Chexiyada korrupsiya

Transparency Internationalning 2013-yilgi Global korrupsiya barometriga koʻra, Chexiyadagi korrupsiya Chexiya jamoatchiligining koʻpchiligi tomonidan keng tarqalgan deb hisoblanadi^[1].

Transparency International tashkilotining 2021-yilgi korrupsiyani idrok etish indeksi Chexiyaga 0 („juda korrupsiyalashgan“) dan 100 („juda toza“) gacha boʻlgan shkala boʻyicha 54 ball berdi. Ballar boʻyicha tartiblanganda, Chexiya Indeksdagi 180 mamlakat orasida 49-oʻrinni egalladi, indeksda birinchi oʻrinni egallagan davlat eng halol davlat sektoriga ega deb hisoblanadi^[2]. Taqqoslash uchun, eng yaxshi ball 88 ball (1-o‘rin), eng yomon ball esa 11 ball (180-o‘rin) bo‘ldi^[3].

Hududlar

Siyosiy korrupsiya

Bir qator siyosiy korrupsiya holatlari Nechas maʼmuriyatining obroʻsiga putur yetkazgan (quyida korrupsiya holatlariga qarang), bu Transparency International tashkilotining 2013-yilgi Global korrupsiya barometrida aks ettirilgan, bu soʻrovda qatnashgan chexlarning 73 foizi siyosiy partiyalarni „korrupsiyaga uchragan“ deb hisoblaydiManba xatosi: The opening <ref> tag is malformed or has a bad name.

Biznes korrupsiyasi

Jahon Iqtisodiy Forumining 2013—2014-yillardagi Global raqobatbardoshlik hisobotida soʻrov olib borilgan biznes rahbarlari korrupsiyani mamlakatda biznes yuritishning eng muammoli omili sifatida qayd etishgan^[4]. Ernst & Young kompaniyasining 2012-yilgi Global firibgarlik so‘roviga ko‘ra, so‘ralgan kompaniyalarning 80 foizi poraxo‘rlik va korrupsiya biznes sohasida keng tarqalgan deb hisoblaydi va 10 foizdan kamrog‘i 2009—2011-yillar oralig‘ida o‘z kompaniyalari „har doim“ tegishli ekspertiza o‘tkazganini taʼkidlaydi^[5].

Ishbilarmonlik muhiti aniq qoidalar toʻplami va ozgina aralashuv bilan tavsiflangan boʻlsa-da, korrupsiya davlat xaridlari, subsidiyalar berish va davlat va xususiy sektor oʻrtasidagi bevosita oʻzaro munosabatlarda biznes yuritish uchun toʻsiq boʻlib qolmoqda^[6].

Korrupsiya holatlari

2009-yilda mudofaa vaziri Vlasta Parkanova 3,5 milliard krona miqdoridagi harbiy shartnomada toʻrtta samolyot uchun ortiqcha pul toʻlagani bilan bogʻliq ish boʻlgan. Parlament aʼzosi sifatida Parkanova jinoiy taʼqib qilishdan himoyalanish huquqiga ega edi. Bu ishda moliya vaziri Miroslav Kalousek ham ishtirok etgan^[7].

2012-yil iyun oyida Liberets, Usti va Labem mintaqalarida Yevropa Ittifoqi mablagʻlarini taqsimlash boʻyicha masʼul boʻlgan tashkilotning sobiq direktori Yevropa Ittifoqi mablagʻlarini sarflashda poraxoʻrlikda ayblanib, 7,5 yil qamoq va 40 ming AQSh dollari miqdorida jarimaga tortilgan edi^[8].

2013-yilgi Chexiyadagi siyosiy korrupsiya mojarosi uyushgan jinoyatchilik boʻlimi tomonidan boshlangan korrupsiyaga qarshi reydni oʻz ichiga olgan. Natijada bosh vazir apparati rahbari Jana Nagyova va yana yetti kishi hibsga olingan. Boʻlim shuningdek, taxminan 5 million GBR naqd pul va 10 kg oltinni musodara qilgan. Oltinlar davlat idoralari, banklar va xususiy mulklardan topilgan. Jinoyatlar orasida poraxo‘rlik va mansab vakolatini suiisteʼmol qilish holatlari borligi achinarlidir^[9].

