Brigella

Бригелла и Скапино в представлении Мориса Санда, 1860.

Brigella (italyancha: Brighella, fransuzcha: Briguelle) [komm. 1] — italyancha komedii del arte, birinchi dzannining qahramon-niqobi; italyan teatrining eng qadimiy qahramonlaridan biri boʻlgan. Arlekin, Pantalon va Doctor bilan birgalikda shimolcha (yoki venetsianlik) niqob kvartetini namoyish etadi.

• Kelib chiqishi: sobiq dehqon, Bergamo yaqinidagi Bremban vosiysining fuqarosi, boʻlinmali, bir qiyin boʻlgan va soʻzning oxirini yutib yuboradigan bergam shevasida soʻzlashadi.
• Kasbi: xizmatkor.
• Kostyumi: zigʻir bluza, uzun ishton, plash va oq qalpoq; kostyum oq rangda boʻlib, yashil galunalar bilan bezatilgan; oyogʻida sariq charm poyabzal. Kamar qismida qora hamyon, bel qismida esa xanjar (baʼzan yogʻochdan, ammo koʻpincha haqiqiy) boʻlgan.
• Niqobi: tukli, qora rangda, har tomonga yoyilib turuvchi soqol va qora moʻylovli.
• Xulq-atvori: epchil va gʻaroyib, koʻpincha oʻgʻri xizmatkor sifatida boʻlgan; ayollar bilan bemaʼnigarchilik qilishni xush koʻradi, keksalarga nisbatan esa oʻta beadab, qoʻrqoqlar oldida jasur, ammo kuchlilar uchrasa, ularga taslim boʻladi; doimo baland ovozda va koʻp gapiradi. Dastlab, yovuz va shafqatsiz boʻlgan. Ammo XVIII asrga kelib esa yumshoq va quvnoqqa aylangan. U doimo yoshlarning yashashiga, sevishishiga, baxtga erishishiga toʻsqinlik qiluvchi keksalarga qarshi chiqqan. Ushbu niqob ostida ijro etuvchi aktyorlardan gitara chalish va baʼzi akrobat harakatlarimni bilish talab etilgan.

Brigellaning niqobi, garchi oddiy tomoshabinning eng sevimlisi boʻlgan boʻlsa ham, qoidaga koʻra, qizgʻin pallaning ikkinchi tomonida boʻlgan; unda faol harakatning yetishmasligi esa kiritilgan koʻplab nayranglar (latstsi) va musiqiy intermediyalar bilan qoplangan. Brigellaga yaqin boʻlgan obrazlar: Lope de Vega va Shekspir komediyalarida; shuningdek, Skapen, Maskaril va Sganarel Molyera va Figaro Bomarshe hisoblangan.

Ushbu rolning eng mashhur ijrochilaridan: Beltrame nomi ostida ijro etgan Nikolo Barberi, Karlo Kantu (Buffetto) va Franchesko Gabrielli (Skapino) boʻlishgan.

Brigellaning rolini sovet sahnasida Aleksandr Bereznyak („Bergamolik Truffaldino“, 1976) va Mixail Ulyanov ("Malikai Turandot ", 1971) ijro etishgan.

Galereya

• 
  Flautino rolida aktyor Jovanni Gerardi. Николя Боннара tomonidan o'yma , 1670—1680-yillar
• 
  Brighella, 18-asrning haykalchasi.
• Brighella, 17-asrga oid naqsh.
  Brighella, 17-asrga oid naqsh.
• 
  Karlo Kantu (Buffetto), 1700

Adabiyotlar

• Brigella // Ensiklopedicheskiy slovar Brokgauza i Yefrona : v 86 t. (82 t. i 4 dop.). — SPb., 1891. — T. IVa. — S. 669.
• A. Veselovskiy. Starinniy teatr v Yevrope. — Moskva : Tipografіya P. Baxmeteva, na Srѣtenkѣ, 1870. — VI, 410, [2] s.
• Djivelegov A. K. Italyanskaya narodnaya komediya / A. K. Djivelegov. — M. : Izdatelstvo AN SSSR, 1954. — 298 s.
• Adolfo Bartoli. Scenari inediti della commedia dell' arte : [ital.]. — Firenze : G. C. Sansoni, 1880.
• J. L. Klein. Geschichte des italienischen Dramas : [nem.]. — Leipzig : T. O. Weigel, 1866. — Bd. I. — (Geschichte des Dramas : in 13 Bd. ; Bd. IV).
• Louis Moland. Molière et la comédie italienne : [fr.] : ouvrage illustré de 20 vignettes représentant les principaux types du théâtre italien. — Deuxième édition. — Paris : Didier, 1867.
• Rudlin J. Commedia dell’Arte : An Actor’s Handbook : [angl.] / John Rudlin. — London, New York : Routledge, 1994. — ISBN 0-415-04769-2. — ISBN 0-415-04770-6. — LCCN 93-13426.