Abenakiite-(Ce)
| Abenakiite-(Ce) | |
|---|---|
 | |
| Asosiy | |
| Formulasi | Na26Ce6(SiO3)6(PO4)6(CO3)6(S4+O2)O |
| IMA maqomi | Abk-Ce[1] |
| Guruh | Silikat, siklosilikat |
| Fizik xususiyatlari | |
| Rangi | Och jigarrang |
| Qirra rangi | oq |
| Yaltiroqlik | shishasimon |
| Shaffoflik | s |
| Qattiqlik | 4-5 |
| Sinishi | Konkoidal |
| Zichligi | 4,3—4,5 g/sm³ g/sm³ |
| singoniyasi | trigonal |
| Abenakiite-(Ce) | |
Abenakiit (Ce) Na 26 Ce3 6 (SiO 4) 6 (CO 3) 6 (S 4+ O 2)O — natriy, seriy, neodimiy, lantan, praseodimiy, toriy, samariy, kislorod, oltingugurt, uglerod, fosfor va kremniydan iborat juda kam uchraydigan mineral. Silikatlar Si 6 O 18 guruhiga kiradi. Mineral Yangi Angliyadagi Algonquian hindu qabilasi Abenaki sharafiga nomlangan[2].
Abenakiit-(Ce) sodalit siyenit ksenolitida Kvebek, Kanadaning Mont-Sen- Hiler shahrida aegirin, evdialit, manganoneptunit, polilitionit, serandit va steenstrupin- (Se) bilan birga uchratilgan [2][3].
Kimyo va boshqa turlar bilan aloqasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Abenakiit-(Ce) tarkibidagi elementlarning kombinatsiyasi noyob hisoblanadi. Kimyoviy jihatdan biroz oʻxshash mineral steenstrupin-Cesteenstrupin-(Ce) [3][4]. Giper-natriy abenakiit-(Ce) ham oltingugurt dioksidi borligi uchun noyobdir minerallarga kiradi[2].
Kristal tuzilishi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Olti burchakli toʻr sifatida tasvirlangan abenakiit-(Ce) kristalli tuzilishida quyidagilar mavjud:[2]
- PO 4 guruhlari bilan bogʻlangan NaO 7 koʻp yuzli zanjirlar
- NaO 7 va NaO 7 -REEO 6 va SiO 4 polihedralarning olti aʼzoli halqalari boʻlgan ustunlar (REE — noyob tuproq elementlari)
- CO 3 guruhlari, NaO 6 oktaedr va ustunlar ichida tartibsiz SO 2 ligandlari
Hosil boʻlishi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Birinchi marta u Kanadaning Kvebek provinsiyasidagi Sent-Gilair tog‘i karerlaridan birida topilgan. Ushbu namuna hozir Ottavadagi Kanada tabiat muzeyida saqlanmoqda. Mineral ikkinchi marta Rossiyadagi Lovozero massivining Lilak venasida topilgan.
Morfologiya
[tahrir | manbasini tahrirlash]U trigonal singoniyada kristallanadi, diametri 2 sm gacha boʻlgan alohida rombedral kristallar yoki mayda donali massalar shaklida boʻladi. Kristal panjara olti burchakli tuzilishga ega boʻlib, unda fosfat guruhlari, karbonat va SO2 guruhlari, olti burchakli siklik SiO4, NaO7 va NaO7-(REE)O8 koʻpyoqlamalari bilan bogʻlangan NaO7 koʻp yuzli zanjirlar mavjud boʻlib, ular ichida NaO6 oktaedralari joylashtirilgan.
Xususiyatlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ushbu mineralning xususiyatlari haqida hech narsa maʼlum emas. Xlorid kislotaga botirilganda, u moddaning qaynashiga olib keladi. Yagona kristallar sodalitda, sodalit siyenitlarida, ksenolitlarda, nefelin siyenitning metasomatik oʻzgarishi bosqichida hosil boʻladi. Abenakiit-(Ce) shuningdek, Sirenevaya venasining ussingit zonasida (Rossiya, Murmansk viloyati) mikroklin, evdialit va aegirin kristallari yigʻindisida ussingit yoki toʻldiruvchi oraliqlar massasida kesishgan yashil-jigarrang mayda donador ajralishlar shaklida uchraydi.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Warr, L.N. (2021). "IMA–CNMNC approved mineral symbols". Mineralogical Magazine 85 (3): 291–320. doi:10.1180/mgm.2021.43. https://www.cambridge.org/core/journals/mineralogical-magazine/article/imacnmnc-approved-mineral-symbols/62311F45ED37831D78603C6E6B25EE0A.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 McDonald, A.M., Chao, G.Y., and Grice, J.D., 1994.
- ↑ 3,0 3,1 Mindat, Abenakiite-(Ce), Mindat.org
- ↑ „[International Mineralogical Association : List of Minerals - IMA“]. Ima-mineralogy.org. Qaraldi: 2016-yil 12-mart.