Braziliya jiu-jitsusi
Braziliya Jiu-jitsusi | |
---|---|
Jang sanʼati nomi (JS): | Braziliya Jiu-jitsusi |
Boshqa nomlari: | Greys Jiu-jitsusi, Machado Jiu-jitsu |
Asos solingan sanasi: | XX asr boshlari |
Mamlakat: | Braziliya |
Asoschi: | Mıtsuyo Maedaö Greys oılası |
Braziliya jiu-jitsus — bu jang sanʼati va xalqaro yakkama-yakka kurashi, uning asosini parterdagi janglar, shuningdek, ogʻriqli va boʻgʻuvchi usullar tashkil etadi. Bu sanʼat 20-asr boshlarida yapon jiu-jitsusining koʻplab maktablari (ryu) tomonidan tashkil etilgan mustaqil yosh tizim (1882 yilda asos solingan) Kodokan dzyudosidan tashkil topgan.
Bu sanʼat jismonan kuchsizroq odam toʻgʻri texnika (ogʻriqli usul va boʻgʻish) yordamida kuchliroq raqibdan ishonchli himoyalanishi va uni magʻlub etish tamoyiliga asoslanadi. Braziliya jiu-jitsusi (BJJ) quyidagi turli maqsadlarda oʻrganilishi mumkin: oʻz-oʻzini himoya qilish, sport, musobaqa va aralash jang sanʼatlari. „Sparring“ (BJJda rolling deb ham ataladi) va toʻliq kontaktli mashgʻulotlar musobaqalarga tayyorgarlik koʻrishda katta rol oʻynaydi.
Tarix
[tahrir | manbasini tahrirlash]Kelib chiqish
[tahrir | manbasini tahrirlash]Braziliya jiu-jitsusi yaponiyalik dzyudo ustasi, Jigoro Kano shogirdi Mitsuyo Maedadan kelib chiqqan. Jigoro Kano uchun dzyudo shunchaki jang sanʼati emas, balki, bu ham sport, ham insonni yaxshi jismoniy shaklda saqlash, iroda kuchini rivojlantirish usuli, eng muhimi, hotirjamlikka erishish yo‘li edi. Oxir-oqibat „Braziliya jiu-jitsusi“ deb ataladigan sanʼat ham ushbu tamoyillarni oʻzlashtirdi.
Mitsuyo Maeda „parter“dagi eng yaxshi yapon kurash ustalaridan biri boʻlib, 1904 yilda dunyo boʻylab sayohatga chiqdi. Qayerda boʻlmasin, barcha mamlakatlarda turli xil jang sanʼatlari uslublari va yoʻnalishlari ustalari — kurashchilar, bokschilar, savatechilar bilan koʻrgazmali janglarda qatnashdi va 1914 yil noyabr oyida Braziliyaga keldi.
Taxminlarga koʻra, BJJ anʼanaviy yapon jiu-jitsusining takomillashuvi va Mitsuyo Maeda esa buni olamga tatbiq qilgan. Biroq, Maeda hech qachon jiu-jitsu bilan shugʻullanmagan (garchi u qisman yapon jiu-jitsusini oʻz ichiga olgan Kodokan dzyudo boʻyicha mashq qilgan boʻlsa-da). Dastlab, oʻsmirlik davrida u sumo sanʼati bilan shugʻullangan, ammo oʻsha paytda boʻlib oʻtgan dzyudo va jiu-jitsuchilar oʻrtasidagi musobaqalarda dzyudoning muvaffaqiyati haqidagi hikoyalardan taʼsirlanib, keyinchalik sumoni dzyudoga oʻzgartirib, Kano qoʻl ostida Kodokan Institutida oʻqishni boshladi. U vafotidan bir kun oldin Kodokan dzyudosida 7-darajaga chiqdi. Mitsuyo Maeda 1941-yilda vafot etdi.
Nomlanishi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Maeda Yaponiyani tark etganida, dzyudo koʻpincha „jiu-jitsu Kano“ yoki oddiygina „jiu-jitsu“ deb ataladigan boʻldi.
