Belarussiya — Turkiya munosabatlari
 | |
| Andoza:Bayroqikon/Belarussiya |  Turkiya |
| Diplomatik vakolatxona | |
| Belarussiya elchixonasi Anqarada | Turkiya elchixonasi Minskda |
| Elchixona | |
| Viktor Vasilyevich Rybak | Mustafo O‘zjan |
Belarussiya — Turkiya munosabatlari 1992-yil 25-martda oʻrnatilgan Belarus va Turkiya oʻrtasidagi ikki tomonlama diplomatik munosabatlardir[1].
Mamlakatni taqqoslash
[tahrir | manbasini tahrirlash]| Belarussiya | Turkiya | |
|---|---|---|
| Bayroq | 
|
|
| Gerb | .svg) |
 |
| Aholisi | 9.408.400 | 83.154.997 |
| Hududi | 207.595 km² | 783.356 km² |
| Aholi zichligi | 45,8/km2 | 105/km2 |
| Poytaxti | Minsk | Anqara |
| Hukumat | Unitar, prezidentlik, respublika | Unitar, prezidentlik, konstitutsiyaviy, respublika |
| Hozirgi rahbari | Prezident Alesandr Lukashenko
Bosh vazir Raman Halouchanka |
Prezident Rejep Tayyip Erdog'an
Vitse-prezident Fuat Oqtay |
| Rasmiy tili | Belaruscha | ruscha | Turkcha |
| Diniy eʼtiqodi | %48,3 pravoslav, %41,1 dinsiz | %97,6 Islom, %1,1 yahudiylik, %0,3 xristian |
| Etnik guruhlar | %83,7 belaruslar, %8,3 Ruslar, %3,1 polyaklar | %85 turklar, %9 kurdlar %6 Boshqa |
| Inson taraqqiyoti indeksi (HDI) | 0,823[2] — 53. | 0,820[3] — 54. |
| YaIM | $200.089 million (Kishi boshiga 21.223 $) | $2.464 trillion[4] (Kishi boshiga 29.326 $) |
Ikki tomonlama munosabatlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Savdo
[tahrir | manbasini tahrirlash]2011—2019-yillarda tashqi savdo dinamikasi (million dollar)[5]:
2017-yilda Turkiyaga Belarus eksportining eng katta pozitsiyalari (10 million dollardan ortiq):
- Kaliyli oʻgʻitlar (28,6 mln. dollar);
- Funksional nitril guruhini oʻz ichiga olgan birikmalar (27,6 million dollar);
- Qotishtirilmagan poʻlatdan yarim tayyor mahsulotlar (20,2 million dollar).
_p04_%E2%80%94_Embassies_of_Slovakia_and_Turkey_in_Belarus.jpg)
2017-yilda Turkiyadan Belarus importining eng katta pozitsiyalari:
- Pomidor (133,1 million dollar);
- Boshqa trikotaj matolar (64,8 million dollar);
- Elastanli eni 30 sm dan ortiq trikotaj matolar (29,3 million dollar);
- Boshqa sabzavotlar (26 million dollar);
- Boshqa yangi mevalar (25,5 million dollar);
- Haqiqiy charm poyabzal (23,9 million dollar);
- Yangi va quritilgan uzum (22,9 million dollar);
- Sintetik i matolar (18,8 million dollar);
- Avtomobil va traktorlar uchun ehtiyot qismlar (18,7 million dollar);
- Oʻrik, olcha, olcha, shaftoli, olxoʻri (15,7 million dollar);
- Sitrus mevalari (15 million dollar);
- Sintetik iplar (14,5 million dollar);
- Olma, nok, behi (13,9 million dollar);
- Stol choyshablari (12,9 million dollar);
- Sviterlar, pulloverlar, kardiganlar, jiletlar (11,9 million dollar);
- Erkaklar toʻqimachilik kiyimlari (10,9 mln. dollar);
- Sintetik ip (10,7 million dollar);
- Ayollar toʻqimachilik kiyimlari (10,5 million dollar);
- Trikotajdan tashqari tul va matolar (10,3 mln. dollar).
Belarusning Turkiyadagi elchixonasi maʼlumotlariga koʻra, 2018-yilda ikki davlat oʻrtasidagi tovar ayirboshlash hajmi 983 million dollarni tashkil qilgan. Belarus eksportining asosiy pozitsiyalari: kaliyli oʻgʻitlar, zigʻir matolari, polikarboksilik kislotalar; sintetik tolalar; qotishmagan poʻlat sim, yogʻoch, gazeta qogʻozi[6].
Parlamentlararo hamkorlik
[tahrir | manbasini tahrirlash]Belarus va Turkiya parlamentlari qoʻshma Doʻstlik guruhini tuzganlar[7].
