Andrey Kosinskiy

Andrey Kosinskiy
Tavalludi	28-may 1929-yil; Moskva, SSSR
Vafoti	13-mart 2018-yil ; (88 yoshda); Moskva, Rossiya
Fuqaroligi	SSSR → Rossiya
Taʼlimi	Moskva arxitektura instituti
Kasbi	arxitektor

Andrey Stanislavovich Kosinskiy (1929-yil 28-may, Moskva, SSSR – 2018-yil 13-mart, Moskva, Rossiya) – sovet va rus meʼmori. 1966-yilgi zilziladan keyin Toshkentni tiklashda qatnashgan.

Hayoti

Andrey Stanislavovich Kosinskiy 1929-yil 28-mayda Moskvada tugʻilgan^[1]. Otasi Stanislav Genrixovich Kosinskiy (1900—1938), 1937-yil 1-yanvarda qatagʻon qilingan va Kaleriya Aleksandrovna Nesmeyanova (1905—1975). 1954-yilda Moskva arxitektura institutini imtiyozli diplom bilan tugatgan. 1954-yildan 1957-yilgacha Rossiya shaharsozlik va investitsiyalarni rivojlantirish institutida ishlagan. U yerda Omsk va Stalingradning bosh rejalarini ishlab chiqishda ishtirok etgan. Keyinchalik u 1960-yilgacha Moskva shahar ijroiya qoʻmitasining qurilish kollejida arxitektura grafikasi va diplom dizaynidan dars berdi.

1960—1966-yillarda „Mosproekt-1“ boshqarmasining 11-sonli arxitektura ustaxonasida ishlagan. Andrey arxitektorlar Pavel Petrovich Zinoviyev va Lev Alekseyevich Sokolov bilan birgalikda Mashinasozlik markaziy ilmiy-tadqiqot instituti laboratoriya binosini, Lixachev zavodining laboratoriya va maʼmuriy binosini va oʻsha zavodning VTUZ zavod binolarini loyihalashtirdi (barchasi Moskvada amalga oshirildi). Xuddi shu jamoa Taganskaya maydonini loyihalashtirishda ishtirok etgan.

1960-yilda u Moskvaning Nagatino tumanida ikkita turar-joy blokini loyihalashtirdi. Ushbu ishlanmada birinchi marta toʻqqiz qavatli binolarning jabhalariga qizil va och gʻishtning rangli massalarini erkin joylashtirish texnikasi („supergrafika“ deb ataladi) yoʻnalishi qoʻllangan.

1966-yilgi Toshkent zilzilasidan soʻng Oʻzbekiston poytaxtiga joʻnatiladi va 1980-yilgacha ToshGIPROGOR institutida ishladi. Binolarni loyihalashda Kosinskiy modernistik uslub va milliy naqshlarni uygʻunlashtirishga harakat qildi, shuningdek, meʼmoriy shakllarning joy va vaqt omillariga bogʻliqligi gʻoyasiga amal qildi.

1971—1980-yillarda Kosinskiy boshchiligidagi mualliflar jamoasi 2,5 kilometr uzunlikdagi Bogdan Xmelnitskiy koʻchasi (hozirgi Bobur koʻchasi), eski shahardagi „Hammom“ milliy hammomini va eski qal’a binosini rekonstruksiya qilish loyihalarini yakunladi. 1-TSP seriyali oʻzgaruvchan fasad arxitekturasiga ega toʻqqiz qavatli namunaviy turar-joy binolari loyihalari ham ishlab chiqilib, foydalanishga topshirildi.

Bu ishlarning aksariyati mualliflik ishtirokida Toshkent politexnika va Moskva arxitektura institutlarining arxitektura fakulteti talabalari ishtirokida amalga oshirildi. Andrey Stanislavovich Kosinskiy ushbu oliy taʼlim maskanlarida 1966—1978 va 1980—1990-yillarda dars bergan.

1980-yildan u GIPROGOR institutining hajmli loyihalash boʻyicha dizayn ustaxonasini, Markaziy arxitektura nazariyasi va tarixi instituti ilmiy loyihalash laboratoriyasini boshqargan.

Moskvada Kosinskiy boshchiligida Dogʻistondagi pansionat va Gelendjik yaqinidagi dam olish maskani (1980—1982) va Volgodonskdagi qurilish zichligi yuqori boʻlgan turar-joy binolari (1982—1988) uchun bir qator ekologik loyihalar ishlab chiqilgan.

2011-yilda Xalqaro arxitektura akademiyasining haqiqiy faxriy aʼzosi etib saylangan. 2010-yilda mualliflar jamoasi tarkibida „Men seni oʻylayapman“ eksperimental spektaklida (rej. Didye Ruiz) ishtirok etgani uchun „ Oltin niqob“ mukofoti bilan taqdirlangan^[2].

Ixtisoslashgan nashrlarda arxitektura masalalari boʻyicha bir qator maqolalar muallifi.

2018-yil 13-martda Moskvada vafot etdi^[3].

Loyihalari

Lixachev zavodining maʼmuriy-laboratoriya binosi va VTUZ zavodi (Moskva);
Taganskaya maydonini rekonstruksiya qilish (Moskva);
Ijodiy uyushmalar uyi (Toshkent);
„Ustobozor“ xalq amaliy sanʼati majmuasi (Buxoro);
Chilonzor tumani savdo va jamoat markazi (Toshkent);
Toshkent shahrining Chilonzor tumanini rivojlantirish loyihasi. Hammuallif. (1970).
Bogdan Xmelnitskiy koʻchasini (hozirgi Toshkent shahri, Bobur koʻchasi) obodonlashtirish;
„Hamom“ milliy hammomi (Toshkent);

Adabiyotlar

Филипп Мойзер. Сейсмический модернизм. Архитектура и домостроение советского Ташкента. — Берлин: DOM, 2017. — 304 с. — ISBN 978-3-86922-494-7.
А.Рябушин. Странная архитектура Андрея Косинского. Архитектура СССР, 1990.