„Dzyudo“ atamasini ishlatishda biroz tartibsizlik mavjud. Ushbu masalaga aniqlik kiritish uchun men „dzyudo“ professor Kano tomonidan „jiu-jitsu“atamasidan koʻra uning tizimining aniqroq tavsifi sifatida tanlangan atama ekanligini taʼkidlayman. Professor Kano Yaponiyaning yetakchi pedagoglaridan biri va tabiiyki, u oʻz tizimini eng aniq tasvirlaydigan maxsus soʻzni izlashi kerak. Ammo yaponlar hali ham mashhurroq terminologiyaga yopishib olishadi va uni „jiu-jitsu“ deb atashadi
— Katsukuma Kigasi („Jiu-jitsu Kano“ kitobi muallifi), „The Complete Kano Jiu-Jitsu“ kitobi muqaddimasidan
Biroq, Yaponiyadan tashqarida bu farq kamroq edi. Jiu-jitsu va dzyudo oʻrtasidagi tushuncha juda nozik va ular koʻpincha birlashib ketadi. Shunday qilib, Maeda va Soichiro Satake 1914 yilda Braziliyaga kelganida, ikkala yapon ham Kodokan dzyudochisi boʻlishiga qaramay, gazetalar uni „jiu-jitsuchı“ deb eʼlon qilishdi [1].
Yaponiya hukumatining oʻzi 1925-yilgacha yapon davlat maktablarida oʻqitiladigan jang sanʼatining toʻgʻri nomi „jiu-jitsu“ emas, balki „dzyudo“ boʻlishi kerakligini rasman tartibga solmagan [2]. Braziliyada bu sanʼat hanuzgacha „jiu-jitsu“ deb ataladi. Greys oʻz sanʼatini yoyish uchun Qoʻshma Shtatlarga kelganida, tizim „Braziliya Jiu-Jitsusi“ va „Greysi Jiu-Jitsusi“ nomi bilan mashhur boʻldi. „Jiu-jitsu“ — sanʼat nomining Gʻarbdagi qadimiy koʻrinishi, qadimgi romanizatsiya, ammo, u hali ham Xepbernning zamonaviy jujutsu romanizatsiyasi bilan birgalikda ishlatiladi. Boshqa toʻgʻri imlolar — jujitsu va ju-jitsu.
Ushbu sanʼat baʼzan Greys Jiu-Jitsusi (GJJ) deb ham ataladi, ammo bu nom faqat Xorion Greys tomonidan roʻyxatdan oʻtgan . Bu, albatta, u va uning oʻqituvchilari tomonidan oʻrgatilgan uslubga ishora qiladi. Greys oilasining boshqa aʼzolari koʻpincha oʻzlarining uslublarini „ Charlz Greys Jiu-Jitsusi“ yoki " Hanzo Greys Jiu-Jitsusi " kabi shaxsiy nomlar bilan atashadi va shunga oʻxshash aka-uka Machadolar ham oʻzlarining uslublarini „Machado Jiu-Jitsusi“ (MJJ) deb atashadi. Ushbu uslublarning har biri va ularning ustozlarining oʻziga xos yondashuvlari boʻlsa-da, ularning barchasi braziliya jiu-jitsusiga asoslangan. Bugungi kunda BJJning uchta asosiy turi mavjud: „Gracie Humaita“, „Gracie Barra“ va „Carlson Gracie“ Jiu-Jitsusi. Har bir turning ildizlari Maedaning dzyudosiga va Greys oilasining jiu-jitsusiga tutashadi.
Rivojlanish
[tahrir | manbasini tahrirlash]1914 yilda Mitsuyo Maeda Braziliyaga keldi va u yerda keyingi bir necha yilgacha yashadi. U yerda u mahalliy aristokrat Gastan Greys bilan uchrashdi. 1916 yilda Gastanning 14 yoshli oʻgʻli — Karlos Greys (Carlos Gracie) — Jahon teatrida (portugalcha Teatro da Paz) Maeda sanʼatini kuzatdi va uni oʻrganishga qaror qildi. Maeda Karlosni talaba sifatida qabul qildi, u oʻz yoʻnalishining ustasi boʻldi va ukasi Helio Greys (Hélio Gracie) bilan birgalikda zamonaviy braziliya „Greys Jiu-Jitsusi“ ga asos soldi.
1921 yilda Gastan Gracie va uning oilasi Rio-de-Janeyroga koʻchib oʻtdi. 17 yoshda boʻlgan Karlos Maedadan olgan bilimlarini akalari — Osvaldo (Osvaldo), Gustav (Gastão) va Jorjga (Jorge) oʻrgatdi. Oʻshanda Helio bu sanʼat bilan shugʻullanish uchun juda yosh va kasal edi, u tibbiy taqiq tufayli mashgʻulotlarda qatnasha olmadi. Shunga qaramay, Helio akalarini kuzatib turib buni oʻrgandi. U keyinchalik kasalliklarini yengishga muvaffaq boʻldi. Koʻpchilik uni braziliyalik jiu-jitsu asoschisi deb biladi (garchi boshqalar, masalan, Karlson Greys (Carlson Grace), Karlosni ushbu sanʼatning asoschisi deb hisoblaydi).
