Edmond de Gonkur (Edmond de Goncourt)

Edmond de Gonkur ;
Tavalludi	26-may 1822-yil; Fransiya Nensi (Fransiyaning shimoli-sharqidagi Mert va Mozel departamentining prefekturasi)
Vafoti	16-iyul 1896-yil ; (74 yoshda) ; Champrosay, Fransiya
Sohasi	yozuvchi, adabiyotshunos, nashriyotchi, sanʼatshunos.
Mashhur ishlari	• „Germini Lacerteux“ (1865); • „La Maison d’un Artiste“(1881); • „L’Amour au XVIIIe Siècle“ (1875); • „La Fille Elisa“ (1877); • „Les Frères Zenganno“ (1878); • „La Faustin“ (1882); • „Cheri“ (1884) romanlar va kitoblar yozuvchisi. • "Goncourt" jurnali asoschisi; • "Goncourt" akademiyasi asoschisi

Edmond de Gonkur — (Edmond Louis Antoine Huot de Goncour) (1822-yil 26-may — 1896-yil 16-iyul) yillarda yashab ijod qilgan fransuz yozuvchisi, adabiyotshunos, sanʼatshunos, kitob nashriyotchisi va Goncourt Akademiyasining asoschisi.

Biografiyasi

Gonkur Nensida tugʻilgan. Uning otasi Mark-Pyer Uot de Goncourt va onasi Annet-Sécile de Goncourt (qisqacha née Guérin) kichik aristokratlar boʻlishgan. Uning otasi 1834-yilda yaʼni Edmond va uning akasi Jyul de Gonkur yosh boʻlganlarida vafot etgan.^[2] Uning otasi Napoleon I ning buyuk armiyasida sobiq otliq ofitser va eskadron qoʻmondoni, bobosi Jan-Antuan Xuot de Gonkur 1789-yilgi Milliy Assambleyada deputat boʻlgan.^[3]^[4] Edmond yigʻilishda qatnashgan. Edmond Kondorset litseyida 1840—1842-yillarda ritorika va falsafani, 1842—1844-yillarda huquqshunoslikni oʻrgangan.

1848-yilda onalarining vafotidan soʻng, aka-uka ularga mustaqil yashash va badiiy qiziqishlarini amalga oshirish imkonini beradigan daromadni meros qilib oldi. Edmond oʻz joniga qasd qilishni oʻylaydigan darajada baxtsiz holga keltirgan gʻazna departamentini tark etishga muvaffaq boʻldi.^[5] U umrining koʻp qismini Jyul bilan hamkorlikda badiiy tanqidiy asarlarni, mashhur jurnallarni va keyinchalik bir nechta romanlarni yaratdi. Ularning eng koʻzga koʻringan romani Germini Lacerteux (1865) boʻlib, bu fransuz realizmining ishchilar sinfiga bagʻishlangan eng dastlabki asarlaridan biri hisoblanadi.

1852-yilda Edmond va uning akasi bir maqolada uygʻonish davrining erotik sheʼrlaridan iqtibos keltirganlari uchun „jamoat axloqiga qarshi gʻazab“ uchun ayblangan.Oxir-oqibat ular oqlandi. U rokoko va yapon sanʼati bilan hayratga tushgani maʼlum edi. Ular 1868-yilda sotib olgan Auteuildagi aka-uka uyi 18-asr fransuz va Uzoq Sharq sanʼati toʻplamining koʻrgazmasi boʻlgan. Edmond oʻzining 1881-yilda chop etilgan"La Maison d’un Artiste" kitobida uy va uning ichki qismini hujjatlashtirgan. 1856-1875-yillarda aka-ukalar 18-asr sanʼati boʻyicha insholarni bir toʻplamda nashr etishdi.Bu rokokoga boʻlgan hurmatni jonlantirdi. [2]

1870-yilda akasi Jyul vafotidan keyin Edmond yolgʻiz oʻzi roman yozishni davom ettirdi. Shuningdek, u Jyul bilan 1851-yilda boshlagan "Journal des Goncourt" jurnalini yozishni davom ettirdi, faqat 1896-yilda oʻlimidan 12 kun oldin toʻxtadi.U akasi bilan hamkorlikda tugallanmagan ishlarni, jumladan Pol Gavar haqidagi monografiyani 1873-tugatdi va "L’Amour au XVIIIe Siècle" (1875) nomli kitobini keyinchalik 1878-1879-yillar oraligʻida uchta jildda "Les Maîtresses de Louis XV " (1860) asarini qayta koʻrib chiqdi, kengaytirdi va qayta nashr etdi.Uning modada badiiy sezgirligini ifodalovchi yosh ayol haqidagi soʻnggi romanini " Chérie " (1884) ni impressionistik sanʼatning izlanishlari sifatida oʻqish mumkin.^[6]U 1885-yilda marhum akasining maktublarini toʻplagan va 1887-1896-yillar oraligʻida jurnalning 9 jildini chiqargan. Edmond Gi de Mopassan va Emil Zola kabi muvaffaqiyatli yozuvchilarga hasad qilgan.Bu jurnaldagi keskin yozuvlarda aks ettirilgan. 1893-yilda u Mopassan haqida yozgan edi: „Oʻzining boʻsh jamiyatdagi ayollar bilan boʻlgan muvaffaqiyati ularning qoʻpolligidan dalolat beradi, chunki men hech qachon bunday qizil yuzli, bunday umumiy xususiyatlar yoki bunday dehqon tuzilishiga ega boʻlgan dunyo odamini koʻrmaganman“ deb yozgan.^[7]

