Abastumani astrofizika rasadxonasi

Abas tumani astrofizika rasadxonasi

Abastumani astrofizika rasadxonasi — Gruziya Fanlar Akademiyasi astronomik ilmiy tadqiqot muassasasi; 1932-yilda Abastumani qishlogʻi yonida tashkil qilingan. 1937-yildan dengiz sathidan 1700 m balandlikdagi Kanobili togʻida ish olib boradi. Yulduzlarning spektral koʻrsatkichlari, yulduzlararo muhitda yorugʻlikning yutilishi, yulduzlarning Galaktikadagi harakati, Yerning yuqori atmosferasi oʻrganiladi. Oʻzgaruvchan yulduzlar va Oy sathi elektrofotometriya qilingan; yulduzlar va boshqa osmon jismlarining rang koʻrsatkichlari roʻyxati tuzilgan,qolaversa, yangi kometalar, kichik sayyoralar, yangi yulduzlar, emission yulduzlar ochilgan. 1937-yildan „Byulleten“ chop etadi. Osmonning 100 mingdan ortiq fotosurati saqlanmoqda.

Tarixi

Abastumani rasadxonasi 1932-yilda gruzin astronomi va astrofizigi Yevgeniy Kharadze tomonidan tashkil etilgan. Ushbu rasadxona Sovet Ittifoqining dastlabki yirik ilmiy markazlaridan biri sifatida ishlagan va Gruziyada astrofizikaning rivojlanishiga katta hissa qo‘shgan. Rasadxona Sovet davrida xalqaro ilmiy hamjamiyat bilan aloqalarni mustahkamlagan va keng miqyosda ilmiy tadqiqotlar o‘tkazgan

Geografik joylashuvi

Abastumani rasadxonasi Gruziyaning Samtsxe-Javakheti mintaqasidagi Kanobili tog‘ida, dengiz sathidan 1,700 metr balandlikda joylashgan. Ushbu balandlik va tog‘li hududda joylashgani sababli, rasadxonada atmosferaning shaffofligi yuqori bo‘lgan tunda kuzatuv uchun juda yaxshi sharoit mavjud. Yil davomida, ayniqsa yoz va kuz fasllarida, havoning tiniqligi rasadxonaning samarali ishlashiga imkon yaratadi.

Teleskop

Asosiy asboblari

• 70 sm li meniskli teleskop; - Bu teleskop quyosh va yulduzlarni kuzatish uchun ishlatiladi. Teleskopning konstruksiyasi sayyoralarning, quyoshning va yulduzlarning aniq kuzatuvlarini amalga oshirishga imkon beradi.
• 125 sm li reflektor; - Bu teleskop katta o‘lchamdagi obyektlarni, jumladan, galaktik va galaktikadan tashqaridagi obyektlarni o‘rganishda qo‘llaniladi. Katta diametri teleskopga uzoq masofadagi obyektlarni ham aniq kuzatishga imkon beradi.
• 40 sm li reflektor;
• Shmidt tizimidagi 36 sm li teleskop;
• Elektrofotometr oʻrnatilgan 32 sm li reflektor;
• Xromosfera teleskopi;
• 40 sm li qoʻshaloq astrograf va boshqalar.

Abastumani

Tadqiqot yo'nalishlari

Quyosh va yulduzlar fizikasi — Quyoshning faoliyatini va uning taʼsirini kuzatish, shuningdek, yulduzlarning tuzilishi va rivojlanishini o‘rganish.

Galaktik tadqiqotlar — Galaktik yadroni, yulduzlar to‘dalari va galaktikada joylashgan boshqa obyektlarni o‘rganish. Bu tadqiqotlar galaktik evolyutsiyani tushunishga yordam beradi.

Ekzogalaktik tadqiqotlar — Qit’araro galaktikalarni o‘rganish va galaktikalarning o‘zaro ta'sirlarini kuzatish. Ushbu tadqiqotlar orqali butun koinot miqyosida obyektlar va hodisalarning o‘zaro bog‘liqligi o‘rganiladi.

Madaniy ahamiyati

Abastumani rasadxonasi ilmiy-tadqiqot markazi bo‘lishdan tashqari, ta’lim beruvchi markaz sifatida ham katta rol o‘ynaydi. Rasadxona sayyohlar uchun ochiq bo‘lib, astronomiya faniga qiziquvchilar uchun turli ko‘rgazmalar va ekskursiyalar tashkil etiladi. Talabalar va yosh olimlar rasadxonada amaliy tajribalar o‘tkazish imkoniyatiga ega bo‘lib, bu Gruziyada astronomiyaga qiziqishni oshiradi.

Abastumani rasadxonasining yana bir o‘ziga xos jihati, u Kavkaz mintaqasidagi eng qadimiy rasadxonalardan biri bo‘lib, bu yerda bir qancha xalqaro ilmiy tadqiqotlar amalga oshirilgan. Biroq, bugungi kunda rasadxonada ayrim qiyinchiliklar mavjud — masalan, zamonaviy ilmiy uskunalarning yetishmasligi va texnik muammolar. Shunga qaramay, rasadxona Gruziyada astronomik tadqiqotlarning markaziy nuqtasi sifatida o‘z faoliyatini davom ettirmoqda va kelajakda yangilanish va rivojlanish imkoniyatlarini izlamoqda.

Yaqin kelajakdagi rejalari

Hozirgi kunda Abastumani rasadxonasi xalqaro loyihalarda ishtirok etishni kengaytirish, shuningdek, yangi ilmiy asbob-uskunalar bilan jihozlanishni rejalashtirmoqda. Bunga xalqaro grantlar va ilmiy hamkorlik orqali erishish ko‘zda tutilgan. Shu bilan birga, yosh avlodni ilmiy tadqiqotlarga jalb qilish va astronomiyaga qiziqish uyg‘otish maqsadida rasadxona doimiy ta’lim dasturlarni takomillashtirishni rejalashtirmoqda.