Helio Greys magʻlubiyatgacha bir nechta dzyudo musobaqalarida qatnashgan va uning koʻp janglari durang bilan yakunlangan. Unga bitta magʻlubiyatni yaponiyalik dzyudochi Masahiko Kimura Braziliyaga tashrifi chogʻida (1951yilda); gʻolibning familiyasi Gracie keyinchalik yelka boʻgʻimida ogʻriqli ushlab turish deb nomlandi, bu Helio tomonidan magʻlub boʻldi. Greys oilasi 20-asr davomida BJJ tizimini rivojlantirishda davom etdi, koʻpincha „Vale Tudo“ musobaqalarida kurash olib bordi (zamonaviy MMA ning oʻtmishdoshi), bu esa uni „parter“dagi janglarga konsentratsiyasini qaratishga yordam berdi va uning texnikasini takomillashtirdi. Koʻpchilik Helio Greysning dzyudo boʻyicha 6-darajaga ega ekanligiga ishonishadi. Biroq, Helio Greys haqida Kodokan dzyudoda hech qanday maʼlumot qayd etilmagan.
Bugungi kunda braziliya jiu-jitsusi uslublari (oʻzini himoya qilishga ixtisoslashgan anʼanaviy Greys jiu-jitsusi va sportga yoʻnaltirilgan braziliya jiu-jitsusi) oʻrtasidagi asosiy farq balllar uchun kurashdir. Ushbu uslublarning umumiy jihatlari juda koʻp. Bundan tashqari, kim kuchliroq boʻlsa, unga qarshi uslublardan foydalanish salohiyati boʻyicha turli maktablarda juda koʻp turli xil texnikalar mavjud.
Mashhurlik
[tahrir | manbasini tahrirlash]Braziliya jiu-jitsusi 1990- yillarning boshlarida, yaʼni, braziliya jiu-jitsusi ustasi Roys Greys birinchi, ikkinchi va toʻrtinchi "Ultimate Fighting Championship" (UFC, oʻsha paytda turli jang sanʼatlari vakillarini birlashtirgan yagona turnir) gʻolibi boʻlganida jang sanʼati olamida mashhur boʻldi. Roys koʻpincha boshqa sport turlari, jumladan, boks, karate, dzyudo, taekvondo va kurash bilan shugʻullanadigan juda jiddiy raqiblarga qarshi kurashgan. Uning boʻyi va vazni boʻyicha braziliyalikdan ancha ustun boʻlgan jangchilar ustidan qozongan gʻalabalari ayniqsa taʼsirli boʻldi. Oʻshandan beri BJJ koʻplab MMA jangchilari uchun asosiy narsaga aylandi va „porter“da jang qilish muhimligiga eʼtibor qaratilgani uchun katta hurmatga sazovor boʻldi. Bugungi kunda dunyoda koʻplab braziliya jiu-jitsusi turnirlari mavjud: No-Gi Submission Grappling Turnirlari, ADCC Submission Wrestling World Championship .
Uslub
[tahrir | manbasini tahrirlash]Braziliya jiu-jitsusi raqibni „parter“ga tushirish va kurash texnikalarini „parter“da qo‘llashga ixtisoslashgan. Ushbu jang uslubi ogʻriqli ushlab turish va boʻgʻishlarni oʻz ichiga oladi, ular yordamida siz raqibni taslim boʻlishga (sport jiu-jitsu) yoki uni zararsizlantirishga (jang jiu-jitsu) majburlashingiz mumkin, buning uchun jangni imkon qadar tezroq yerga oʻtkazing va shu bilan. raqibning antropometrik koʻrsatkichlari boʻyicha ustunligini bekor qilish: vazni, boʻyi, qoʻl kengligi, yuqori oyoq-qoʻllarning rivojlangan mushaklari, bu ikkala raqib ham jangovar pozitsiyada kurashadigan vaziyatlarda katta ahamiyatga ega, ammo stendlarda deyarli ahamiyatsizdir [3] .
