Die-in
Die-in baʼzan lie-in deb ham nomlanuvchi norozilik namoyishi boʻlib, unda ishtirokchilar oʻliklarga taqlid qiladilar[1]. Die-inlar turli norozilik guruhlari tomonidan hayvonlar huquqlari[2], urushga qarshi, yoʻl harakati zoʻravonligiga qarshi[3], inson huquqlari[4], OITS, qurol nazorati, irqchilik va atrof-muhit muammolari kabi mavzularda qoʻllangan harakatlarni oʻz ichiga oladi[5]. Bunda koʻpincha, namoyishchilar politsiya tomonidan haydab yuborilmaslik uchun qisqa vaqtga hududni egallab olishadi.
Die-inning eng oddiy koʻrinishida, namoyishchilar shunchaki yerga yotib, oʻzlarini oʻlgandek koʻrsatishadi, baʼzan oʻzlarini belgilar bilan belgilashadi yoki bannerlar bilan yopib olishadi[6]. Die-inning maqsadi oʻtkinchilarning eʼtiborini jalb qilish uchun koʻcha yoki yoʻlakda odamlar oqimini buzishdir.
Murakkabroq shakllarda baʼzan soxta qon yoki qonga boʻyalgan bintlar qoʻllanadi, shuningdek, oʻlimni yanada realroq koʻrsatish uchun namoyishchilarning oʻlim azoblari va burishishi taqlid qilinadi. Boshqa hollarda, namoyishchilar „jasadlarni“ boʻr bilan chizib qoʻyishadi, bu qotillik qurbonlari atrofidagi tropik chizmalarni eslatadi. Bu norozilik bildirilayotgan tashkilot odamlarni „oʻldirganini“ ramziy maʼnoda koʻrsatishga qaratilgan harakatdir[7]. Baʼzan, norozilik guruhining bir qismi norozilik bildirilayotgan narsa haqida nutq soʻzlaydi, qolganlari esa yerda yotadi[8].
Misollar
[tahrir | manbasini tahrirlash]2006-yil 22-aprelda Venesuelaning Karakas shahridagi Fransisko de Miranda xiyobonida Movimiento Estudiantil tomonidan „Acuéstate por la vida“ (Umr uchun yotish) deb nomlangan norozilik namoyishida Hugo Chavez hukumati davridagi jinoyat va ishonchsizlikka qarshi norozilik bildirish uchun minglab namoyishchilar yerga yotib olishdi[9].
2007-yil 15-sentyabrda Vashingtondagi Kapitoliyda bir necha ming kishi Iroq urushiga qarshi norozilik bildirishdi. 190 dan ortiq[10] namoyishchilar hibsga olindi, shu jumladan ularning ichida oʻn nafar urush faxriysi ham bor edi[11].
Qoʻshma Shtatlardagi politsiya zoʻravonligiga norozilik bildirish uchun namoyishning die-in usuli ishlatilgan. Undan Missuri shtatining Ferguson shahridagi namoyishchilar Sent Luis politsiya departamentining 2014-yilda Michael Brownning o‘limiga sabab bo‘lgan otishma ishini ko‘rib chiqqanidagi adolatsizlikka qarshi, Nyu-York shahri va San-Fransisko ko‘rfazi hududida Eric Garnerning o‘ldirilishiga qarshi, Chikagoda Alton Sterling va Philando Castilening oʻlimiga norozilik bildirish uchun foydalanishgan[12][13][14].
2018-yil 15-dekabr kuni „Yoʻq boʻlib ketish isyoni“ xalqaro ijtimoiy harakati Kembrij boʻlimining 100 dan ortiq aʼzolari die-inni shahar markazidagi universitetda amalga oshirib, okrug va shahar hokimiyatlarini iqlim boʻyicha favqulodda holat eʼlon qilishga chaqirishdi[15].
2020-yil iyun oyida Qoʻshma Shtatlarda George Floydning oʻldirilishidan soʻng, koʻplab namoyishlar 8 daqiqa 46 soniya davom etgan die-inni oʻz ichiga olgan[16].
2020-yil 5-iyun kuni Londondagi bosh vazir Boris Johnsonning bosh maslahat uyi oldida sobiq maslahatchi Dominic Cummings tomonidan Buyuk Britaniyaning Covid-19 pandemiyasiga qarshi milliy cheklov qoidalariga rioya qilinmagan holda chet elga sayohat qilganiga norozilik bildirish uchun die-in namoyishi bo‘lib o‘tdi[17].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Blythe. „Former N.C. resident takes a stand against easy gun access“. News Observer. The News & Observer Publishing Company. 2013-yil 16-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 16-yanvar.
- ↑ The DxE Die-In - Killing is no Kindness (raw footage) (inglizcha), 2020-10-06da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2019-10-23
- ↑ History of Cycling in the Netherlands
- ↑ Donatella Della Porta. The Policing of Transnational Protest. Ashgate Publishing, 2006 — 92-bet. ISBN 978-0-7546-2676-3.
- ↑ Washington. „In gun debate, two sides speak different languages“. Qaraldi: 2013-yil 16-yanvar.
- ↑ Sharon J. Smith. The Young Activist's Guide to Building a Green Movement and Changing the World. Random House, 22 February 2011 — 117-bet. ISBN 978-1-60774-016-2.
- ↑ Thomas Vernon Reed. The Art Of Protest: Culture And Activism From The Civil Rights Movement To The Streets Of Seattle. U of Minnesota Press, 2005 — 195-bet. ISBN 978-0-8166-3770-6.
- ↑ Mark Andersen. Dance of Days: Two Decades of Punk in the Nation's Capital. Akashic Books, 2003 — 170-bet. ISBN 978-1-888451-44-3.
- ↑ „"Acuéstate por la vida"... y se acostaron“ (es-ES). La República. Qaraldi: 2018-yil 3-yanvar.
- ↑ More Than 190 Arrested at D.C. Protest, Matthew Barakat, The Associated Press, The Washington Post, September 16, 2007
- ↑ Dueling Demonstrations As Thousands March to Capitol to Protest Iraq Conflict, 189 Arrested; War Supporters Take on 'Vocal Minority' Michelle Boorstein, V. Dion Haynes and Allison Klein, The Washington Post, Sunday, September 16, 2007; Page A08, Retrieved September 16, 2007
- ↑ In Ferguson, Tactics Set for Grand Jury Decision in Michael Brown Case, John Eligon, Julie Bosman and Monica Davey, The New York Times, Monday, November 16, 2014; Retrieved November 16, 2014
- ↑ Oakland, S.F. protesters denounce police killing of Eric Garner, Vivian Ho, Peter Fimrite and Kale Williams, „San Francisco Chronicle“, Wednesday, December 3, 2014
- ↑ Chicago activists stage 'die-inʼ outside President Obamaʼs South Side home (Wayback Machine saytida 2017-01-15 sanasida arxivlangan), Craig Wall, „Fox 32 Chicago“, Friday, July 8, 2016
- ↑ „Chants and applause as more than 100 protesters stage march and die-in in Cambridge's city centre“. Cambridgeshire Live (2018-yil 15-dekabr). Qaraldi: 2018-yil 15-dekabr.
- ↑ Wehelie. „'I can't breathe': Hundreds lie down in protest“. CNN (2020-yil 3-iyun). Qaraldi: 2020-yil 4-iyun.
- ↑ „Coronavirus: 'Die-in' outside Dominic Cummings's house over COVID-19 response“. Sky News (2020-yil 5-iyun).