Audi AG ([ˈɑʊdɪ] , lotin tilidan audi — „tinglash“^[1]) — Volkswagen guruhi tarkibiga kiruvchi nemis avtomobil kompaniyasi^[2]. Audi brendi ostida avtomobillar ishlab chiqarishga ixtisoslashgan. Bosh ofisi Ingolshtadt shahrida (Germaniya) joylashgan. Shiori — Vorsprung durch Technik ( nemis tilidan - „Texnologiya orqali taraqqiyot“). 2016-yilda ishlab chiqarish hajmi qariyb 1 903 259 dona avtomobilni tashkil etdi.

Tarixi

Audining hozirgi koʻrinishi, DKW , Horch , Audi va Wanderer brendlari ostida avtomobil va mototsikl ishlab chiqaradigan toʻrtta kompaniyaning birlashishi natijasida hosil boʻlgan. Auto Union kompaniyasi vorisi hisoblanadi. Oʻzgartirishlar natijasida faqat Audi savdo belgisi saqlanib qoldi. Wanderer brendi birinchi avtomobilini1913-yilda ishlab chiqargan. Avgust Xorch 1899-yilda oʻzining birinchi shaxsiy korxonasini (Horch & Co.) tashkil etdi va kreditorlar uni biznesdan olib tashlagach, 1909-yilda birinchi avtomobilini ishlab chiqargan. Nemis tilidan tarjima qilingan Horch-"tinglash" degan maʼnoni anglatadi. Yangi brend uchun nom tanlashda, Avgustning biznes sheriklaridan birining oʻgʻli asoschining familiyasini lotin tiliga tarjima qilishni taklif qildi, yaʼni Audi - audire feʼlining ikkinchi shaxsining imperativ shakli (lotin tilidan tarjima qilingan - „tinglang“)^[3]. 1921-yildan kompaniya muvaffaqiyatga erisha boshladi. Bu yil chap qoʻlda ishlaydigan birinchi nemis mashinasi ishlab chiqarilgan. Bungacha kompaniya faqat dvigatellar va suspenziyalar ishlab chiqarish bilan shugʻullangan boʻlsa, endilikda u foydalanish qulayligiga eʼtibor qarata boshladi. 1928-yilda kompaniyani DKW mototsikl ishlab chiqaruvchisi sotib oldi va 1931-yilda old gʻildirakli DKW F1 nomi bilan ilk avtomobilini ishlab chiqardi^[4]. Bunga 1929-yilda boshlangan jahon iqtisodiy inqirozi yordam berdi. Gap shundaki, katta dvigatel hajmiga ega boʻlgan avtomobillar umumiy pul yetishmasligi tufayli talabni toʻxtatdi. Keyin Audi rahbari old gʻildirakli ixcham avtomobilni ishlab chiqishni buyurdi.

Toʻrtta avtomobil ishlab chiqaruvchi kompaniyaning birlashishiga sabab, bu barcha kompaniyalarning kreditori Sakson Munitsipal Banki edi. U avtomobil sanoatiga investitsiya qilishdan qoʻrqardi. 1932-yil 29-iyunda Audi, Horch , Wanderer va DKW zavodlari Auto Union AG ni tashkil qilish uchun birlashdilar. Audi logotipidagi toʻrtta uzuk bejizga emas, ushbu uzuklar toʻrtta kompaniya birlashganini ifodalaydi. Bunday birlashuvdan soʻng firma Germaniyadagi ikkinchi avtomobil ishlab chiqaruvchisi boʻldi. Audi, DKW, Horch va Wanderer brendlari bir-biri bilan umuman raqobatlashmagan. Gap shundaki, har bir brendga alohida bozor segmenti ajratilgan: Audi sport avtomobillari, DKW-mototsikllar, Horch- katta hamda qimmatbaho avtomobillar va Wanderer — hashamatli avtomobillar ishlab chiqarish bilan shugʻullangan. Kompaniya avtomobil poygalarida ham qatnashgan. Oʻtgan yillar davomida Auto Union kompaniyasining Silver Arrow modellari dunyo boʻylab koʻplab poyga va chempionatlarda gʻolib chiqdi. Shu bilan birga, koʻplab jahon rekordlari oʻrnatildi. 1940-yilda konsernning barcha fuqarolik avtomobillarini ishlab chiqarish qisqartirildi, uyushma zavodlari Horch 901 shtat avtomobilini ishlab chiqarishga oʻtdi.

Ikkinchi jahon urushi

Ikkinchi jahon urushining kuchayishi va boshlanishi 1930-yillarda harbiy maqsadlar uchun maxsus transport vositalarini ishlab chiqishni qoʻllab quvvatladi. Auto Union Germaniya qurolli kuchlari uchun transport vositalarining muhim yetkazib beruvchisiga aylandi. Urush boshlanganidan keyin 1940-yil may oyida fuqarolar uchun avtomobillar ishlab chiqarish toʻxtatildi. Shundan soʻng kompaniya faqat harbiy mashinalar ishlab chiqara boshladi^[5].