BJJ siquvga olingandan keyin turli xil otishlardan foydalanadi. Raqib yerga tushganidan soʻng, koʻplab manyovrlar (va qarshi manyovrlar) raqibni kerakli pozitsiyada nazorat qilish va keyin uni siquvga olish va taslim boʻlishga majbur qilish uchun ishlatilishi mumkin. Yerda ustunlikka ega boʻlish Braziliya jiu-jitsusi uslubining tamoyillaridan biri boʻlib, yerdagi kurash paytida himoyalanish uchun „qoʻriqchi“ (qoʻriqchi) pozitsiyasidan samarali foydalanishni oʻz ichiga oladi. „qoʻriqchi“ asosiy pozitsiyalarda ustunlik qilish uchun: „sayd maunt“ (side mount, Sambo terminologiyasidan foydalangan holda „yondan ushlab turish“), „maunt“ (mount) va „bek maunt“ (back mount yoki „orqadan ushlab turish“). Ushbu manyovr va manipulyatsiya uslubi ikki malakali shaxmatchi oʻynagan shaxmatga oʻxshaydi. Ogʻriqli siqish (boʻgʻish) va undan keyingi taslim boʻlish shaxmatda shashka bilan tengdir. Biroq, baʼzi hollarda, texnika toʻliq amalga oshirilishiga qaramay, kurash davom ettirilishi mumkin [3] .Andoza:Начало цитаты U klassicheskogo djiu-djitsu staroy Yaponii, kazalos, ne bilo nikakoy obщey strategii vedeniya borbi dlya eyo uchastnika. Deystvitelno, eto bilo odnim iz samix fundamentalnix i pronitsatelnix kriticheskix zamechaniy Kano k klassicheskoy programme. Mitsuyo Maeda ne tolko prepodaval iskusstvo dzyudo Karlosu Greysi, no takje i prepodaval spesificheskuyu filosofiyu o prirode boya, razvitogo Kano, i dalee usovershenstvovannoe Maedoy, osnovannoe na ego mejdunarodnix puteshestviyax, sxvatkax protiv borsov, vladeyuщix bolshim raznoobraziem boevix iskusstv[4].
The classical jujutsu of old Japan appeared to have no common strategy to guide a combatant over the course of a fight. Indeed, this was one of Kano's most fundamental and perceptive criticisms of the classical program. Maeda not only taught the art of judo to Carlos Gracie, but also taught a particular philosophy about the nature of combat developed by Kano, and further refined by Maeda based on his worldwide travels competing against fighters skilled in a wide variety of martial arts.
Andoza:Конец цитаты
Qadimgi Yaponiyaning klassik jiu-jitsusida oʻz ishtirokchisi uchun umumiy kurash strategiyasiga ega emasdek tuyuladi. Darhaqiqat, bu Kanoning klassik dastur uchun eng asosiy va tushunarli tanqidlaridan biri edi. Mitsue Maeda nafaqat Karlos Greysga dzyudo sanʼatini oʻrgatgan, balki Kano tomonidan ishlab chiqilgan jang tabiati haqida oʻziga xos falsafani oʻrgatdi, soʻngra, u Maeda tomonidan xalqaro sayohatlar, jang sanʼatlarining xilma-xilligiga ega boʻlgan jangchilarga qarshi kurashlar asosida yanada takomillashtirilgan
- Henzo Greys oʻzining „Mastering Jujitsu“ kitobida shunday yozadi
Kitob Mitsuyo Maedaning nazariyasiga oydinlik kiritadi va muallif kurashni turli bosqichlarga ajratish mumkinligini taʼkidlaydi: zarba bosqichi, siquvga olish bosqichi, „parter“ bosqichi va boshqalar. Shunday qilib, aqlli jangchining asosiy vazifasi kurashni uning qobiliyatiga mos keladigan kurash bosqichida ushlab turishdir. Hanzo Greys bu asosiy tamoyil braziliya jou-jutsusini takomillashtirib, Greys uslubiga taʼsir koʻrsatganini taʼkidladi. Keyinchalik, bu pozitsiyalar Greys oilasi va boshqalar tomonidan vaqt oʻtishi bilan yaxshilandi, zamonaviy MMAda katta madadga aylandi.
