Aleksey Pervushin

Aleksey Nikolayevich Pervushin
Tavalludi	20-sentyabr 1905-yil; Termiz, Rossiya imperiyasi
Vafoti	6-aprel 1975-yil (69 yosh); Moskva, SSSR
Fuqaroligi	SSSR
Qoʻshin turlari	kavaleriya piyoda askar
Xizmatdagi yillari	1919-1953
Unvoni
Qoʻmondonlik qilgan	84-otliq polki 106-oʻqchi diviziyasi, 44-armiya, Markaziy Osiyo harbiy okrugi, Odessa harbiy okrugi
Jang/urush	Rossiyada fuqarolar urushi, Bosmachilarga qarshi kurash Xalxin-Goldagi janglar, Sovet-fin urushi, Ikkinchi jahon urushi
Mukofotlari

Aleksey Nikolayevich Pervushin (20-sentyabr 1905-yil, Termiz — 6-aprel 1975-yil, Moskva) — sovet qoʻmondoni, general-mayor (1-yanvar 1942-yil).

Tarjimai holi

Aleksey Nikolayevich Pervushin 1905-yil 20-sentyabrda Termiz shahrida tavallud topgan.

Toshkent kadetlar korpusida tahsil olgan, 1914-yilda 2-Orenburg kadet korpusiga oʻtkazilgan va 1917-yilda Termiz shahar gimnaziyasiga oʻqishga oʻtadi

Harbiy xizmati

Fuqarolar urushi

1919-yil 3-martda Qizil Armiya safiga chaqirilib, Qizil Armiya tomonidan Termiz chegarasidagi otliq razvedkaga yuborilgan va Buxoro amiri qo‘mondonligi ostidagi qo‘shinlarga qarshi Sharqiy Buxoro, shuningdek, Afgʻoniston chegarasidagi jangovar harakatlarda ishtirok etgan.

1920-yil aprelda Samarqandda joylashgan 15-Olmaota otliq kurslariga oʻqishga joʻnatildi. 1922-yil yanvarda 3-Turkiston otliq polki (2-alohida otliq brigadasi, Turkiston fronti) tarkibiga vzvod komandiri lavozimiga tayinlandi, Samarqand viloyati va Sharqiy Buxoro hududida Xal-Buta, Ibrohim-bek va Xaaram-bek qoʻmondonligidagi toʻdalarga qarshi janglarda ishtirok etgan.

Urush payti

Pervushin 1923-yil yanvarda 1-Turkiston polkida (1-alohida otliq brigada) vzvod komandiri lavozimiga tayinlandi. 1924-yildan 1926-yil sentabrgacha boʻlgan davrda Oliy harbiy sharqshunoslik bilim yurti qoshidagi otliq askarlik kurslari va Turkiston kurslarida tahsil olgan, keyin Turkmaniston oʻlka boshqarmasi qoshidagi 1-Turkiston polkiga qaytib kelgan va shu yerda polk maktabining boshligʻi etib tayinlangan. 1926-yil noyabr oyida esa polk shtab boshligʻi lavozimiga 1927-yil 7-oktyabrdan 18-dekabrgacha boʻlgan davrda Shimoliy guruh shtab-kvartirasining razvedka boʻlimi boshligʻining yordamchisi sifatida u Junaydxon boshchiligidagi bosmachi toʻdalarga qarshi janglarda ishtirok etgan. Pervushin shundan soʻng Turkiston otliq polki (Oʻrta Osiyo harbiy okrugi) shtab boshligʻining yordamchisi lavozimida, bir vaqtning oʻzida, 1928-yil 11-avgustda Volga harbiy okrugi shtab-kvartirasida safarbarlikka ishchilarni tayyorlash kurslarini tamomlagan. 1929-yil may oyida xuddi shu polk tarkibida polk maktabining boshligʻi etib tayinlandi.

Pervushin 1930-yil dekabrda 77-otliq polki (10-Shimoliy Kavkaz otliq diviziyasi, Shimoliy Kavkaz harbiy okrugi) tarkibidagi polk maktabining boshligʻi va siyosiy xodimi, 1931-yil dekabrda esa boshliq yordamchisi lavozimiga tayinlandi. Shu polkning shaxsiy tarkibi, 1932-yil oktyabr oyida esa 88-Armavir otliq polki (12-otliq diviziyasi) shtab boshligʻining yordamchisi lavozimida faoliyat olib borgan.1933-yil noyabr oyida Novocherkasskda joylashgan Qizil Armiya ofitserlari uchun otliq askarlarning malakasini oshirish kurslariga oʻqishga joʻnatildi, uni 1934-yil aprelda tamomladi va 7-iyunda 67-Kavkaz otliq polkining shtab boshligʻi, 1936-yil mart oyida esa 31-otliqlar diviziyasi (OKDVA) tarkibida 121-otliq polkining shtab boshligʻi lavozimiga tayinlandi. 1937-yil mart oyidan boshlab Pervushin oʻsha boʻlinmaning shtab-kvartirasida 1-boʻlinma boshligʻi, boʻlinma boshligʻining yordamchisi sifatida oʻz faoliyatini yuritdi.