Junkers samolyot dvigatellarini litsenziya asosida ishlab chiqarish uchun Auto Union 1935-yilda Leyptsig shimoli-sharqidagi Tauch shahrida „Mitteldeutsche Motorenwerke“ (Markaziy nemis motor zavodi) shoʻba korxonasini tashkil etdi.

Ikkinchi Jahon urushi paytida Auto Union / Horch, Sd. Kfz.222 zirhli avtomobili uchun shassilarni etkazib berdi. 90 ot kuchiga ega Horch V8 dvigateli bilan jihozlangan. U yoʻlda 50 milya (80 km/soat) maksimal tezlikka erisha oladi. Toʻliq gʻildirakli haydovchi Kfz. 11 yoki Horch/Wanderer Type 901 nemis harbiy amaldorlarini tashish uchun transport vositasi sifatida ishlatilgan.

1944-yil boshidan Auto Union zavodlari (Tsvikaudagi Horch va Audi zavodlari, Mitteldeutsche Motorenwerke va Sigmar / Wanderer Sigmar-Schönau) kuchli bombardimon qilindi va jiddiy zarar koʻrdi. 1945-yil 17-aprelda Ikkinchi jahon urushi oxirida AQSh armiyasi Tsvikauni egallab oldi. 3- iyun kuni AQSh armiyasi Tsvikaudan olib chiqib ketilgandan soʻng, barcha „Auto Union“ zavodlari Qizil Armiya tomonidan ozod qilindi.

Kompaniya Leitmeritz kontslageridagi qullar mehnatidan foydalangan. Kompaniyaning 2014-yildagi hisobotiga koʻra, Auto Union Leitmeritzda sodir boʻlgan baxtsiz hodisadan halok boʻlgan 4500 kishining oʻlimi uchun „maʼnaviy javobgarlikka“ tortilgan^[6].

Ikkinchi Jahon urushi oxirida ittifoqchilarning havo hujumlari natijasida kompaniyaning barcha zavodlari vayron boʻldi. konsernning koʻplab xodimlari va rahbariyati Sovet ishgʻol zonasini tark etganligi sababli, omon qolgan barcha jihozlar demontaj qilingan va olib ketilgan. Kompaniya rahbariyati urush tugashidan biroz oldin Bavariyaga koʻchib oʻtishga muvaffaq boʻldi. 1945-yil oxirida Ingolshtadt shahrida Auto Union ehtiyot qismlari ombori paydo boʻldi. Ammo u hali ham toʻliq ishlab chiqarishdan uzoq edi. Faqat 1949-yil 3-sentabrda mototsikllar va yuk mashinalarini ishlab chiqarish qayta tiklandi. Kompaniya yangi usulda roʻyxatdan oʻtkazildi va Auto Union GmbH kompaniyasi paydo boʻldi. 1950-yilda guruhning urushdan keyingi birinchi yengil avtomobili — DKW F89 P Master Class paydo boʻldi.

1958-yil aprel oyida Daimler-Benz AG aktsiyadorlik kompaniyasi Auto Unionning 88% aktsiyalarini sotib oldi va bir yildan soʻng kompaniyani toʻliq sotib oldi. Ingolshtadt firmasi uning filialiga aylandi. Ammo Volkswagen Käfer modelining mashhurligi boshqa kichik avtomobillarni sotishga va Auto Union konsernining moliyaviy holatiga salbiy taʼsir koʻrsatdi va 1964-yilda kompaniya Volkswagen tarkibiga kirdi. 1965-yilda Audi brendi ostida mustaqilligini yoʻqotgan konsernning barcha yangi modellarini chiqarishga qaror qilindi. Volkswagen sotib olinganidan keyin birinchi marta Audi oʻz avtomobillarini ishlab chiqishni xohlamadi. Ular zavodlarida Volkswagen Beetle modelini ishlab chiqarmoqchi edilar. Lekin Lyudvig Kraus(oʻsha paytda dizayn boʻlimi boshligʻi boʻlga) har kimdan yashirincha modelni ishlab chiqishga qaror qildi. Oxir-oqibat, ular bu haqda bilishgan, ammo ular aralashishmagan. Ushbu faoliyatning samarasi 1968-yilda paydo boʻlgan Audi 100 oʻrta sinf avtomobili edi^[7].

1969-yilda Volkswagenwerk AG Neckarsulmdan Auto Union GmbH va NSU Motorenwerke AG ni birlashtirdi. Kompaniya shtab-kvartirasi Nekkarsulmda joylashgan Audi NSU Auto Union AG nomini oldi. 1974-yilda muhim voqea yuz berdi. Ferdinand Piech dizayn boʻlimi boshligʻi boʻldi.