Texnika
[tahrir | manbasini tahrirlash]Braziliya jiu-jitsu texnikasining ikkita asosiy texnikasi mavjud: dastak (tugun) va boʻgʻish . Dastakni qoʻllash — bu raqibning oyoq-qoʻlini tananing maʼlum bir holatida izolyatsiya qilish, bu boʻgʻinni normal harakat doirasidan tashqarida toʻgʻri chiziqda (oʻz oʻqi boʻylab aylanish) harakat qilishga majbur qiladi. Oyoq-qoʻl dastagiga bosim kuchayishi bilan, raqib bu pozitsiyadan qochib qutula olmay taslim boʻladi. U ogʻzaki taslim boʻlishi yoki raqibni bir necha marta urishi mumkin (oʻz-oʻzini urish xavfli, chunki raqib eshitmasligi mumkin). Boʻgʻilish raqibning miyasiga kislorod yetkazib berishni toʻxtatish uchun qoʻllanadi, bu esa tezda taslim boʻlmasa, hushidan ketishga olib kelishi mumkin.
Kamroq mashhur usul bu siqish, bunda raqibning mushaklari suyaklar (odatda boldir va bilaklar) orasiga siqiladi. Yoki kengayadigan chimchilash — boʻgʻinni ajratib, dushmanga sezilarli ogʻriq keltiradi. Ayniqsa, oʻsmirlar orasida shikastlanish xavfi yuqori boʻlgani sababli musobaqada bu harakatlarga koʻpincha ruxsat berilmaydi.
Braziliya jiu-jitsusi sport turi zarbalardan foydalanmasdan taslim boʻlish nuqtasiga qadar kurashishga ixtisoslashgan boʻlib, amaliyotchilarga haqiqiy raqobatdagi kabi toʻliq tezlikda va toʻliq kuch bilan harakat qilish imkonini beruvchi oʻqitish usuli yordam beradi. Oʻqitish usullari qarama-qarshi boʻlmagan sherikda amalga oshiriladigan oʻquv texnikasini oʻz ichiga oladi: cheklangan sparring, odatda pozitsion mashgʻulot deb ataladi, bu yerda faqat maʼlum bir texnika yoki usullar toʻplami qoʻllanadi; toʻliq sparring ham qoʻllanadi, bunda har bir raqib har qanday ruxsat etilgan texnikadan foydalanishga harakat qiladi. Jismoniy holatni yaxshilash oʻqitishning muhim qismidir[5].
BJJ, Dzyudo va Sambo oʻrtasidagi musobaqa qoidalari va texnikalari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Texnikalar | Dzyudo | Sambo | BDD |
---|---|---|---|
Oyoqni siquvga olish | man etilgan | Ruxsat etilgan | ruxsat etilgan |
Boʻgʻuvchi uslublar | maʼlum cheklovlar asosida ruxsat etilgan | man etilgan | ruxsat etilgan |
Oyoq ogʻriqli uslublari | man etilgan | Ruxsat etilgan | maʼlum qoidalar asosida ruxsat etilgan |
"Qaychi" uslubi | man etilgan | Ruxsat etilgan | man etilgan |
Broskovaya texnika | keng qamrovda foydalaniladi | keng qamrovli foydalaniladi | maʼlum cheklovlar asosida keng foydalaniladi |
parterdagi jang texnikasi | maʼlum cheklovlar asosida keng foydalaniladi | maʼlum cheklovlar asosida keng foydalaniladi | keng qamrovda foydalaniladi |
Darajani baholash sistemasi | Belbogʻ,daraja, martaba va unvon (Rossiyada) | Martaba va unvon | Belbogʻ, chiziqlar va „dan“ lar |
Shuningdek, braziliya jiu-jitsusi va sambo oʻrtasidagi texnikadagi farqlar AQShdagi Boris Talis kubogida, ayniqsa, sezilarli. Unda sambo kurashchilari uloqtirish hisobiga olingan ochkolar evaziga, BJJ kurashchilari esa ogʻriqli usullar va parterda boʻgʻish tufayli gʻalaba qozonishadi
Sertifikatlash
[tahrir | manbasini tahrirlash]Standart va anʼanalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Belbogʻlarni baholash standartlari maktablar orasida farq qiladi, lekin koʻp hollarda Braziliya jiu-jitsusi boʻyicha odamning mahorati va darajasini aniqlash uchun quyidagi usullar qoʻllanadi [6][7] :
Texnika malakasini inson bajarishi mumkin boʻlgan texnikalar sifati, shuningdek, sparring va raqobatdagi mahorati bilan baholanishi kerak. Oʻrganuvchilarga texnikani tana turiga, strategik afzalliklariga va atletika darajasiga moslashtirish tavsiya etiladi. Yakuniy mezon — bu qatʼiy texnik muvofiqlik emas, balki texnikani muvaffaqiyatli bajarish qobiliyatidir [10] .
