Afg'oniston Mustaqillik kuni
Afgʻoniston Mustaqillik kuni Afgʻonistonda 1919-yildagi ingliz-afgʻon shartnomasi [1] va Britaniya protektorati [2][3] maqomidan chiqqanligi munosabati bilan 19 avgust kuni milliy bayram sifatida nishonlanadi. Shartnoma Afg'oniston va Britaniya o'rtasida to'liq neytral munosabatlarni ta'minladi. Ikkinchi ingliz-afg'on urushida Gandamak shartnomasi (1879) imzolangandan keyin Afg'oniston Britaniya mustamlakasiga aylandi.
Birinchi ingliz-afgʻon urushi (1839—1842) ingliz qoʻshinlarining Kobulni bosib olishiga olib keldi. Shundan so'ng, Elfinstonning strategik xatolari tufayli ingliz qo'shinlari Jalolobod shahri yaqinidagi Kobul-Jalolobod yo'lida Akbarxon qo'mondonligidagi afg'on qo'shinlari tomonidan yo'q qilinadi [4] . Ushbu mag'lubiyatdan so'ng, Britaniya-Hindiston kuchlari o'zlarining harbiy asirlarini qutqarish uchun maxsus topshiriq bilan Afg'onistonga qaytib kelishdi va keyin Ikkinchi Angliya-Afg'on urushini boshlash uchun qaytib kelguniga qadar chekinishdi.
Ikkinchi Angliya-Afgʻon urushi (1878–80) dastlab Britaniyaning Mayvanddagi magʻlubiyatiga, soʻng Qandahor jangidagi gʻalabasiga olib keldi, bu Abdurrahmon Xonning yangi amir boʻlishiga va ingliz-afgʻon doʻstona munosabatlarining boshlanishiga olib keldi. Ruslar va forslardan himoya qilish evaziga Afg'onistonning tashqi ishlarini nazorat qilish inglizlarga berildi. 1919-yildagi Uchinchi Angliya-Afgʻon urushi inglizlarning Afgʻoniston tashqi siyosati ustidan nazoratni nihoyat 1921-yilda qoʻllashiga olib keldi [5]
Kuzatuvlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Toq-e Zafar 1928-yilda mustaqillik xotirasiga bag‘ishlab Pag‘monda qurilgan.
- 2019-yilning 100 yilligi munosabati bilan baʼzi xalqaro nishonlarda Afgʻoniston bayrogʻi uch rangli koʻtarildi, jumladan Dubaydagi dunyodagi eng baland Burj Xalifa binosi. [6] Bu kun, shuningdek, rasmiy tantanalar boʻlib oʻtgan Kobuldagi “ Dorul Aman” saroyida taʼmirlash ishlari tugallangan kunga toʻgʻri keldi.
- 2021-yil 15-avgustda Tolibon Kobulni egallab oldi va Afgʻoniston Islom Amirligini tikladi. [7] 18 va 19 avgust kunlari Jalolobod va boshqa shaharlarda Afg‘oniston Mustaqilligi kuni munosabati bilan o‘tkazilgan mitinglarda Tolibon bayroqlarini olib tashlagani va uch rangli Afg‘oniston bayroqlarini ko‘rsatgani uchun uch kishi halok bo‘ldi, o‘ndan ortiq kishi jarohatlandi. [8][9]
Rasmlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]-
2011 yil -
2011 yil -
2011 yil
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „The World Factbook: Afghanistan“. Central Intelligence Agency (2009-yil 7-sentyabr). Qaraldi: 2009-yil 18-avgust.
- ↑ Lake, David. Entangling Relations: American Foreign Policy in its Century. Princeton University Press, July 21, 2020 — 29-bet. ISBN 9780691216119.
- ↑ Toriya, Masato. "Afghanistan as a Buffer State between Regional Powers in the Late Nineteenth Century: An Analysis of Internal Politics Focusing on the Local Actors and the British Policy". Regional Powers: Cross Disciplinary Studies: 49-61. https://src-h.slav.hokudai.ac.jp/rp/publications/no14/14-05_Toriya.pdf. Qaraldi: 15 April 2022.Afg'oniston Mustaqillik kuni]]
- ↑ „War-battered Afghanistan celebrates independence day“. Associated Press (2000-yil 18-sentyabr). 2009-yil 21-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 18-avgust.
- ↑ Watkins. „Afghan palace emerges from ruins in Kabul“ (en-US). Asia Times (2019-yil 17-avgust). Qaraldi: 2021-yil 10-yanvar.
- ↑ „Dubai's Burj Khalifa to showcase Afghanistan flag today“.
- ↑ „Taliban Reassert 'Islamic Emirate of Afghanistan'“. The New York Times (2021-yil 19-avgust). 2021da asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ Latifi. „Shots fired at Afghan protest against Taliban, 2 reported dead“. Al Jazeera.
- ↑ „Several reported killed as Taliban shoot at crowds waving Afghan flag“. The Guardian (2021-yil 19-avgust).