Fuqarolik jamiyati ishtirokini kengaytirish

Fuqarolarning ishtiroki va halollik, hisobdorlik va oshkoralik qadriyatlari korrupsiyaga qarshi kurashning muhim tarkibiy qismidir. Korrupsiyaga oid madaniy tushunchani oʻzgartirish, fuqarolarga huquqbuzarliklarga qarshi harakat qilishga yordam beradigan dastur va harakatlarni ishlab chiqish muhimdir^[10].

Manbalar

↑ „Global Corruption Barometer 2013“. Transparency International. 2020-yil 12-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 16-dekabr.
↑ „The ABCs of the CPI: How the Corruption Perceptions Index is calculated“ (en). Transparency.org. Qaraldi: 2022-yil 24-noyabr.
↑ „Corruption Perceptions Index 2021: Czech Republic“ (en). Transparency.org. Qaraldi: 2022-yil 26-noyabr.
↑ „Global Competitiveness Report 2013-2014“. World Economic Forum. Qaraldi: 2013-yil 16-dekabr.
↑ „Growing Beyond: a place for integrity 12th Global Fraud Survey“. Ernst & Young. 2019-yil 11-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 16-dekabr.
↑ „National Integrity System Assessment 2011“. Transparency International. Qaraldi: 2013-yil 16-dekabr.
↑ „Czech corruption continued“. The Economist (2012-yil 9-iyul). Qaraldi: 2014-yil 12-fevral.
↑ „Human Rights Report 2012- Czech Republic“. The US Department of State. Qaraldi: 2013-yil 16-dekabr.
↑ McDonald-Gibson, Charlotte. „Czech PM Petr Necas to resign: 'Mr Clean Hands' to quit in effort to end political turmoil over aide spying and corruption scandal“. London: The Independent (2013-yil 17-iyun). Qaraldi: 2013-yil 16-dekabr.
↑ „Increase in the number of civil complaints against acts of corruption. [Social Impact. ALACs. Promotion of Participation and Citizenship in Europe through the "Advocacy and Legal Advice Centres (ALACs)" of Transparency International (2009-2012). Framework Programme 7 (FP7).“]. SIOR, Social Impact Open Repository. 2018-yil 14-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 2-dekabr.

Havolalar

korrupsiyaga qarshi biznes portalidan Chexiya Respublikasi korrupsiya profili

[0-1] „Global Corruption Barometer 2013“. Transparency International. 2020-yil 12-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 16-dekabr.

[2] „The ABCs of the CPI: How the Corruption Perceptions Index is calculated“ (en). Transparency.org. Qaraldi: 2022-yil 24-noyabr.

[3] „Corruption Perceptions Index 2021: Czech Republic“ (en). Transparency.org. Qaraldi: 2022-yil 26-noyabr.

[4] „Global Competitiveness Report 2013-2014“. World Economic Forum. Qaraldi: 2013-yil 16-dekabr.

[5] „Growing Beyond: a place for integrity 12th Global Fraud Survey“. Ernst & Young. 2019-yil 11-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 16-dekabr.

[6] „National Integrity System Assessment 2011“. Transparency International. Qaraldi: 2013-yil 16-dekabr.

[7] „Czech corruption continued“. The Economist (2012-yil 9-iyul). Qaraldi: 2014-yil 12-fevral.

[8] „Human Rights Report 2012- Czech Republic“. The US Department of State. Qaraldi: 2013-yil 16-dekabr.

[9] McDonald-Gibson, Charlotte. „Czech PM Petr Necas to resign: 'Mr Clean Hands' to quit in effort to end political turmoil over aide spying and corruption scandal“. London: The Independent (2013-yil 17-iyun). Qaraldi: 2013-yil 16-dekabr.

[10] „Increase in the number of civil complaints against acts of corruption. [Social Impact. ALACs. Promotion of Participation and Citizenship in Europe through the "Advocacy and Legal Advice Centres (ALACs)" of Transparency International (2009-2012). Framework Programme 7 (FP7).“]. SIOR, Social Impact Open Repository. 2018-yil 14-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 2-dekabr.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]