Musobaqalar braziliya jiu-jitsusi oʻquvchilarini baholashda muhim rol oʻynaydi, chunki ular oʻqituvchiga oʻz sportchisining boshqa maktabdagi bir xil darajadagi sportchiga nisbatan darajasini aniqlashga imkon beradi. Belbogʻni topshirish musobaqada muvaffaqiyat qozongandan soʻng, ayniqsa pastroq darajadagi belbogʻlarda berilishi mumkin. Shuningdek, u oʻz maktabida oʻz darajasidagi barcha sportchilarni magʻlub etgan va yuqori darajadagi baʼzi sportchilarni magʻlub eta boshlagan talabaga ham berilishi mumkin. Misol uchun: oq belbogʻ oʻz maktabidagi barcha oq belbogʻlarni taslim qildiradi, shuningdek, maktabdagi koʻk belbogʻlarning bir qismini ham taslim boʻlishga majbur qiladi [11] .
Oq | |
Moviy | |
Binafsha | |
Jigarrang | |
Qora | |
Qora qizil | |
Qizil |
Oq | |
Sariq | |
Toʻq sariq | |
Yashil |
Maktablar oʻrtasidagi yuqori raqobatbardoshlik darajasi va uning belbogʻni taʼminlashdagi ahamiyati standartlarning pasayishiga va belbogʻlarni sotib olish ehtimoliga toʻsqinlik qiladigan asosiy omil hisoblanadi. Oʻqituvchilar shaxsning maktabdan tashqaridagi xatti-harakatlarini kuzatishlari va agar shaxs aksil-ijtimoiy va buzgʻunchi tendentsiyalarni namoyon qilsa, kamar berishdan bosh tortishlari mumkin. Aynan shu va boshqa mezonlarga muvofiq tarzda koʻpchilik oʻqituvchilar oʻz talabalarini kerakli tomonga yoʻnaltiradilar. Baʼzi maktablarda ogʻzaki yoki yozma imtihonlarni oʻz ichiga olgan rasmiy testlar ham boʻlishi mumkin [11] .
Bundan tashqari, koʻk belbogʻga qadar rangli kamarlarning boshqa tizimini qoʻllash mumkin, ammo musobaqaga belbogʻlarni baholash uchun yagona standartdan foydalanadi. Belbogʻlarni berish uchun minimal yosh talablari mavjud. Koʻk belbogʻlar hech qachon 16 yoshga toʻlmaganlarga berilmaydi. Qora belbogʻga ega boʻlish uchun Xalqaro Braziliya jiu-jitsu federatsiyasi [11] qoidalariga koʻra talaba kamida 19 yoshda boʻlishi kerak.
Baʼzi maktablar oʻquvchining muvaffaqiyatini aniqlash uchun belbogʻ uchidagi chiziqli tizimdan foydalanadilar [12] . Chiziqlar qora rangdan past boʻlgan har qanday belbogʻga berilishi mumkin, ammo belbogʻlar singari, ular oʻqituvchining ixtiyoriga koʻra, masalan, kuchli rivojlanish yoki turnirdagi muvaffaqiyat uchun beriladi. Biroq, hamma maktablar ham bunday chiziqlar bermaydi. Shunday qilib, ushbu chiziqlari soni har doim ham uning darajasini koʻrsatmaydi. Ulardan foydalanish talaba uchun mezondir, chunki keyingi belbogʻga nomzod boʻlish uchun toʻrtta chiziqni olish kerak [11] [13] .
Qora kamarga ega boʻlganlar „dan“ larni olishlari mumkin — 9-gacha. 7-darajada qora kamar qora va qizil rangga aylanadi. 9-darajada belbogʻ qizil rangga aylanadi. Faqat Helio, Karlos va Greyslar 10-darajali — qizil kamarga ega boʻlishgan. Greys oilasining 9-darajali aʼzolari : Karlson Greys, Reylson Greys , Relson Greys, Reyson Greys va Rorion Greys [11] .
