Amaliy dasturiy ta'minot

Amaliy dasturiy ta'minot (shiklash uchun dasturiy ta'minot yoki qisqacha ilova) - bu kompyuter o'zi ishlashi bilan bog'liq bo'lmagan maxsus vazifani bajarish uchun mo'ljallangan kompyuter dasturi, odatda oxirgi foydalanuvchilar tomonidan ishlatiladi. So'zlarni qayta ishlash, media oyinchilar va buxgalteriya dasturi misollardan biridir. Ushbu "amaliy dasturiy ta'minot" degan umumiy nom barcha dasturlarni birgalikda anglatadi. Dasturning boshqa asosiy tasniflari kompyuterning ishlashi bilan bog'liq tizim dasturi va foydali dasturi("foydalanuvchilar").

Ilovalar kompyuter va uning tizimli dasturiy ta'minoti bilan birga bo'lishi mumkin yoki alohida nashr etilishi va xususiy, ochiq manba yoki loyihalar sifatida kodlangan bo'lishi mumkin mumkin^[1]. "Ilova" atamasi odatda telefonlar kabi mobil qurilmalar uchun ilovalarga ishora qiladi.

Terminologiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Axborot texnologiyalarida dastur (app), dastur dasturi yoki amaliy dasturiy ta'minot - bu odamlarga biron bir faoliyatni bajarishga yordam berish uchun mo'ljallangan kompyuter dasturi. Ilova qaysi faoliyat uchun yaratilganligiga qarab, matnni, raqamlarni, audio, grafiklarni va ushbu elementlarning kombinatsiyasini boshqarishi mumkin. Ba'zi dastur paketlari bitta vazifaga, masalan, matnni qayta ishlashga qaratilgan; boshqalar integratsiyalashgan dasturiy ta'minot deb nomlanadi^[2].

Foydalanuvchi tomonidan yozilgan dasturiy ta'minot tizimlarni foydalanuvchining o'ziga xos ehtiyojlarini qondirish uchun moslaydi. Foydalanuvchi tomonidan yozilgan dasturiy ta'minotga jadval varaqalari, matn processorlari makroslari, ilmiy simulasiyalar, audio, grafik va animatsiya skriptlari kiradi. Hatto elektron pochta filtrlari ham foydalanuvchi dasturiy ta'minotining bir turi. Foydalanuvchilar ushbu dasturni o'zlari yaratadi va ko'pincha uning qanchalik muhimligini unutib qo'yishadi.

Biroq, operacion tizimlar va dasturlari o'rtasidagi tizimli dasturlar o'rtasidagi chegara aniq emas va ba'zan munozara obyekti hisoblanadi^[3]. Masalan, AQSh va Microsoft Corp. ning monopoliyaga qarshi sudida asosiy savollardan biri, Microsoftning Internet Explorer veb-brauzer Windows operatsion tizimi yoki alohida dastur dasturiy ta'minot qismi bo'lishi edi. Boshqa misol sifatida GNU / Linux nomlash muqobilligi qisman Linux yadroviy va ushbu yadroviy ustida qurilgan operacion tizimlar o'rtasidagi munosabatlar to'g'risida kelishmovchiliklar tufayli sodir bo'ladi. Ba'zi turdagi uyushtirilgan tizimlar dasturi va operacion tizim dasturi foydalanuvchidan ajratib bo'lmasligi mumkin, masalan, VCR, DVD-o'yinchisi yoki mikroto'lqinli pech boshqarish uchun ishlatiladigan dasturiy ta'minot. Yuqoridagi ta'riflar katta tashkilotlarda ba'zi kompyuterlarda mavjud bo'lgan ba'zi dasturlarni istisno qilishi mumkin. Dasturning boshqa ta'rafini olish uchun: Dastur portfelini boshqarish:ko'rish uchun Ilovalar portfelini boshqarish.

Metonim[tahrir | manbasini tahrirlash]

Sifatdosh sifatida ishlatiladigan "ilova" so'zi "amaliy dasturiy ta'minoti" ma'nosini cheklab qo'yilmaydi^[4]. Masalan, dastur dasturlash interfeysi (API), dastur serverlari, dastur virtuallashtirish, dastur hayot davri boshqaruvi va portativ dastur kabi tushunchalar faqat dasturi emas, balki barcha kompyuter dasturlariga ham mos keladi.

Platform boʻyicha[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ilovalar, shuningdek, ma'lum bir operacion tizim uchun ish stoli dasturlari kabi hisoblash platformalari tomonidan tasniflanishi mumkin^[5], bulutli hisoblash va Web 2.0 dasturlarida yoki mobil qurilmalar uchun mobil dasturlar kabi yetkazib berish qurilmalarida.

