Abbos Aliyev
| Abbos Aliyev | |
|---|---|
| tojikcha: Аббоси Алӣ | |
| Tavalludi |
1899-yil Buxoro, Buxoro amirligi |
| Vafoti |
16-yanvar, 1958-yil Olmaota, Qozogʻiston SSR, SSSR |
| Fuqaroligi | Buxoro amirligi, Buxoro Xalq Sovet Respublikasi, Tojikiston SSR va SSSR |
| Ish joylari | Sadriddin Ayniy nomidagi Tojikiston davlat pedagogika universiteti |
| Ilmiy darajasi | Fan doktori |
| Mukofotlari | Qizil Yulduz ordeni |
Abbos (Abbas) Aliyev (tojikcha: Аббоси Алӣ; 1899-yil, Buxoro, Buxoro amirligi — 1958-yil 16-yanvar, Olmaota, Qozogʻiston SSR) — tojik sovet siyosiy va davlat arbobi, Tojikiston ASSR birinchi xalq taʼlimi xalq komissari (1924—1927), olim, tarixchi, tarjimon, birinchi tojik professori, tarix fanlari doktori[1][2].
Biografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Aliyev 1899-yil Buxoroda tugʻilgan. Otasi 1916-yilda inqilobiy faoliyati uchun Buxoro amiri tomonidan o‘ldirilgan inqilobchi. Rus bolsheviklari oilasida tarbiyalangan, amirlikka qarshi inqilobiy harakatga qoʻshilgan.
Tojikiston sovet ensiklopediyasi va Oʻzbek sovet ensiklopediyasi maʼlumotlariga koʻra, 1917-yildan KPPS aʼzosi, 1917—1918-yillarda Buxoro Kommunistik partiyasi tuzilishida qatnashgan. 1918-yildan Buxoro Kompartiyasi aʼzosi boʻlgan.
1918—1920-yillarda Buxoro va Kogonning yashirin kommunistik tashkilotlarida ishlagan. 1920-yil 2-sentyabrda Buxorodagi inqilob va Buxoro amiri hokimiyatining agʻdarilishida ishtirok etgan.
Buxoro Xalq Sovet Respublikasining asoschilaridan biri va Buxoro XSR atoqli arbobi. 1920-yilgi inqilobdan keyin Buxoro Kompartiyasi Markaziy Komissiyasi aʼzosi. Targ‘ibot bo‘limini boshqargan. Partiya va davlat institutlarini yaratishda qatnashgan, keyin „Qutulush“, „Ozod Buxoro“, „Buxoro proletari“, „Buxoro haqiqati“ gazetalarida muharrir boʻlib ishlagan.
Buxoro Xalq Respublikasi Qahramonlaridan biri. 1922-yilda „Qizil Yulduz“ ordeni bilan taqdirlangan.
Buxoro komsomoli MK aʼzosi, soʻngra Buxoro komsomolining birinchi kotibi boʻlgan. Buxoro xalq taʼlimi xalq komissarining oʻrinbosari boʻlib ishlagan.
1924-yilda Buxoro Xalq Sovet Respublikasi tugatilgandan soʻng, 1924—1927-yillarda Tojikiston ASSR Xalq taʼlimi xalq komissari lavozimida ishlagan. Shu bilan birga — Tojikiston Kommunistik partiyasi Markaziy Komiteti aʼzosi boʻlgan.
1936-yilda besh yilga qamaldi. 1941-yildan Stalinoboddagi pedagogika institutida umumiy tarix va SSSR tarixidan maʼruzalar oʻqigan.
1945-yilda Frunzega koʻchib oʻtdi va u yerda Pedagogika institutining tarix fakultetida ishlagan.
1947-yilgacha Qirg‘izistonda, undan keyin Dniproda ishlagan. 1947—1953-yillarda — professor, Dnepropetrovsk davlat universitetining tarix kafedrasi mudiri. 1953—1954-yillarda Orjonikidze nomidagi pedagogika institutida oʻqituvchi boʻlib ishlagan.
1954-yilda Olmaotaga koʻchgan.
1958-yil 16-yanvarda boʻlib oʻtgan yigʻilish paytida toʻsatdan vafot etgan. Olmaota markaziy qabristoniga dafn etilgan[3].
Ilmiy faoliyati
[tahrir | manbasini tahrirlash]Tojiklar va Markaziy Osiyoning boshqa xalqlari tarixiga oid bir qator asarlar muallifi. Uning „Istoriya Drevnego Vostoka“ (1933) va „Istoriya narodov Sentralnoy Azii“ (1935) ilmiy asarlari yuqori baholandi, SSSR Maorif kengashi va attestatsiya komissiyasi qarori bilan Abbos Aliyev 1947-yilda tarix fanlari doktori ilmiy darajasini oldi. 29 dan ortiq ilmiy maqola va maqolalar yozgan.
Mukofotlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Abbos Aliyev (toj. )