaliklar portugal tilida gaplashadi, portugallarning asosiy dini katolik hisoblangan va birinchi mustamlakachi ko'chmanchilarning odatlari keng tarqalgan. Shu bilan birga, hindular va afrikaliklarning ta'siri shubhasizdir. Tupi-guarani tili ham keng tarqalgan: 16-asrda missioner ruhoniylar katexizmni unga tarjima qilganlar va Braziliya shimolida o'z faoliyatini olib borishda foydalanganlar.Zamonaviy tilda bir qator so'zlar hind tilidan kelib chiqqan. Hindiston madaniyatining ta’siri ayniqsa Amazonkada yaqqol seziladi, Afrika madaniyati izlari esa Rio-de-Janeyrodan boshlab Braziliya qirg‘oqlarida ko‘proq seziladi. Mamlakatda 14 ta YuNESKOning Butunjahon merosi obʼyektlari mavjud[66] Musiqa Musiqa Braziliya mashhur musiqalari bular marakato, samba, forro, choro, lambada, tropicalia, bossa nova, frevo, gaucho kabi turli uslub va musiqiy janrlarda rivojlangan. Afrika ta'siri Braziliyaning mashhur musiqasida, ayniqsa ritmik sambada sezilarli. Afrika ritmlaridan tashqari, Braziliya musiqasiga mustamlakachilar va ko'chmanchilar tomonidan olib kelingan vals, polka, jota - Yevropa musiqiy janrlari ta'sir ko'rsatdi. Bunday qorishmaga misol qilib oʻz asarlarida afrika, hind va portugal ohanglaridan foydalangan braziliyalik klassik kompozitor Heitor Vila-Lobos musiqasini keltirish mumkin. Zamonaviy Braziliya musiqasi samba ritmlarini Shimoliy Amerika va Britaniyaning mashhur qo'shiqlari bilan birlashtiradi. Taomlari Zamonaviy Braziliya oshxonasi Yevropa, birinchi navbatda, portugal, hind va afrika oshxona an'analari ta'siri ostida shakllangan gastronomik sintezdir. Bugungi kunda Portugaliyaning oshpazlik merosi bir qozon dimlash, parranda go'shti va tuxumga asoslangan shirin desertlar, shuningdek, pishloq tayyorlash va go'sht tayyorlash mahoratida aks etadi. Portugal ta'siri, shuningdek, tuzlangan karam, sarimsoq, zaytun, behi va bodom kabi ingredientlardan foydalanishda ham seziladi. Qit'aning asl aholisi bo'lgan Amerika hindularining oshxona an'analarini Janubiy Amerikaning pazandachilik odatlarida ko'rish mumkin. 17-asrda shakar plantatsiyalarida ishlash uchun Braziliyaga olib kelingan afrikalik qullar o'zlari bilan palma yog'i, kokos yong'og'i, quritilgan qisqichbaqalar, chinor, bamya va asl Afrika retseptlarini olib kelishgan. Masalan, feyxoada loviya, go'sht mahsulotlari va farofa (manyok uni)dan iborat taomdir. Keyinchalik, oltin shovqin va kauchuk va kofe bumlari Italiya, Germaniya, Xitoy va Yaponiyadan kelgan muhojirlarni va ularning oshpazlik an'analarini olib keldi. Bundan tashqari, Braziliyaning har bir mintaqasining oshxonasi tarix va geografik joylashuvi bilan shakllangan o'ziga xos xususiyatlarga ega. Masalan, Baiyada ular akara pishiradi. Sport

Braziliyada eng mashhur sport turi bu futbol va uning ko'plab turlari mavjud (futzal, plyaj futboli, futzal). Braziliyada futbol milliy sport turi, mamlakat aholisining 74 foizi qaysidir ma'noda bu o'yinga ishtiyoqlidir. Futbol bo‘yicha Braziliya terma jamoasi barcha jahon chempionatlarida qatnashgan (23 marta) va ularda eng ko‘p (5 marta) g‘alaba qozongan. Braziliyada ikkinchi eng muhim, ammo mashhur bo'lmagan sport turi - bu voleybol va uning xilma-xilligi (plyaj voleyboli). Braziliya terma jamoasi uch marta Olimpiya o'yinlarida (1992,2004 va 2020 yillarda), ikki marta FIVB Jahon chempioni (2002 va 2006 yillarda) va to'qqiz marta Jahon Ligasi chempioni bo'lgan. Braziliya shuningdek, kapoeyra va braziliyalik jiu-jitsu kabi butun dunyoda mashhur bo'lgan bir nechta sport turlarining vatani hisoblanadi. Braziliyada qishki sport turlari issiq iqlim sharoiti tufayli kam rivojlangan. Mamlakatda motorsport mashhur - Braziliya Emerson Fittipaldi, Nelson Piket, Ayrton Senna (barchasi jahon chempioni bo'ldi), Rubens Barrikello, Felipe Massa kabi mashhur Formula 1 poygachilarini taqdim etdi. Braziliya 1950 yilgi futbol bo'yicha jahon chempionati va 2014 yilgi futbol bo'yicha jahon chempionatiga mezbonlik qilgan.2016 yilda Braziliya Rio-de-Janeyroda bo'lib o'tgan XXXI yozgi Olimpiya o'yinlariga mezbonlik qilgan.

Bayramlar nishonlanadi:

Rio-de-Janeyroda karnaval kul chorshanbadan oldingi juma kuni boshlanadi. 9-iyun - Braziliya havoriysi Xose de Ankietaning kuni. 1890-yil 20-mayda fransuz astronomi Auguste Sharlois tomonidan Nitsa rasadxonasida kashf etilgan asteroid (293) Brasilia Braziliya nomi bilan atalgan. Kinematografiya

Oʻz ixtirosidan koʻp oʻtmay Braziliyaga kelgan milliy kinematografiya bugungi kunda butun dunyo boʻylab muvaffaqiyatli yurishini davom ettirmoqda. Glauber Roshining "yangi kino" davridan o'tib, birinchi Atlantis kinostudiyalaridan birining "chasadalari" komediyalaridan boshlab, "yer osti" harakati va bugungi kungacha Braziliya kinosining har bir davri tarixiydir. Nufuzli xalqaro kinofestivallarning koʻplab mukofotlariga boy. Anʼanaviy filmlarning "kichik singlisi" telenovela sanoati boʻlib, u hozir dunyoning koʻplab mamlakatlariga eksport qilinadigan ulkan sovun operasi fabrikasi hisoblanadi.

Madaniyat - jamiyat

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. Folha Online (17.06.2019): Brasil é ultrapassado pelo Paquistão em lista de países mais populosos do mundo
  2. Brazil President Dilma Rousseff removed from office by Senate
  3. (pt) Escritor belga critica expansão da soja e do consumo de carne, Jusbrasil, 2010
  4. Brasil supera Canadá e se torna o terceiro maior exportador agrícola
  5. MF : World Economic Outlook Database
  6. Shell bets on ethanol in $21 billion deal with Brazil’s Cosan (Wayback Machine saytida 2011-12-16 sanasida arxivlangan)
  7. „Sintese_2006_semlinks.indd“. 2007-yil 25-avgustda asl nusxadan arxivlangan.