Al-Asifiya masjid-madrasasi

Al-Asifiya masjid-madrasasi
	Masjid
	Al-Asifiya masjid-madrasasi; arabcha: مدرسة الآصفية
	Inshootning hozirgi holati
Mamlakat	Iroq
Shahar	Bagʻdod
Koordinatalar	33°22′39″N 44°22′14″E / 33.3775393°N 44.3706411°E G OKoordinatalari: 33°22′39″N 44°22′14″E / 33.3775393°N 44.3706411°E G O
Yoʻnalishi	sunniy
Meʼmoriy uslub	Islom meʼmorchiligi, Abbosiylar arxitekturasi
	Asosiy sana:; 1608-yil
Maqomi	masjid va madrasa
Umumiy maydoni	7.57-gektar (18.7-akr)
Bino maydoni	400 square metre (4,300 kv. ft)
Hajmi	500 kishi
Gumbazlar soni	2
Minoralar soni	2
Holati	aktiv

Al-Asifiya masjid-madrasasi (arabcha: مدرسة الآصفية) – Iroqning Bagʻdod shahrida Dajla daryosi boʻyida joylashgan masjid va madrasa majmuasi. Masjid va unga tegishli majmua, shu jumladan maktab binolari, eski sudlar va boshqa sobiq hukumat binolari va saroy umumiy 7.57-hectoare (18.7-acre) maydonga ega boʻlib, Dajla daryosi boʻyida joylashgan. Majmua YuNESKOning taxminiy Jahon madaniy meros obyektlari ro‘yxatiga kiritilgan^[1].

Masjid majmuasi, shuningdek, al-Kulayniy jasadi dafn etilgan kichik ziyoratgohni ham oʻz ichiga oladi^[2].

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Maʼlumotlar va asos[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qabrning qurilish usuli bu ziyoratgoh dastlab Abbosiy xalifasidan birining qabri boʻlishi mumkinligini koʻrsatadi. Chunki majmua qurilgan hudud baʼzi tarixchilar taʼkidlaganidek, Banu Abbos qabristoni tasarrufida boʻlgan. Abbosiy xalifalari bunga oʻxshash ziyoratgoh qurish uchun oʻn ming dinorga yaqin mablagʻ sarflashlari odatiy hol edi va oʻsha paytda odamlar islomiy urf-odatlarga koʻra qabr joylarini hech qachon bezatishmagan, shuning uchun ham bu inshoot dastlab Abbosiy xaliflardan birining qabri boʻlgan boʻlishi mumkin. Masjid – madrasa tarkibidagi inshoot va jihozlaridan biri boʻlgan, shuning uchun ham yuqorida tilga olingan madrasa quruvchisi shu yerga dafn etilgan boʻlishi ham mumkin^[3].

Majmua dastlab masjid, tekye va karvonsaroydan iborat boʻlib, Mavla Xona Tekeyiya deb atalgan. Keyinchalik asl majmuaga tegishli boʻlgan bino eroziyaga uchragani sababli buzib tashlanishi kerak boʻlgan. Shundan soʻng majmua soʻfiy tariqatiga mansub boʻlgan tekyeh shogirdlaridan birining tasarrufiga o‘tgan, 1596-yilda bino Muhammad Jalabiy Xatib Al-Divoniy tomonidan taʼmirlangan. Keyin u Mustansiriya madrasasining muassasasiga aylantirilgan. Bino 1825-yilda Bagʻdod valiysi Vazir Dovud Posho tomonidan qayta taʼmirlangan^[1]. Oʻsha davrda boshlangʻich va oʻrta bosqich talabalari uchun ikkita madrasa qurilgan boʻlib, ularga vaʼz maydoni va minora biriktirilgan. Shuningdek, Dovud Posho kattaroq namozgohli masjidni ham barpo ettiradi va masjidning janubida toshdan yasalgan va koshinlar bilan bezatilgan ikkita minora qurdiradi. Bino devorlariga Shayx Solih at-Tamimiy sheʼrlari oʻyib yozilgan^[4].

Keyinchalik sodir boʻlgan voqealar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Majmuada dars bergan shayxlar orasida 1917-yilda vafot etgan shayx Ali bin Husayn al-Kutiy va madrasadagi oxirgi muallim 1957-yilda vafot etgan Shayx Abduljalil bin Ahmad al-Jamil bor edi. Madrasadagi darslik uning vafotidan keyin bekor qilingan va majmuaning arxeologik kutubxonasi Bagʻdoddagi Bob al-Muazzamda joylashgan Xalq vaqflari kutubxonasi tasarrufiga oʻtkazilgan^[5].

Dafn marosimlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Muhammad ibn Yaʼqub Ishoq al-Kulayniy, taniqli shia musulmon olimi.

Galereya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Dajla daryosi, shuningdek, al-Kat’a ko‘prigi va madrasaning Amerika jurnalidan olingan tasviri, 1834-yil.
Shuhada koʻprigidagi Al-Vazir masjidi yonida joylashgan Al-Asifiya masjidi, 2017-yil.