Kontent qismiga oʻtish

Amritsar tumani

Koordinatalari: 31°35′0″N 74°59′0″E / 31.58333°N 74.98333°E / 31.58333; 74.98333
Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Amritsar tumani
Panjob tumanlari
31°35′0″N 74°59′0″E / 31.58333°N 74.98333°E / 31.58333; 74.98333
Mamlakat Hindiston
Aholisi
 (2011)
 2 490 656
Amritsar tumani xaritada
Amritsar tumani
Amritsar tumani

Amritsar tumani Hindistonning Panjob shtatidagi yigirma uchta tumandan biridir. Panjobning Majha viloyatida joylashgan Amritsar shahri ushbu tuumanning markazi.

2011-yil holatiga koʻra, bu Ludhianadan keyin ikkinchi oʻrinda turuvchi Panjobning eng gavjum tumani.

Tarixi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Britaniya hukmronligi davrida Amritsar okrugi Lahor diviziyasining bir qismi boʻlgan va maʼmuriy jihatdan uchga boʻlingan Amritsar, Ajnala va Tarn Taran[1]. Biroq, Hindistonning boʻlinishi doirasida (1947-yil) Amritsar boshqa boʻlinmalardan ajratildi va Hindistonga berildi. Ammo Patti va Khem Karan kabi baʼzi qismlar Lahor tumaniga toʻgʻri keladi. Shunga qaramay, boʻlinish tufayli bu shaharlar Amritsar tumanining bir qismiga aylandi. Boʻlinish davrida tumanning musulmon aholisi, taxminan 46 %i Pokistonga joʻnab ketdi. 1947-yilga qadar Amritsar tumanida sikxlar va hindular (37 % va 15,38 %) aholining taxminan 52 % ni tashkil etgan.

Iqlimi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Amritsar shimoli-gʻarbiy Hindistonga xos boʻlgan yarim qurgʻoqchil iqlimga ega. Bu hududda toʻrt fasl hukm suradi; qish fasli (dekabrdan martgacha, harorat −1 °C (30 °F) gacha tushishi mumkin), yoz fasli (apreldan iyungacha), harorat 45 °C (113 °F) darajaga yetishi mumkin, musson fasli (iyuldan sentyabrgacha) va mussondan keyingi mavsum (oktyabrdan noyabrgacha). Yillik yogʻingarchilik taxminan 703.4 millimetr (27.7 in)[2]. Eng past harorat 1996-yil 9-dekabrda qayd etilgan −3.6 °C (25.5 °F), eng yuqori harorat esa 1995-yil 9-iyunda qayd etilgan 47.8 °C (118.0 °F)[3]. Shaharning ob-havo stantsiyasi Rajasansi shahridagi fuqarolik aerodromidir.

Demografiyasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Aholining oʻsishi
YilAholi±%
1901764 821—    
1911657 936−14.0%
1921694 261+5.5%
1931834 497+20.2%
19411 044 457+25.2%
1951880 667−15.7%
19611 010 093+14.7%
19711 209 374+19.7%
19811 460 497+20.8%
19911 698 090+16.3%
20012 157 020+27.0%
20112 490 656+15.5%

2011-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, Amritsar tumanida 2,490,656 aholi istiqomat qiladi[4]. Bu taxminan Quvayt[5] yoki AQShning Nevada shtatiga teng[6]. Amritsar tumanida savodlilar soni 1684770 (67,6 %) nafarni tashkil etadi. Shundan savodli erkaklar 932981 nafar (70,8 %), ayollar 751789 (64,1 %) nafar. Tumanning samarali 7+ savodxonligi 76,27 % ni tashkil qiladi. bu hududda har 1000 erkakka 889 ayol toʻgʻri keladi[4]. 2011-yilda tumanda 488 898 ta xonadon mavjud boʻlgan[4].

Din

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Amritsardagi dinlar (2011)[7]
Religion Percent
Sikhizm
  
 68.94%
Hinduiylik
  
 27.74%
Nasroniylik
  
 2.18%
Islom
  
 0.50%
boshqa
  
 0.64%

2011-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, sikxlar aholining qariyb 69 foizini, hinduiylar esa 28 foizini tashkil qiladi, kichik ozchilik xristianlar (2 foiz) va musulmonlardir. Qishloq joylarda sikxlar (90 % dan ortiq) ustunlik qiladi, shaharlarda esa hinduiylar va sikxlar deyarli teng. Xristianlik, ayniqsa, dalitlar orasida tez sur’atlar bilan oʻsib bormoqda, bir paytlar tumanda asosiy din boʻlgan Islom hozirda sustlashgan[7].

Amritsar tumanidagi dinlar [lower-alpha 1]
Din Aholisi (1941)[8] :42 Foiz (1941) Aholi (2011)[7] Foiz (2011)
Islom 657 695 46.52% 12 502 0.5%
sikxizm 510 845 36.13% 1 716 935 68.94%
Hinduizm [izoh 1] 217 431 15.38% 690 939 27.74%
Xristianlik 25 330 1.79% 54 344 2.18%
Boshqalar [lower-alpha 2] 2575 0.18% 15 936 0.64%
Jami aholi soni 1 413 876 100% 2 490 656 100%

Tillar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2011-yilgi aholini roʻyxatga olish vaqtida aholining 94,30 % panjob va 4,80 % hind tilini birinchi til hisoblanadi. Hind tilida soʻzlashuvchilar deyarli barchasi shaharlarda yashaydi[9].  

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „Imperial Gazetteer2 of India, Volume 5, page 319 -- Imperial Gazetteer of India -- Digital South Asia Library“.
  2. ↑ „Amritsar Climate Normals 1981-2010“. Indian Meteorological Department, Pune. Qaraldi: 31-mart 2020-yil.
  3. ↑ „Amritsar Climate Normals 1981-2010“. Indian Meteorological Department, Pune. Qaraldi: 31-mart 2020-yil.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 „Census of India: Amritsar district“. censusindia.gov.in. Qaraldi: 12-oktyabr 2019-yil.
  5. ↑ US Directorate of Intelligence. „Country Comparison:Population“. — „Kuwait 2,595,62“. 2007-yil 13-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 1-oktyabr 2011-yil.
  6. ↑ „2010 Resident Population Data“. U. S. Census Bureau. — „Nevada 2,700,551“. 2013-yil 19-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 30-sentabr 2011-yil.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 „Table C-01 Population by Religious Community: Punjab“. censusindia.gov.in. Registrar General and Census Commissioner of India.
  8. ↑ „CENSUS OF INDIA, 1941 VOLUME VI PUNJAB PROVINCE“. Qaraldi: 21-iyul 2022-yil.
  9. ↑ „Table C-16 Population by Mother Tongue: Punjab“. censusindia.gov.in. Registrar General and Census Commissioner of India.


Manba xatosi: <ref> tags exist for a group named "lower-alpha", but no corresponding <references group="lower-alpha"/> tag was found
Manba xatosi: <ref> tags exist for a group named "izoh", but no corresponding <references group="izoh"/> tag was found 

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Amritsar_tumani&oldid=5020848" dan olindi