Operatsiya tizimi o'zi Buyruq satr interfeysi yoki grafik foydalanuvchi interfeysi orqali apparatni boshqarish uchun ishlatilmagan oddiy hisoblash, o'lchash, rendering va matn qayta ishlash vazifalarini bajarishda dastur dasturi deb hisoblanadi. Bu dasturiy ta'minot kalkulatori yoki matn tahrirchisi kabi operacion tizimlar ichida to'plamlangan dasturlarini o'z ichiga olmaydi.

Axborot ishchilari dasturiy ta'minoti[tahrir | manbasini tahrirlash]

Hisobot dasturi
Ma'lumotlarni boshqarish
- Aloqa menejeri
- Ishlab chiqarish jadvali
- Ma'lumotlar bazasi dasturiy ta'minoti
Hujjatlar
- Hujjatlarni avtomatlashtirish
- So'z protsessorlari
- Ish stoli nashr etish dasturi
- Diagrammalash dasturi
- Taqdim etish dasturi
- Elektron pochta
- Blog dasturi
Korxona resurslarini rejalashtirish
Moliyaviy dasturiy ta'minot
- Bank dasturi
- Tovarlash tizimlari
- Moliyaviy hisob-kitob dasturi
- Moliyaviy dasturiy ta'minot
Hududiy xizmatni boshqarish
- Ishchi kuchini boshqarish dasturi
Loyihalarni boshqarish dasturiy ta'minoti
- Kalendarlashtirish dasturi
- Xodimlarni rejalashtirish dasturi
- Ish oqimlari dasturiy ta'minoti
Qopish tizimlari

Interaktiv dasturi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ekranni saqlovchi
Video o'yinlar
- Arcade o'yinlari
- Konsol o'yinlari
- Mobil o'yinlar
- Shaxsiy kompyuter o'yinlari
Dastur san'ati
- Demo
  - 64K kirish

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Dastur ishlab chiqish - Kompyuter dasturlari va dasturlarini yaratish va saqlash
Mobil ilova - Mobil qurilmalarda ishlaydigan dasturiy ta'minot dasturi
Veb-ilova - Veb-brauzerni mijoz sifatida ishlatadigan dastur
Server dasturlari - Tarmoqdagi markazli resurs yoki xizmatga kirish uchun kompyuter yoʻnaltirish maqsadlarining qisqacha tavsiflari koʻrsatiladigan sahifalar
Super-ilova - Moliyaviy operatsiyalarni o'z ichiga olgan ko'p xizmatlarni taqdim etayotgan mobil dastur

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ Ryan. „Caffeine and computer screens: student programmers endure weekend long appathon“. The Arbiter (2013-yil 14-mart). 2016-yil 9-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 12-oktyabr.
↑ Ceruzzi, Paul E. (2000). A History of Modern Computing. Cambridge, Massachusetts: MIT Press. ISBN 0-262-03255-4.
↑ Ulrich. „Application Package Software: The Promise Vs. Reality“. Cutter Consortium (2006-yil 31-avgust). 2016-yil 2-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 12-yanvar.
↑ Ulrich. „Application Package Software: The Promise Vs. Reality“. Cutter Consortium (2006-yil 31-avgust). 2016-yil 2-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 12-yanvar. Ulrich, William (August 31, 2006). "Application Package Software: The Promise Vs. Reality". Cutter Consortium. Cutter Benchmark Review. Archived from the original on 2 February 2016. Retrieved 2023-01-12.
↑ „Definition of desktop application“ (en). PCMAG. Qaraldi: 2022-yil 7-yanvar.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

[:1-1] Ryan. „Caffeine and computer screens: student programmers endure weekend long appathon“. The Arbiter (2013-yil 14-mart). 2016-yil 9-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 12-oktyabr.

[2] Ceruzzi, Paul E. (2000). A History of Modern Computing. Cambridge, Massachusetts: MIT Press. ISBN 0-262-03255-4.

[kesuvchi-3] Ulrich. „Application Package Software: The Promise Vs. Reality“. Cutter Consortium (2006-yil 31-avgust). 2016-yil 2-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 12-yanvar.

[cutter-4] Ulrich. „Application Package Software: The Promise Vs. Reality“. Cutter Consortium (2006-yil 31-avgust). 2016-yil 2-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 12-yanvar. Ulrich, William (August 31, 2006). "Application Package Software: The Promise Vs. Reality". Cutter Consortium. Cutter Benchmark Review. Archived from the original on 2 February 2016. Retrieved 2023-01-12.

[5] „Definition of desktop application“ (en). PCMAG. Qaraldi: 2022-yil 7-yanvar.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]