- Madaniy aloqalar
2016-yilda Turkiyada Belarus madaniyati kunlari boʻlib oʻtdi. 2017-yilda Belarusda turk madaniyati kunlari boʻlib oʻtdi[8].
Ilmiy soha
[tahrir | manbasini tahrirlash]2016-yil noyabr Turkiya Respublikasi Prezidenti Rajab Toyyib Erdoʻgʻonning Minskka tashrifi chogʻida ilm-fan va texnologiya sohasida hamkorlik toʻgʻrisidagi bitim imzolandi. Ayni paytda mikrobiologiya va fizika sohasida fundamental ilmiy tadqiqotlarning qoʻshma loyihalari amalga oshirilmoqda, shuningdek, nano va IT-texnologiyalar, yangi innovatsion loyihalar boʻyicha maslahatlashuvlar oʻtkazilmoqda[9].
Turizm
[tahrir | manbasini tahrirlash]Turkiya Belarus fuqarolari uchun eng mashhur sayyohlik yoʻnalishlaridan biridir. Taxminan 200 000 Belarusiyaliklar har yili mamlakatga tashrif buyurishadi, bunga 2013-yildagi oʻzaro vizani bekor qilish toʻgʻrisidagi kelishuv yordam bergan.
Hodisalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]1994-yilda KGB ikki belaruslik jurnalistni Turkiya Respublikasi foydasiga josuslik qilganlikda aybladi. Bunga parallel ravishda Turkiya elchixonasining ikki fuqarosi ham chiqarib yuborildi. Bunga javoban Turkiya Belarus bilan barcha aloqalarni va 100 million dollarlik kredit ajratishni vaqtincha toʻxtatdi[10].
Diplomatik missiyalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Belarusning Anqarada elchixonasi[11] va Istanbulda bosh konsulligi[12] ochilgan. Belarussiyaning Turkiyadagi Favqulodda va Muxtor elchisi — Viktor Vasilyevich Rybak.
- Turkiyaning Minskda elchixonasi bor[13]. Turkiyaning Belarusdagi Favqulodda va Muxtor elchisi — Mustafo Oʻzjan.
| Mehmon | Mezbon | Tashrif joyi | Tashrif kuni |
|---|---|---|---|
 Prezident Recep Tayyip Erdoğan
|
 Prezident Alexander Lukashenko
|
Mustaqillik saroyi, Minsk | 2016-yil 11-noyabr |
| Prezident Alexander Lukashenko
|
Prezident Recep Tayyip Erdoğan
|
Prezidentlik majmuasi, Ankara | 2019-yil 16-aprel |
| Tashqi ishlar vaziri Mevlüt Çavuşoğlu
|
Tashqi ishlar vaziri Vladimir Makei
|
Mustaqillik saroyi, Minsk | 2019-yil 27-28-avgust |
Belarus elchilari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Nikolay Lyapeshka (1997—2002)
Natalya Jilevich (2002—2008)
Valer Kalesnik (2008—2013)
Andrey Savinix (2013—2019)
Viktor Ribak (2019-yildan)
Turkiya elchilari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Mustafo Oʻzjan (2020-yil 15-yanvardan)
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Политические отношения на сайте посольства РБ в Турции“. 13-may 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 30-aprel 2019-yil.
- ↑ Andoza:Kitap kaynağı
- ↑ Andoza:Web kaynağı
- ↑ Andoza:Web kaynağı
- ↑ „Внешняя торговля“. 25-fevral 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 20-fevral 2021-yil.
- ↑ „Белорусско-турецкое торгово-экономическое сотрудничество“. 16-iyul 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 30-aprel 2019-yil.
- ↑ „Межпарламентское сотрудничество на сайте посольства РБ в Турции“. 11-noyabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 30-aprel 2019-yil.
- ↑ „Сотрудничество в области культуры“. 17-fevral 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 30-aprel 2019-yil.
- ↑ „Сотрудничество в области науки“. 22-aprel 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 30-aprel 2019-yil.
- ↑ „Топ-10 шпионских скандалов, произошедших в Беларуси“. 30-aprel 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 30-aprel 2019-yil.
- ↑ „Посольство Республики Беларусь в Турецкой Республике“. turkey.mfa.gov.by. 27-oktabr 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19-oktabr 2021-yil.
- ↑ „Генеральное консульство Республики Беларусь в г.Стамбуле“. istanbul.mfa.gov.by. 27-oktabr 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19-oktabr 2021-yil.
- ↑ „T.C. Dışişleri Bakanlığı Посольство Турецкой Республики в Минскe“. minsk.emb.mfa.gov.tr. 22-yanvar 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 12-dekabr 2020-yil.