Avstraliya meʼmorchilik sanʼati

Avstraliya meʼmorchiligi uslubi asrlar davomida Yevropada hukmronlik qilgan revivalistik yoʻnalishlar kabi, birinchi navbatda, hosilaviy boʻlgan va Yevropa uslublaridan ozuqa olgan^[1]^[2].

Fon

Yevropaliklarning mahalliy aholi bilan dastlabki aloqalari ularni aborigenlar va Torres boʻgʻozi orollari xalqlarining turmush tarzini notoʻgʻri talqin qilishga olib keldi. XX-asrga qadar aborigenlar va Torres boʻgʻozi orollari xalqlarida doimiy binolar va oʻziga xos meʼmorchilik shakllari yoʻqligi haqida notoʻgʻri fikr ham mavjud edi. Aborigen jamoalarini „koʻchmanchi“ deb belgilash erta koʻchmanchilarga anʼanaviy yerlarni egallab olishlarini, ularda doimiy aholi yashamaganligini daʼvo qilib oqlash imkonini berdi. Hozirgi kunda koʻplab dalillar toʻplami mahalliy anʼanaviy arxitektura shakllarining keng doirasi (etno arxitektura sifatida tanilgan) va qurilish boʻyicha murakkab bilimlar mavjudligini koʻrsatadi^[3].

Oʻn toʻqqizinchi asrda avstraliyalik meʼmorlar Angliyadagi oʻzgarishlardan ilhomlangan holda oʻz uslublarini yaratishga kirishdi. Bunda qisman Angliyadan Avstraliyaga amaliyot oʻtash uchun kelgan koʻp sonli meʼmorlar ham sabab boʻldi. XX asrda Amerika va xalqaro taʼsirlar hukmronlik qildi. XX asr oxirida Avstraliya asta-sekin koʻp madaniyatli davlatga aylanganligi sababli, immigrantlarning taʼsiri ham yaqqol namoyon boʻldi. Import qilingan ekzotik uslublar bundan oldinroq tarixiy ahamiyatga ega boʻlgan kam sonli Joss uylari va ibodatxonalarida mavjud edi. Soʻnggi paytlarda boshqa global va Janubi-Sharqiy Osiyo taʼsiri Avstraliya meʼmorchiligi uslublariga ozgina taʼsir koʻrsatdi^[4].

Baʼzi meʼmoriy uslublarga iqlim kabi mahalliy omillarning bevosita taʼsiri boʻldi (toʻgʻridan-toʻgʻri „Filigri“, Kvinslender va „Federatsiya uyi“ uslublari) va mahalliy materiallar va koʻnikmalar hosil boʻldi. Baʼzi avstraliyalik arxitektorlar, xususan, Garri Norris, Roy Grounds, Robin Boyd, Frederik Romberg va Garri Seidler kabi turar-joy arxitektorlari turli harakatlarning boshida boʻlishgan.

Uslub toifalari

Avstraliya arxitektura uslublarini ikkita asosiy toifaga boʻlish mumkin: „turar joy“ va „turar joy boʻlmagan“. Turar-joy uslublari eng keng tarqalgan boʻlsa va Avstraliyada qurilgan binolarning aksariyat qismini tashkil qiladi, ammo turar-joy boʻlmagan binolar koʻproq uslublarni namoyish etadi.

Batafsil uslublar:

Kvinslend va Migdal uslublari
Avstraliyaning turar-joy boʻlmagan meʼmoriy uslublari 1788-yildan hozirgi kungacha

Yana qarang

Manbalar

↑ Dixon, Roger. Victorian Architecture: With a Short Dictionary of Architects and 251 Illustrations. Thames and Hudson, 1978. ISBN 978-0-500-18163-8.
↑ Lewis, Arnold. American Victorian architecture: a survey of the 70's and 80's in contemporary photographs. Dover Publications, 1975. ISBN 978-0-486-23177-8.
↑ Apperly, Richard. A pictorial guide to identifying Australian architecture, Paperback, 1994, Sydney, Australia: HarperCollins, 1989. ISBN 0-207-18562-X.
↑ George Wilkie — Building Your Own Home — Section on Architectural Styles. 2017.

Havolalar

Avstraliya meʼmoriy merosi — satira (Wayback Machine saytida 2016-03-04 sanasida arxivlangan)
Styles
Canberra House
Style resources

[1] Dixon, Roger. Victorian Architecture: With a Short Dictionary of Architects and 251 Illustrations. Thames and Hudson, 1978. ISBN 978-0-500-18163-8.

[2] Lewis, Arnold. American Victorian architecture: a survey of the 70's and 80's in contemporary photographs. Dover Publications, 1975. ISBN 978-0-486-23177-8.

[3] Apperly, Richard. A pictorial guide to identifying Australian architecture, Paperback, 1994, Sydney, Australia: HarperCollins, 1989. ISBN 0-207-18562-X.

[4] George Wilkie — Building Your Own Home — Section on Architectural Styles. 2017.

[1]

[2]

[3]

[4]