BJJ boshqa jang sanʼatlaridan mukofotlash usullari bilan ajralib turadi, ular mashq (sparring, kurash) va oʻquvchilarning musobaqalardagi ishtiroki natijalariga asoslanadi. Deyarli har doim har qanday qora belbogʻ sohibi braziliya jiu-jitsusi mahoratini amalda qoʻllash boʻyicha mutaxassis boʻlib, musobaqalarda yaxshi natijalarga erishadi. Nazariy va fakultativ taʼlimga kam eʼtibor beriladi. Kamdan kam hollarda sertifikatlash testi sportchining har bir mashgʻulotini kuzatishga asoslanmaydi. Bu BJJ amaliy bilimlar bilan bir qatorda nazariy bilim ham talab qilinadigan dzyudodan farq qiladi (masalan, „kata“ demonstratsiyasi) [14] .
Maktablar oʻquvchilarning oʻqish vaqtlari boʻyicha ham farqlanadi. Koʻproq anʼanaviy maktablar, ayniqsa Greys, qora belbogʻga 8-10 yildan kamroq vaqt ichida erishib boʻlmaydi, deb hisoblaydi, baʼzi yangi maktablar esa oʻquvchilarga qora belbogʻga tezroq erishish imkonini beradi [11].
Koʻk belbogʻni 1-2 yillik mashgʻulotlardan soʻng olish mumkin, bu talabaning qanchalik tez-tez shugʻullanishiga va oʻqishiga bogʻliq. Binafsha belbog"ni 2-4 yil ichida olish mumkin. Bu asosan talabaga va oʻqish chastotasiga bogʻliq. Binafsha belbog" oʻqituvchi ega boʻlishi mumkin boʻlgan eng past darajadir. Jigarrang kamarni olish mumkin boʻlgan vaqt — 5-8 yil, qora — 8 yildan yuqori.
Belbogʻni olish
[tahrir | manbasini tahrirlash]Baʼzi maktablar Braziliyada paydo boʻlgan „yoʻlakdan oʻtish“ deb nomlangan anʼana mavjud (portugalcha: «passar no corredor»). Talaba turli yoʻlaklardan birini tanlashi kerak :
- uni oʻqituvchilar va kamdan-kam hollarda oʻzi bilan teng yoki kuchli talabalar tark etishadi
- safdagi har bir kishi oldinga siljigan yoki yurgan talabaning orqa tomoniga kamar bilan zarba beradi [15] .
Gi — bu braziliya jiu-jitsusi uchun forma. Bu shim va koʻylagidagi qattiqroq va qisqaroq manjetlari bilan dzyudo formasiga oʻxshaydi. Bu BJJ amaliyotchisiga ularning yaqinroq moslashuvidan foyda olish imkonini beradi va raqibga siquvga olishiga imkonni kamroq beradi. Musobaqada qatnashuvchi tomonidan ishlatiladigan „gi“ mos kelishi kerak boʻlgan baʼzi tayinli standartlar mavjud. Baʼzan „kimono“ atamasi ushbu formaning nomi sifatida ishlatiladi (shuningdek, dzyudodagiga kabi), ayniqsa Braziliyada [16].
Jiu-Jitsu boʻyicha Braziliya jahon chempionati
[tahrir | manbasini tahrirlash]Jahondagi eng nufuzli Braziliya Jiu-Jitsusi turnirlaridan biri Xalqaro Braziliya Jiu-Jitsu Federatsiyasi (XBJJF) tomonidan tashkil etilgan Jiu-Jitsu boʻyicha Jahon Braziliya chempionati (Mundials[en] kabi taniqli) [17] hisoblanadi. Jahon chempionati haqida gapirganda, ular koʻpincha XBJJF tomonidan oʻtkaziladigan chempionatlarni nazarda tutadi. Panamerika oʻyinlari kabi boshqa yirik chempionatlar ham mavjud. Shuningdek, ADCC[en] [18] (Abu-Dabi jangovar klubi) — Kurash boʻyicha jahon chempionati. Bu jiu-jitsu, kurash, dzyudo, sambo, aralash yakkakurashning eng yuqori saviyalarida muvaffaqiyat qozongan professional sportchilar ishtirokidagi musobaqadir. Qoidalar zarbalar, ruxsat etilgan uloqtirishlar, tirsaklar va boʻgʻishni taʼqiqlaydi.