1939-yil mart oyida 84-otliq polkining (31-otliq diviziyasi, 1-alohida Qizil bayroq armiyasi) qoʻmondoni etib tayinlandi va shu yilning avgust oyidan boshlab maxsus topshiriqlar uchun Transbaykal harbiy okrugi front guruhi qoʻmondoni lavozimini egalladi. Shundan keyin Xalxin-Gol daryosidagi jangovar harakatlarda qatnashdi. Tez orada Pervushin maxsus topshiriqlar uchun 8-armiya qoʻmondoni (Shimoliy-Gʻarbiy front) lavozimga oʻtkazildi va Sovet-Fin urushida ishtirok etdi.

1940-yil iyul oyida maxsus topshiriqlar uchun Uzoq Sharq fronti qoʻshinlari qoʻmondoni, 1941-yil aprel oyida esa 156-piyoda diviziyasi (Odessa harbiy okrugi) qoʻmondoni oʻrinbosari lavozimiga tayinlandi.

Ulugʻ Vatan urushi

1941-yil 2-iyulda polkovnik Aleksey Pervushin 106-piyoda diviziyasi qoʻmondoni etib tayinlandi, u Qrimda Perekop va Jankoy yaqinidagi mudofaa jangovar hujumlarida, oktyabrdan noyabrgacha — Kerch yarimorolidagi janglarda, keyin esa Rostovdagi janglarda qatnashdi. Dekabr oyida u bir vaqtning oʻzida Rostov garnizoni boshligʻi boʻlib xizmat qilgan, shu bilan birga shahar mudofaasini tashkil qilish bilan ham oʻz faoliyatini olib borgan.

P. I. Batov shunday deb yozgan^[1]. „... General Pervushin bilan urushdan keyin uchrashganimizda menga shunday degan edi: Ey Xudoyim, ular diviziyadan armiya qo‘mondoni lavozimiga tayinlanganlarida juda og‘ir edi! Aftidan, ular Qrimni bilganim uchun shunday qilishgan, keyin esa, esingizdami, odam kam edi. Bu haqiqatni tushunish men uchun oson boʻlmadi. Armiya yelkangizda! Va bu ko‘rinib turgan holat ... Siz buni hozir ham eslasangiz sizni hayratda qoldiradi“

1941-yil dekabrda Kerch-Feodosiya desant janglari paytida jangovar harakatlarda qatnashib 44-armiya qoʻmondoni etib tayinlandi, uning davomida Kerch boʻgʻozini kesib oʻtib, 29-dekabrgacha Feodosiyani ozod qildi. General-mayor Pervushin 1942-yil 16-yanvarda ogʻir yaralandi va kasalxonada davolandi^[2].

1943-yil avgust oyida tuzalib, Oʻrta Osiyo harbiy okrugi qoʻshinlari qoʻmondoni oʻrinbosari lavozimiga tayinlandi, 19-avgustdan shu okrug qoʻshinlari qoʻmondoni lavozimida xizmat qildi va 11-sentyabrda yana bu lavozimga qaytdi. 1944-yil mart oyida Odessa harbiy okrugi qoʻshinlari qoʻmondoni oʻrinbosari lavozimiga tayinlangan, shu yilning 17-oktyabridan 28-oktyabrgacha boʻlgan davrda vaqtincha oʻsha okrug qoʻshinlariga qoʻmondonlik qilgan.

Urushdan keyingi yutuqlari

Pervushin 1945-yil sentyabr oyida Odessa harbiy okrugi qoʻshinlari qoʻmondonining oliy oʻquv yurtlar boʻyicha oʻrinbosari, 1947-yil 17-yanvarda esa shu okrug qoʻshinlari qoʻmondonining oliy oʻquv yurtlari boʻyicha yordamchisi lavozimiga tayinlandi.

1949-yil may oyida esa K. E. Voroshilov nomidagi Oliy harbiy akademiyaning Oliy akademik kurslariga oʻqishga joʻnatildi, shundan soʻng 1950-yil may oyida Volga harbiy okrugining oʻquv yurtlar boʻyicha yordamchisi lavozimiga tayinlandi.

General-mayor Aleksey Nikolayevich Pervushin 1953-yil iyun oyidan boshlab SSSR Mudofaa vazirligining Kadrlar Bosh boshqarmasi ixtiyorida boʻlib va shu yilning dekabr oyida kasallik tufayli nafaqaga chiqdi. 1975-yil 6-aprelda Moskvada vafot etdi. U Vvedenskiy qabristoniga dafn etilgan.

Harbiy unvonlari

Mayor (1936-yil 17-fevral);
polkovnik;
General-mayor (1942-yil 1-yanvar).

Mukofotlari

Lenin ordeni (1945-yil 21-fevral);
Qizil Bayroqning toʻrtta ordeni (1939-yil 17-noyabr, 1940-yil 19-may, 1944-yil 11-mart, 1949-yil 20-iyun);
Kutuzov ordeni, 2-darajali (1945-yil 21-fevral);
Medallar.

Manbalar

↑ Батов П. И. В походах и боях. — 3-е изд. — : Воениздат, 1974.
↑ Владимир В. Бешанов Год 1942 — «учебный» Мн.: Харвест, 2003.

[1] Батов П. И. В походах и боях. — 3-е изд. — : Воениздат, 1974.

[2] Владимир В. Бешанов Год 1942 — «учебный» Мн.: Харвест, 2003.

[1]

[2]