Basra jangi (2003)

Ikkita Britaniya yengil tanklari yo'q qilinishidan oldin, Amerika samolyotidan ko'rinishi

Basra jangi bu - Iroq urushidagi ilk qonli harbiy janglaridan biri hisoblanadi. Iroq va Britaniya kuchlari o‘rtasida qonli to‘qnashuvlar yuz bergan.

Xronologiya

Bosqinning boshidayoq Basra shahri xalqaro koalitsiya havo kuchlari tomonidan shiddatli bombardimonlarga uchraydi. Shaharni Iroq armiyasining 3-armiya korpusi himoya qilgan. Britaniya tomonidan 7-zirhli brigada ishtirok etgan. 23-mart kuni shahar chekkasida janglar boshlandi, Iroq armiyasi qarshi hujumga o'tdi. ^{[ aniqlash ]}

25-mart kuni Britaniyaning Challenger 2 tanki Shat Al Basra kanali yaqinida boshqa shunday tankdan otilgan o'q tufayli yo'q qilingan. Portlash natijasida ikkita tankchi halok bo'ldi, tank ishdan chiqadi.

26-mart kuni Britaniyaning ikkita Feniksi Basra osmonida urib tushirildi.

27-mart kuni Britaniya qo‘shinlari Basra tele/radio stansiyasini egallab olgani haqidagi xabar tarqaladi. Xuddi shu kuni Britaniya qoʻshinlari Ikkinchi jahon urushidan keyingi eng yirik zirhli jangda qatnashdilar, bu jangda Shotlandiyaning qirollik Dragun gvardiyasi hech qanday talofat koʻrmay, 15 yoki 14 ta T-55 Iroq tanklarini yoʻq qiladi.

Aprel oyi boshida tibbiyot vositalarining yetishmasligi hamda qamal natijasida shaharda vabo epidemiyasi avj oldi.

4-aprel kuni yana ikkita Britaniya Feniksi Basra osmonida urib tushirildi.

7-aprel kuni 7-brigada askarlaridan bir bosqinchi qo‘shinlar shaharning barcha hududlariga, jumladan, shahar markaziga ham kirganini, Basrada 4000 askar, 200 tank va yuzlab zirhli transportyorlar borligini ma’lum qiladi. Iroq shayxlaridan biri shahar boshqaruvchisi etib tayinlandi. Shaharda Ali Hasan al-Majidning jasadi topilgani haqida xabar berilgan edi , biroq keyinchalik bu maʼlumot rad etildi. Amerika samolyoti tashlagan havo bombasi portlagan joyda "Kimyogar Ali" jasadi o`rniga 17 nafar tinch aholining murdasi topilgan.

Shaharga hujum qilish

2003-yil, 24-martda Britaniyaning 847-dengiz havo kuchlari eskadroni Quvaytning Viking Kampida joylashgan quruqlikdagi kuchlarning moddiy-texnik zahirasiga mas'ul qilindi. Razvedka va tashish uchun Westland Gazelle va Westland Lynx AH.7 vertolyotlaridan foydalanilgan. 11 kundan keyin eskadron janubiy Basra atrofidagi 43 ta nishonni zararlarsiz yo'q qildi.

Tanklar ko'magida inglizlar shahar chekkalarini egallashga kirishdilar. 27-mart kuni Qirollik dengiz piyodalarining Britaniya 3-maxsus kuchlari brigadasi (3-maxsus kuchlar brigadasi) tanklar yordamida Abu al-Xasib shahri chekkasida ikki marta reydlar o'tkazdi; KMP maxsus kuchlarining 3-brigadasining 40-bataloni (40 ta komando) razvedka paytida Iroq qo'shinlarining shahar atrofidagi pozitsiyalarini aniqladi.

6-aprel kuni 42-maxsus kuchlar bataloni Shotlandiya qirollik dragun gvardiyasining Challenger 2 tanklari eskadroni yordamida shaharga janubdan hujum qilib iroqliklarni qiyin vaziyatda qoldirdi. Mayk rotasi (M) shahardagi 5 ta ko'prikni egallab oldi. Qirollik dengiz piyodalarining 539-hujum bataloni va SEAL otryadi Shatt al-Arab daryosi bo'ylab suv yo`li bilan shaharga kirishga harakat qildi, ammo Eron patrul kemalari ularga to'sqinlik qildi. J rotasi Prezident saroyiga yaqinlashganda, Harrier II harbiy transporti saroy qo'riqchilari ustiga 500 kglik havo bombasini tashlab, ularni o'z pozitsiyasidan chiqib ketishga majbur qildi. Ommaviy qirg`in qurollarini topish uchun SEAL otryadi Kimyogar Alining uyiga yo`l olishadi.

Yillar o`tib bu qirg`ini uyishtirganlar inglizlar qilgan ishlarining xato ekanligini tan olishgan.

Adabiyotlar

• Docherti, Bonni va Mark E. Garlasko. Maqsaddan tashqari: Iroqdagi urush va fuqarolarning qurbonlari . Nyu-York: Human Rights Watch, 2003 yil.
• Tsvaynenburg, Vim. Noaniqlik holatida . IKV Pax Christi, 2013 yil yanvar.
• Basra uchun jang
• Xalqaro Inqiroz Guruhi (ICG), " Iroq qayoqqa ketmoqda?" Basradan saboqlar ”, Yaqin Sharq hisoboti 67, 25 iyun 2007 yil.