Kontent qismiga oʻtish

Abaza

Koordinatalari: 52°39′0″N 90°5′0″E / 52.65000°N 90.08333°E / 52.65000; 90.08333
Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Abaza



Gerb
Gerb 		Bayroq
Bayroq
Shahar
Tarkibida Xakasiya
Asos solingan sanasi 1856-yil
Rasmiy tili rus tili
Xaritada
52°39′0″N 90°5′0″E / 52.65000°N 90.08333°E / 52.65000; 90.08333

Abaza – Rossiya Federatsiyasining Xakasiya Respublikasidagi shahar.


Etimologiyasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shahar nomi Abakan zavodi [1] iborasining qisqartmasidan (qisqartma shaklida) kelib chiqqan.

Geografik joylashuvi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shahar togʻlararo havzada, Abakan daryosining yuqori oqimida, Abakan shahridan 179 km uzoqlikda joylashgan. Shimoli-gʻarbda Kirs tizmasining oʻrmonli yonbagʻirlari, janub va janubi-sharqda Joy tizmasi tomon koʻtarilib boradi.

Krasnoyarsk temir yoʻlining Askiz stansiyasi orqali temir yoʻl liniyasi Janubiy Sibir temir yoʻlining Novokuznetsk – Abakan liniyasiga ulangan, 95K-002 Abakan – Ak-Dovurak mintaqaviy avtomobil yoʻli shahar orqali oʻtadi[2].

Tarixi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shahar 1856-yilda Abakan temir ruda konining oʻzlashtirilishi munosabati bilan aholi punkti sifatida paydo boʻlgan. 1867-yilda urallik savdogar Kolchugin 1926-yilgacha ishlagan temir quyish va temir zavodini tashkil etdi va ishga tushirdi. 1868-yilda aholi punkti Abakan-Zavod qishlogʻi deb oʻzgartirildi. 1920-yillarning boshlarida qishloq Xakass okrugining Toshtip tumani tarkibiga kirgan.

1921-yilda xalq deputatlari volost qurultoyi (1920-yil boshida Abakan-Zavod volosti tashkil etildi) Abakan-Zavod qishlogʻini Abaza qishlogʻi deb oʻzgartirishga qaror qildi. 1926-yildan 1957-yilgacha kondan foydalanilmagan. 1956-yilda Abazaga ishchilar posyolkasi maqomi berildi. 1957-yilda ruda qazib olish qayta tiklandi. 1966-yilda aholi punkti shaharga aylantirildi, 2003-yilda respublika boʻysunuvchi shaharga aylanadi.

Mahalliy hukumati

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Abaza shahrining mahalliy hokimiyat organlarining tuzilishi[3]:

  • Abaza shahar deputatlari kengashi – munitsipalitetning vakillik organi;
  • Abaza shahri rahbari – munitsipalitet rahbari;
  • Abaza shahri maʼmuriyati – munitsipalitetning ijro etuvchi va maʼmuriy organi;
  • Abaza shahrining taftish komissiyasi munitsipalitetning nazorat va hisob-kitob organi hisoblanadi.
Shahar meri
  • Filimonova Valentina Nikolayevna
Deputatlar Kengashi raisi
  • Piminova Lyubov Vyacheslavovna

Iqtisodiyoti

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shahardan 5 km uzoqlikdagi konda (Abaza koni) temir rudasi qazib olinadi. Qayta ishlash korxonasi mavjud. Temir rudasi Novokuznetsk metallurgiya korxonalariga yuboriladi. Shuningdek, goʻsht kombinati, yogʻochsozlik sanoati va boshqalar bor.

1995-yildan beri Abakan kon boshqarmasi „Gʻarbiy Sibir metallurgiya zavodi“ YOAJ boʻlinmasidir[4].

Rossiya Federatsiyasi Hukumatining 2014-yil 29 iyuldagi 1398-r-sonli qaroriga muvofiq (2016-yil 13-maydagi oʻzgartirishlar bilan) „Yagona shaharlar roʻyxatini tasdiqlash toʻgʻrisida“ gi yagona shaharlar roʻyxatiga kiritilgan. Rossiya Federatsiyasining eng ogʻir ijtimoiy-iqtisodiy vaziyatga ega sanoat shaharlaridan biridir[5].

Rasmiylar ruda qazib olishni toʻxtatib, Abaza konini yopishni rejalashtirgan. Aholi esa bu holatga nisbatan : „shaxtani suv bossa, Abazani suv bosadi“ – deya javob behgan[6].

Ommaviy axborot vositalari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Televideniyasi: „TV-Abaza telekompaniyasi“[7] (2015-yil 7-dekabrda yopilgan), „MTV-Abaza“.
  • Gazetalari: „Abazanskiy kuryer“, „Abazanskiy vestnik“[8].

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ Поспелов 2008.
  2. ↑ Bolshaya sovetskaya ensiklopediya. Gl. red. A. M. Proxorov, 3-e izd. T. 1. A – Angob. 1969. 608 str., ill.; 47 l. ill. i kart, 1 otd. l. tabl.
  3. ↑ „Устав города Абаза“. 2022-yil 4-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 15-noyabr.
  4. ↑ „работа подработка вакансии в Абазе“. vk.com. Qaraldi: 2016-yil 28-noyabr.
  5. ↑ „Распоряжение Правительства РФ от 29.07.2014 N 1398-р «Об утверждении перечня моногородов»“. government.ru. 2016-yil 15-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 8-fevral.
  6. ↑ „Директор "Евразруды" Андрей Денякин: "Я лучше затоплю шахты, чем отдам их Хакасии"“. City-N.ru. 2017-yil 7-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 5-noyabr.
  7. ↑ „«Телекомпания ТВ-Абаза»“. 2013-yil 29-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 17-may.
  8. ↑ „«Абазинский вестник»“. 2019-yil 18-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 24-may.

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Abaza&oldid=5300759" dan olindi