U oʻzining butun mulkini Goncourt Akademiyasini tashkil etish va saqlash uchun vasiyat qildi. Uning akasi va hamkori Jyul de Gonkur (1830-yil 17-dekabr — 1870-yil 20-iyun) sharafiga 1903-yildan beri har yili dekabr oyida Akademiya Goncourt mukofotini beradi. Bu fransuz tili adabiyotidagi eng nufuzli mukofot boʻlib, "yilning eng yaxshi xayoliy nasriy asari"ga beriladi.^[8]

Edmond de Gonkurt 1896-yilda Champrosayda vafot etdi va Parijdagi Cimetière de Montmartre dafn qilindi.

Eng mashhur asarlari va ishlari

Eng mashhur romanlari va kitoblari

• „Germini Lacerteux“ (1865)
• „La Maison d’un Artiste“(1881)
• „L’Amour au XVIIIe Siècle“ (1875)
• „La Fille Elisa“ (1877)
• „Les Frères Zenganno“ (1878)
• „La Faustin“ (1882)
• „Cheri“ (1884)

Eng mashhur ishlari

• "Goncourt"' jurnaliga 1851-yilda asos solgan.
• "Goncourt"' akademiyasiga 1900-yilda Edmond vasiyatiga koʻra asos solingan.

Manbalar

↑ bibliografiyaga eʼtibor bering. catalogue.bnf.fr. 1884-yil. 2021 -yil 20-martda olindi
↑ Gonkurt, Edmond de". Sanʼat tarixchilari lugʻati. 2021-yil 18-martda olindi
↑ Edmond va Jyul de Gonkur (1902). Rene Mauperin. PF Collier & Son. p. xxx
↑ „Biografiya“(fransuz tilida). www.goncourt.org. 2021-yil 9-aprelda olindi.
↑ „Edmond va Jyul Gonkur“. Britannica entsiklopediyasi. 2021-yil 18-martda olindi
↑ Lubrich, Naomi (2015). „Luftschlösser weben. Edmond de Goncourt und die Mode der modernen Großstadt“, in: Lendemains, 40/160 (nemis tilida). 109-136-betlar.
↑ Adam Kirsch (2006-yil 29-noyabr). „Ehtiyotsizlik ustalari (Wayback Machine saytida 2022-02-13 sanasida arxivlangan)“. Nyu-York quyoshi. 2021-yil 20-martda olindi.
↑ Unwin, Timoti (1997). „Kirish“. Fransuz romaniga Kembrij hamrohi: 1800-yildan hozirgi kungacha. Kembrij universiteti matbuoti. p. xxii. ISBN 9780521499149. Fransiyadagi „katta oltilik“ adabiy mukofotlari juda yuqori obroʻga ega va ularning barchasi romanlar uchun beriladi. Eng mashhur va eng obroʻli Prix Goncourt. Boshqa yirik adabiy mukofotlar — Gran-pri du Roman de l’Academie Francaise, Prix Femina (ayollar hay’ati tomonidan beriladi, lekin ayol yozuvchiga shart emas), Prix Renaudot, Prix Interallie va Prix Medicis.

[1] rafiyaga eʼtibor bering. catalogue.bnf.fr. 1884-yil. 2021 -yil 20-martda olindi

[2] Gonkurt, Edmond de". Sanʼat tarixchilari lugʻati. 2021-yil 18-martda olindi

[3] Edmond va Jyul de Gonkur (1902). Rene Mauperin. PF Collier & Son. p. xxx

[4] „Biografiya“(fransuz tilida). www.goncourt.org. 2021-yil 9-aprelda olindi.

[5] „Edmond va Jyul Gonkur“. Britannica entsiklopediyasi. 2021-yil 18-martda olindi

[6] Lubrich, Naomi (2015). „Luftschlösser weben. Edmond de Goncourt und die Mode der modernen Großstadt“, in: Lendemains, 40/160 (nemis tilida). 109-136-betlar.

[7] Adam Kirsch (2006-yil 29-noyabr). „Ehtiyotsizlik ustalari (Wayback Machine saytida 2022-02-13 sanasida arxivlangan)“. Nyu-York quyoshi. 2021-yil 20-martda olindi.

[8] Unwin, Timoti (1997). „Kirish“. Fransuz romaniga Kembrij hamrohi: 1800-yildan hozirgi kungacha. Kembrij universiteti matbuoti. p. xxii. ISBN 9780521499149. Fransiyadagi „katta oltilik“ adabiy mukofotlari juda yuqori obroʻga ega va ularning barchasi romanlar uchun beriladi. Eng mashhur va eng obroʻli Prix Goncourt. Boshqa yirik adabiy mukofotlar — Gran-pri du Roman de l’Academie Francaise, Prix Femina (ayollar hay’ati tomonidan beriladi, lekin ayol yozuvchiga shart emas), Prix Renaudot, Prix Interallie va Prix Medicis.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]