Adabiyotlar roʻyxati
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Rasmiy XBJJF qoidalari (Wayback Machine saytida 2011-07-18 sanasida arxivlangan) . URL manziliga 2010 yil 5 yanvarda yaratilgan(ingl.) )
- Gustav va Helio Greys „Greys Jiu-Jitsusi“ haqida soʻzlashadi — 1997 yilda Greys Jiu-Jitsu Videos bilan intervyu(ingl.) )
- XBJJF Bitiruv tizimi (Wayback Machine saytida 2011-08-07 sanasida arxivlangan) arxivlangan 2011 yil avgust oyi. URL manzili 2010 yil 5 yanvarda(ingl.) )
Tarix
- „Gracie Brazilian Jiu Jitsu History“. 2011-yil 14-avgustda asl nusxadan arxivlangan.(ingl.)
- „Gracie Barra“. 2008-yil 14-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan.(ingl.)
- Helio Greys (hujjatli film)
- Greys oilasi va MMA tugʻilishi (hujjatli film)
Texnik misollar
- No-Gi braziliya jiu-jitsusi texnikasi videolari (Wayback Machine saytida 2009-03-14 sanasida arxivlangan) arxivdan nusxa(ingl.) )
- Braziliya jiu-jitsusi texnikasi videolari(ingl.) )
Maktablar boʻyicha kataloglar
- SubFighter maktabi katalogi (Wayback Machine saytida 2019-05-31 sanasida arxivlangan)(ingl.) )
- BJJZone.com maktab katalogi(ingl.) )
Musobaqa natijalari
- XBJJF/CBJJ turniri natijalari (Wayback Machine saytida 2009-09-18 sanasida arxivlangan) arxivdan nusxa(ingl.) )
- CBJJO turniri natijalari(ingl.) )
- ↑ Virgílio, Stanlei.. Conde Koma - O invencível yondan da história. Editora Átomo, 2002. ISBN 85-87585-24-X.
- ↑ Motomura, Kiyoto.. Budō in the Physical Education Curriculum of Japanese Schools. Auckland: Budo Perspectives, 2005.
- ↑ 3,0 3,1 Хензо и Хойлер Грэйси. „Текущая революция в мире боевых искусств“, . Бразильское джиу-джитсу: теория и техника, 1-е изд, Ростов-на-Дону: «Феникс», 2005 — 20-bet. ISBN 5-222-06856-0.
- ↑ Gracie, Renzo.. Mastering Jujitsu. Human Kinetics, 2003 — 1–233-bet. ISBN 0736044043.
- ↑ Хензо и Хойлер Грэйси. „Текущая революция в мире боевых искусств“, . Бразильское джиу-джитсу: теория и техника, 1-е изд, Ростов-на-Дону: «Феникс», 2005 — 22-27-bet. ISBN 5-222-06856-0.
- ↑ „Team Tookie belt requirements“. A page mentioning the traditionally informal promotion structure of BJJ. 2011-yil 14-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 27-oktyabr.
- ↑ „Robson Moura academy enrolling“. A page mentioning the traditionally informal promotion structure of BJJ. 2009-yil 26-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 27-oktyabr.
- ↑ „BJJ Promotions Through Tennessee BJJ Club“. An estimate of time between each belt rank and the skills needed to achieve them. 2011-yil 14-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 2-noyabr.
- ↑ „Brazilian Jiu-Jitsu FAQ“. An approximation of time spent at each belt rank. 2011-yil 14-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 16-oktyabr.
- ↑ „Martial arts ranking“. The similar graduation system of another martial art (Karate). 2011-yil 14-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 13-oktyabr.
- ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 11,5 Camargo, Bruno. „IBJJF Graduation system“. 2011-yil 14-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 13-oktyabr.
- ↑ „SBG Belt Testing“. A page discussing one academy's particular use of the stripe system. 2011-yil 14-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 2-noyabr.
- ↑ „Royce Gracie Jiu-Jitsu Network. Official Belt Ranking System“. A document that mentions one academy's use of the stripe/degree system. 2011-yil 14-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 3-noyabr.
- ↑ Бразильское джиу-джитсу: теория и техника.
- ↑ Goldberg, Elyse. „Jiu Jitsu, Anthropology, Societies, Rituals“. A description of the gauntlet as practiced in one academy (2009-yil 11-may). 2011-yil 14-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 2-noyabr.
- ↑ „International Brazilian Jiu-Jitsu Federation rules“. 2011-yil 18-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 4-avgust.
- ↑ „International Brazilian Jiu-Jitsu Federation“. 2009-yil 3-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 5-yanvar.
- ↑ „ADCC News | adcombat.com“. 2010-yil 13-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 5-yanvar.