Catherine Parr

Catherine Parr (talaffuzi: Ketrin Parr; tax. 1512-yil avgust – 1548-yil 5-sentyabr) — Angliya qiroli Henry VIII ning oltinchi va oxirgi xotini (1543-1547). Angliyaning barcha malikalaridan koʻp nikoh qurgan — Henrydan tashqari u yana uch marta erga tekkan.

Bolalik va yoshlik

Catherine Parr taxminan 1512-yilda ser Thomas Parr va ledi Maud Greenning birinchi farzandi sifatida tugʻilgan. Tugʻilgan joyini koʻrsatish ham qiyin — bu Vestmorlend okrugidagi otasiga tegishli Kendal qal’asida ham, Parr oilasining Blekfriars hududidagi uyida ham yoki ega Londonda ham sodir boʻlgan boʻlishi mumkin.

Catherine Parr bolaligini 14-asrdan beri oilasiga tegishli boʻlgan Kendal qal’asida oʻtkazdi. Otasi erta vafot etgan (u 1517-yilda vafot etgan), Catherine oʻzini kattalardek tuta boshladi va oʻz harakatlari uchun javob berar edi. Chet tillari va falsafani oʻrganish 16-asrning olijanob xonimining taʼlim „dasturiga“ kiritilmagan boʻlsa-da, u bu fanlarni ixtiyoriy ravishda oʻrgandi.

Yosh Catherine Parr 14 yoki 15 yoshida oltmish uch yoshli lord Edward Boroga turmushga chiqqan. Toʻy 1526-yilda boʻlib oʻtgan. Ularning oilaviy hayoti juda baxtli edi. Bundan tashqari, Catherine oʻzidan deyarli ikki baravar katta boʻlgan Lord Boroning bolalari uchun haqiqiy ona boʻlishga muvaffaq boʻldi. Biroq, 1529-yilda Ledi Boro beva qoldi.

Catherine Parr sanʼatda

1530-yilda yosh beva ayol turmush qurish taklifini oldi. Bu beva qolgan lord Latimer edi. Ushbu taklifni qabul qilib, Catherine xonim Sneyp qal’asiga erining yoniga koʻchib oʻtdi. Bu yerda u yana oʻgay ona maqomini oldi — Latimerning birinchi turmushidan Margaret ismli qizi bor edi.

1530-yillarning ikkinchi yarmida Latimerlar oilasi koʻpincha qirolning saroyida mehmon boʻlishdi. Henry VIII bu juftlikka juda doʻstona munosabatda boʻlgan.

Beshinchi xotini Catherine Xovard qatl etilgandan soʻng, Genri koʻproq aqlli va samimiy Latimer xonimga eʼtibor qaratdi. Latimer xonim allaqachon oʻttiz bir yoshda edi, bu XVI asr meʼyorlariga koʻra bu yoshdagi ayollar yosh deb hisoblanmagan, ammo qirolning oʻzi ham yosh emas edi.

Oʻsha paytda lord Latimer anchadan beri ogʻir kasal edi va tuzalishga deyarli umid yoʻq edi. 1543-yilda lord vafot etganida, qirol Latimer xonimga nikoh taklifi bilan murojaat qila boshladi.

Angliya qirolichasi

Latimer xonimning qirolning „keksalikdagi tasalli“ boʻlish taklifiga birinchi munosabati yomon edi. Lekin bu Henryning Catherinega uylanish niyatini yoʻq qila olmadi va uning roziligini oldi.

1543-yil 12-iyulda toʻy Xempton sudining qirollik cherkovida boʻlib oʻtdi. Toʻy Vindzorda boʻlib oʻtdi, er xotinlar qirollik saroyida avgustgacha qolishdi.

Henry bilan birgalikda hayotining birinchi kunlaridanoq Catherine unga oddiy oilaviy hayot uchun sharoit yaratishga harakat qildi. Qatl etilgan Ann Boleynning qizi malika Elizabet oʻzaro aloqalarni yaxshilagan.