Endi yillar oʻtib, bu davr „Piech Era“ deb nomlanadi. Aynan uning rahbarligi davrida kompaniya ajoyib choʻqqilarni zabt etdi. Bu yillarda besh silindrli dvigatel (1976), turbo zaryadlash texnologiyasi (1979) va toʻliq gʻildirakli quattro (1980) ishlab chiqarildi^[8]^[9]^[10]. 1985-yildan beri kompaniya oʻzining texnik ishlanmalarini doimiy ravishda oshirib kelmoqda. Bularga quyidagilar kiradi: toʻliq galvanizli korpus, mukammal aerodinamik dizayn, turbo quvvatli benzinli dvigatellardan keng foydalanish, toʻgʻridan-toʻgʻri inʼektsiya texnologiyasiga ega tejamkor dizel dvigatellar, yengil qotishma alyuminiy korpus, gibrid haydovchi, toʻgʻridan-toʻgʻri quyish texnologiyasiga ega benzinli dvigatellar, kuchli sakkiz va oʻn ikki silindrli dvigatellar^[11].

1993-yilda Audi guruhi tashkil etildi, u oxir-oqibat Vengriya va Braziliya boʻlinmalarini oʻz ichiga oldi, Britaniya Cosworth Technology, Italiya Automobili Lamborghini va Ispaniya SEAT kabilar ham ushbu tarkibga qoʻshilgan. Kompaniya bugungi kunda mavjud boʻlgan avtomobil yoʻnalishlarining koʻpchiligida jadal rivojlanmoqda. Bular biznes segmenti (A6), boshqaruvchi (A8), sport va poyga avtomobillari (Audi TT , A4 , A6 , A7 , superkar R8ning sport versiyalari), shuningdek Q8 , Q7 , Q5 krossoverlari ham mavjud.

Homiylik

2009-yilda Audi Moskvada boʻlib oʻtgan FIS changʻi boʻyicha chempionlar kuboginingbosh homiysi boʻlgan^[12].
2011-yilda Audi "Zenit" (Sankt-Peterburg) futbol klubi homiysi boʻldi va hanuzgacha "Bavariya" (Myunxen) futbol klubi homiysi hisoblanadi^[13]^[14].

Musobaqa

Audi AG
Turi	Aksiyadorlik jamiyati
Xizmatlari	Avtomobilsozlik
Egasi	Volkswagen AG
Shiori	Vorsprung durch Technik (Texnologiya orqali taraqqiyot)
Qachon asos solingan	1909-yil
Joylashuvi	Germaniya Ingolshtadt
Hududiy xizmati	Dunyo boʻylab
Asoschi(lari)	Avgust Horch
Direktori	Markus Duesmann
Mahsulot(lar)i	Avtomobillar Mototsikllar
Brendlari	Audi Bryussel ; Audi Vengriya Motor Kft ; Audi Sport GmbH ; Ducati ; ItalDesign Giugiaro ; Lamborghini
Aylanma daromadi	59,2 milliard yevro (2018)
Operatsion foydasi	3,5 milliard yevro (2018)
Boyligi	16 800 000 000
Kapitallashtirish	65,6 milliard yevro (2018)
Sof foydasi	3,5 milliard yevro (2018)
Ishchilar soni	91 674 (2018)
Vebsayti	http://www.audi.com

Barchaga maʼlumki, Audi kompaniyasining avtomobil bozoridagi asosiy raqobatchilari Mercedes-Benz va BMW, hisoblanadi. Ular „German Troykasi“(German uchligi) deb ataladi. Koʻpchilik reklama urushi 2006-yilda BMW afishasi bilan boshlangan deb oʻylaydi,. Lekin, hammasi uzoq 80-yillarda, Audi kompaniyasi Audi 200, Mercedes-Benz E-Klasse (W124) va BMW 5-seriyali (E28)kabi bir-biriga jiddiy raqobatchi boʻlgan avtomobillarni chiqarganlaridan keyin boshlandi. Bir yil oʻtgach, BMW 5-series (E34) yangi modelini namoyish qiluvchi javob videosini chiqardi. BMW reklama roligida uchta mashina bor, barcha mashinalar uchta tuval bilan qoplangan. Birinchi avtomobil BMW 5-seriyali boʻlib chiqdi, qolgan ikkita mashina toʻsatdan erib ketdi va ular bilan qoplangan tuvallar yerga tushdi, bu Audi va Mercedes-Benz uchun ishora edi. Mercedes-Benz haligacha ularga javob bermay, Audi va BMW reklamalariga eʼtibor bermaslikka qaror qildi. Audi va BMW oʻrtasidagi reklama urushi bugungi kungacha davom etmoqda. Yaqinda Lexus reklama urushiga kirdi.

2016-yilning yozida Audi A4 ULTRA ning old gʻildirakli tejamkor versiyasini yaratdi^[15]. U 2017-yilda sotuvga chiqarildi. Avtomobil eng yaqin raqobatchilar BMW 320i, Mercedes-Benz C300 va Lexus IS 200t dan koʻra yaxshiroq 190 ot kuchiga ega ikki litrli turbo dvigatelga ega.