Avstraliya — Eron munosabatlari
 | |
 Avstraliya |
 Eron |
Avstraliya va Eron oʻrtasida ikki tomonlama aloqalar mavjud. Tehrondagi Avstraliya elchixonasi 1968-yilda tashkil etilganidan beri Avstraliya Eronda doimiy diplomatik ishtirokini saqlab kelmoqda[1]. Eronning Kanberrada 1971-yil sentabridan boshlab elchixonasi bor[2].
Avstraliya, aksariyat Gʻarb davlatlari kabi, Eronning inson huquqlari bilan bogʻliq ahvoli va yadroviy qurol dasturidan xavotir bildiradi[2].
2004-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, Avstraliyada 18 798 kishi kelib chiqishi eronlik ekanini daʼvo qiladi[3]. Avstraliyada 25 000 eron millatiga mansub odam istiqomat qiladi, ularning aksariyati 1979-yilgi Eron inqilobidan keyin kelgan.
Savdo va sanksiyalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]2008-yil oktyabr oyida Avstraliya Eronning yadroviy dasturi va raketa dasturi hamda Birlashgan Millatlar Tashkiloti Xavfsizlik Kengashi sanksiyalarini buzish harakatlari tufayli Eronga qarshi sanksiyalar kiritdi. Ushbu sanksiyalar oltin, qimmatbaho metallar va qurollarga nisbatan qoʻllangan[2].
2010-yil iyul oyida Avstraliya Eronning yadroviy va raketa dasturlariga aloqador yoki Eronga sanksiyalarni buzishda yordam bergan jismoniy va yuridik shaxslarga moliyaviy sanksiyalar va sayohatlarni taqiqlash va qurol embargosini joriy qildi. 2011-yil holatiga koʻra, soʻnggi yillarda ikki tomonlama savdo pasaygan va 200 million dollarni tashkil etdi.
Avstraliya 2013-yil yanvar oyida Erondagi neft, gaz, neft va moliya sektorlarini Avstraliyaga biznesini cheklash uchun qoʻshimcha sanksiyalar kiritdi. Avstraliya tashqi ishlar vaziri Bob Karr „Bu sanksiyalar Eronga yadroviy qurollarni tarqatmaslik boʻyicha oʻz majburiyatlari va BMT Xavfsizlik Kengashi rezolyutsiyalarini bajarishi hamda yadroviy dasturi boʻyicha jiddiy muzokaralar olib borishi uchun bosimni yanada kuchaytiradi“, dedi[4].
2014-15-yillarda ikki tomonlama savdo hajmi 354 million dollardan ortiqni tashkil etdi. Eronga nisbatan xalqaro sanksiyalarning aksariyati 2016-yilda, Qoʻshma keng qamrovli harakatlar rejasining yadroviy kelishuvi amalga oshirilishi ortidan olib tashlangan.
Diplomatik munosabatlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Avstraliya elchilari 2012-yil avgust oyida Tehronda (Eron) boʻlib oʻtgan Qoʻshilmaslik harakati sammitida ishtirok etdi[5].
2015-yilning 18-aprel kuni Avstraliya tashqi ishlar vaziri Juli Bishop Eron tashqi ishlar vaziri Muhammad Javod Zarifning taklifiga binoan Eronga tashrif buyurdi. Bu tashrif avstraliyalik vazirning 2003-yilda Aleksandr Daunerdan keyingi ikkinchi tashrifi edi[6][7]. Vazirlar shaxsiy uchrashuv chogʻida Avstraliyaning Erondan boshpana izlovchilarni qabul qilishini istashi, Avstraliyaga kirish taqiqlangan eronlik boshpana izlovchilar, ikki xalq oʻrtasidagi savdo va „ IShID“ga qarshi kurash masalalarini muhokama qilishdi. Rahbarlar, shuningdek, Eronga nisbatan global sanksiyalarning bekor qilinishi Avstraliya uchun biznes imkoniyatlari va Erondagi iqtisodiy faollikni oshirish toʻgʻrisida suhbatlashishgan[8].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Nina Markovic. „It's complicated: a timeline of Australia–Iran relations in a historical perspective“. Parliament of Australia (9-may 2013-yil). Qaraldi: 24-avgust 2013-yil.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 „Iran“. dfat.gov.au. 2014-yil 3-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 16-noyabr.
- ↑ Khoo. „Australian' Ancestries“. Australian Census Analytic Program. Australian Bureau of Statistics (24-may 2004-yil). Qaraldi: 20-iyul 2008-yil.
- ↑ „Australia toughening Iran sanctions“. The Sydney Morning Herald (10-yanvar 2013-yil).
- ↑ „AFP: Australia reaches out to nonaligned states at Iran summit“. www.google.com. 2013-yil 24-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 26-yanvar 2022-yil.
- ↑ Su. „Australia's Julie Bishop Expected To Broker A Deal Between US And Iran In Tehran Visit“. International Business Times (24-fevral 2015-yil). 2015-yil 25-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19-aprel 2015-yil.
- ↑ „Julie Bishop to tackle Iran on nuclear and asylum seekers“. News Corp Australia (18-aprel 2015-yil). 2015-yil 23-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19-aprel 2015-yil.
- ↑ „Julie Bishop discusses asylum seekers, trade, fight against Islamic State in historic meetings in Iran“. Australian Broadcasting Corporation (18-aprel 2015-yil). Qaraldi: 19-aprel 2015-yil.