Oʻgay ona va qiz oʻrtasida mustahkam doʻstlik aloqalari paydo boʻldi — ular faol yozishmalarni olib borishdi va tez-tez samimiy suhbatlar qurishdi. Catherine Henryning boshqa qizi malika Mary bilan doʻstona munosabatlarga ega emas edi. Chunki katolik Maryamning protestant Catherine Parrga nisbatan diniy murosaga kela olmas edi. Shahzoda Edward oʻgay onasini darhol yoqtirib qolmadi, lekin Catherine uni oʻz tomoniga oʻtkazishga muvaffaq boʻldi. Bundan tashqari, malika taxt vorisi tarbiyasini diqqat bilan nazotat qilib bordi.

1545-1546-yillarga kelib qirolning sogʻligʻi shunchalik yomonlashdiki, u davlat muammolarini hal qilish bilan shugʻullana olmasdi. Biroq, podshohning shubhasi tahdidli xususiyatga ega boʻla boshladi. Catherine bir necha bor oʻlim yoqasida qaytdi: qirolichaning kuchli dushmanlari bor edi va qirol esa oʻz xotiniga emas, balki ularga ishonishi mumkin edi. Oʻsha paytda Angliyada malikalarning qatl etilishi ajablanarli hol emas edi. Qirol bir necha bor Catherineni hibsga olishga qaror qilgan, lekin har safar u bu qaroridan qaytaverdi. Qirol noroziligining asosiy sababi, Lutherning gʻoyalariga berilib ketgan Catherinening radikal protestant ekanligi edi. 1547-yil 28-yanvarda Henry VIII vafot etdi. Va oʻsha yilning may oyida Catherine Jane Seymourning ukasi Thomas Seymourga turmushga chiqdi.

Seymour xonim

Gloucestershire, Sadli qal’asidagi Catherine Parrning qabr toshi

Thomas Seymour uzoqni koʻra oladigan odam edi va Catherine xonimga turmush qurishni taklif qildi uning maqsadi regentning eri boʻlish edi. Biroq uning umidlari oʻzini oqlanmadi. Bundan tashqari, Henryning qizlari — malika Elizabet va Mary nikohga juda yomon munosabatda boʻlishdi. Edward, aksincha, sevimli togʻasi va oʻgay onasi oila qurganidan xursand ekanligini bildirdi.

Lord Seymour va sobiq qirolichaning oilaviy hayoti yaxshi emas edi. Catherine allaqachon oʻrta yoshda eri esa barcha yosh goʻzallar uchun jozibali edi. Yosh malika Elizabeth ham Thomas Seymourga muhabbat izhor etgan va Thomas ham unga javob bergan degan taxmin mavjud. Biroq, bu taxmin jiddiy asoslarga ega emas.

Toʻgʻri, Catherine homilador boʻlganida, Thomas Seymour yana sodiq turmush oʻrtogʻiga aylandi. 1548-yil avgust oyining oxirida ularning qizi Mary tugʻildi. Catherine Parrning oʻzi 1548-yil 5-sentyabrda tugʻilsh paytidagi isitmadan vafot etdi va bu davridagi koʻplab ayollar bunday isitmadan vafot etishardi.

Catherine Parr Glostershirdagi Sadli qal’asiga dafn etilgan.

Parr toʻrt marta turmushga chiqqan boʻlsa-da, Mary Seymour uning yagona farzandi edi. Mary Seymourning keyingi taqdiri haqida deyarli hech narsa maʼlum emas; otasi qatl etilgan va mulki musodara qilinganidan keyin u qirolichaning yaqin dugonasi, Suffolk gertsoginyasi qaramogʻida qolgan. U oxirgi marta 1550-yilda ikki yoshida esga olingan; u bolaligida vafot etgan yoki noaniq hayot kechirgan boʻlishi mumkin (bular haqida noaniq dalillarga asoslangan bir qator taxminlar mavjud).

Adabiyotlar

• Parr, Catherine // Ensiklopedicheskiy slovar Brokgauza i Yefrona : v 86 t. (82 t. i 4 dop.). — SPb., 1890—1907.
• Линдсей, Карен.. Разведённые. Обезглавленные. Уцелевшие. Жёны короля Генриха VIII, {{[[Andoza:{{{1}}}|{{{1}}}]]}}. ISBN 5-232-00389-5. 
• Перфильев, Олег.. Жёны Синей Бороды. В спальне Генриха VIII. OLMA-PRYeSS, 1999 — 415-bet. ISBN 5-224-00599-X. 

Havolalar

• Tudor galereyasi
• Kinoda Tudorlar sulolasi (Wayback Machine saytida 2012-02-24 sanasida arxivlangan)