Aeschynomene virginica
| Aeschynomene virginica | |
|---|---|
| |
Muhofaza qilish holati
| |
 xavf-xatar holati | |
Ilmiy klassifikatsiya 
| |
| Vakillik: | O'simlik |
| Sistematika: | Traxeofitlar |
| Sistematika: | Angiospermlar |
| Sistematika: | Eudicots |
| Sistematika | Rosids |
| Oila: | Fabaceae |
| Ost oila: | Faboideae |
| Gen: | Aeschynomene |
| Turlar: | A. virginica
|
| Binomial nomi | |
| Aeschynomene virginica | |
Aeschynomene virginica - dukkaklilar oilasiga mansub noyob gulli o'simlik turi Virjiniya qo'shma vechkasi va sezgir qo'shma nomlari bilan ham mashhur. Amerika Qo'shma Shtatlarining Sharqiy qirg'og'i mazkur o'simlikning vatani bo'lib, u yerda har yili o'zgaruvchan global turlar soni 20 ga yaqin[1]. Hisob-kitoblarga ko'ra, Nyu-Jerseyda ikkita populyatsiyasi, shu jumladan bir necha ming vakili, Merilenddagi bir necha yuz o'simlikning bir populyatsiyasi, Shimoliy Karolinadagi xandaqlarda bir nechta o'zgaruvchan va beqaror populyatsiyalari va Virjiniya shtatida 5000 ga yaqin vakilni o'z ichiga olgan bir nechta populyatsiyasi aniqlangan. Yashash joyining o'zgarishi o'simlik o'sishi mumkin bo'lgan joylar sonini qisqartirdi[1]. O'simlik 1992-yilda Amerika Qo'shma Shtatlarining federal ro'yxatiga kiritilgan xavf ostidagi turlar dan biriga aylandi[1].
Adabiyotda ba'zi chalkashliklar paydo bo'ldi, xususan, bu tur soya va guruch dalalarining zararli begona o'ti deb atalgan[2][3]. Ko'rib chiqilayotgan begona o'tlar, aslida Aeschynomene indica, kam uchraydigan va xavf ostida bo'lgan Aeschynomene virginica emas edi[4].
Aeschynomene virginica bir yillik oʻt boʻlib, tik oʻsadi va balandligi ikki metrga yetadi. Navbatma-navbat joylashgan barglarning har biri ko'p juft tukli yaproqlardan iborat. Barglari tashqi ta'sirga o'ta sezgir, teginganda buklanadi. Gullash yozda va kuzning boshida sodir bo'ladi. No'xat guliga o'xshash gulning uzunligi taxminan bir santimetr va sariq rangga ega, to'liq qizil tomirlar bilan qoplangan. Gullar kichik Skipper (Ancylozypha numitor va barg kesuvchi asalarilar (Megachilidae oilasi) kabi hasharotlar tomonidan changlantiriladi. Meva uzunligi 7 santimetrgacha bo'lgan dukkak po'stlog'iga ega, urug'lari toraygan bo'laklar orasida joylashgan. Bu bo'laklar suvda ham suzadi va urug'lar darhol tushib qolmasa, suvga sochilib ketishi mumkin.
Bu o'simlik suv oqimi harakati kuzatiladigan, ammo sho'rlanish darajasi past bo'lgan chuchuk suv botqoqliklarida uchraydi. U asosan boshqa o'simliklardan tozalangan hududlar, buzilgan joylarda o'sadi, masalan, yangi cho'kilgan qirg'oqlar yoki yaqinda ondatralar tomonidan qazilgan yerlar bu o'simlik yashashi uchun qulay muhit hisoblanadi. Uning urug'lari nam tuproqlardan ham unib chiqadi, lekin suv ostida, qalin o'simliklari bo'lgan joylarda yaxshi o'sa olmaydi[6]. To'lqinli yashash muhitini ushlab turish qobiliyatiga qaramay, u cho'kindi jinslarning kuchayishi va inson faoliyati, sanoatning rivojlanishi, ifloslanish yoki qayiqlardagi eroziya kabi jiddiy o'zgarishlarga chidamli emas.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 1,2 „The Nature Conservancy“. 2008-yil 2-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 2-sentyabr.
- ↑ Smith, R. J. (1986). Biological control of Northern Jointvetch (Aeschynomene virginica) in rice (Oryza sativa) and soybeans (Glycine max): A researcher's view. Weed Science 34, supp 1: Microbiological Control of Weeds Symposium. 17-23.
- ↑ Brochure of the herbicide Strada (Wayback Machine saytida 2016-02-24 sanasida arxivlangan) (Orthosulfamuron)
- ↑ Carulli, J. P. and D. E. Fairbrothers. (1988). Allozyme variation in three Eastern United States species of Aeschynomene (Fabaceae), including the rare A. virginica. Systematic Botany 13:4 559-566.
- ↑ drawing by Virginia Jointvetch, published in Britton, N.L., and A. Brown. 1913. Illustrated flora of the northern states and Canada. Vol. 2: 393.
- ↑ Griffith, A. B. and I. N. Forseth. (2003). Establishment and reproduction of Aeschynomene virginica (L.) (Fabaceae) a rare, annual, wetland species in relation to vegetation removal and water level. Plant Ecology 167:1 117.