Bessarabiya-Tavrida yer banki
| Bessarabiya-Tavrida yer banki | |
|---|---|
Бессарабско-Таврический земельный банк | |
 | |
| Asosiy maʼlumotlar | |
| Turi | aksiyadorlar jamiyati |
| Faoliyati | ipoteka banki |
| Asos solingan | 1872-yil |
| Yopilgan yil | 1918-yil |
| Rahbariyat | L. A. Rafalovich, F. A. Rafalovich, G. G. Marazli |
Bessarabiya-Tavrida yer banki (ruscha: Бессарабско-Таврический земельный банк) — Rossiya imperiyasining yirik aksiyadorlik ipoteka banki. Bosh ofisi Odessa shahrida joylashgan.
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Bessarabiya-Tavrida yer banki 1872-yilda, Rossiyada krepostnoylik huquqi bekor qilinganidan 11 yil oʻtib faoliyatini boshlagan. 1861-yil 19-fevralda imperator Aleksandr IIning Oliy manifestni imzolashi (krepostnoylik huquqini bekor qilish toʻgʻrisida)[2] natijasida majburiy dehqonlar ozod qilindi, koʻplab yer egalari tekin mehnatidan mahrum boʻldilar. Ularning koʻpchiligi uchun qolgan kapital kredit olish uchun garovga qoʻyilishi mumkin boʻlgan katta yer uchastkalari edi. Koʻpincha shu sababli, XIX asrning 70-yillarning boshlarida shu kabi xizmatlarni koʻrsatuvchi bank muassasalarining paydo boʻlishiga ehtiyoj bor edi.
Bessarabiya-Tavrida yer banki 1871—1873-yillarda faoliyatini boshlagan Rossiya imperiyasining oʻnta bankidan biri (Xarkov, Poltava, Sankt-Peterburg-Tula, Moskva, Nijegorod-Samara, Kiyev, Vilna, Yaroslav-Kostroma va Don banklari bilan birga). Yer va shahar koʻchmas mulki garovi ostida qisqa muddatli va uzoq muddatli kreditlar bergan ushbu moliya institutlarining ustav kapitali 1898-yil 1-iyulga qadar 51 716 520 rublni tashkil qilgan[3].
Bessarabiya-Tavrida bankining asoschilari G. G. Marazli, N. M. Chixachev, A. Styuard, L. A. va F. A. Rafalovichlar, K. Stamerov, V. P. Sinadino va oʻsha paytdagi Odessaning boshqa taniqli aholisi edi. Bankning asosiy kapitali 1,5 million rublni tashkil etdi, har bir aksiya uchun 250 rubldan 6000 ta aksiyaga boʻlingan. Bank faoliyati Xerson, Tavrida, Podolsk va Bessarabiya guberniyalarini, shuningdek, Odessa va Kerch-Yenikalsk shahar hokimiyatlarini qamrab olgan. Bessarabiya-Tavrida yer banki, shuningdek, butun imperiya boʻylab vakolatxonalarning keng tarmogʻi bilan ajralib turardi: Yekaterinoslav, Baxmut, Pavlograd, Aleksandrovsk va Nikopol (Yekaterinoslav), Mitava va Libava (Kurlandiya) va Revel (Estlandiya) guberniyalarida vakolatxonalarga ega boʻlgan[4].
Muvozanatli kredit-moliya siyosati va uni mohirona boshqarish tufayli Bessarabiya-Tavrida yer banki 1920-yilda Odessada sovet hokimiyati yakunlangunga qadar muvaffaqiyatli faoliyat yurita oldi. Bank bosh ofisining mahobatli binosi odessalik mashhur meʼmor Semyon Andreyevich Landesmanning loyihasi asosida Xerson koʻchasi 25-uyda qurilgan va bu bino bugungi kungacha saqlanib qolgan[5].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Scripophily.ru Старинные ценные бумаги“. 2020-yil 23-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 7-iyun.
- ↑ Visochayshiy manifest 19.02.1861 (Ob otmene krepostnogo prava)
- ↑ „Викитека. ЭСБЕ/Россия/Экономический отдел/Кредитные учреждения“. 2020-yil 23-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 29-may.
- ↑ „Sergecot.com Путешествуя Историей. Бессарабско-Таврическій Земельный Банкъ“. 2018-yil 26-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 29-may.
- ↑ „Информационное агентство Вікна Одеси. 23.11.2013 | Iz istorii Odessi: podrobnosti deyatelnosti bankovskix uchrejdeniy“. 2017-yil 19-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 29-may.