Edvin Bergroth
Edvin Leonard Bergrot (1836-yil 26-dekabr - 1917-yil 29-mart) fin muhandisi, biznesmen va olim edi .
Bergrot Hannoverda muhandislik bo'yicha ta`lim olgan. Finlandiyaga qaytib kelgach, u Finlandiya davlat temir yo'llari va suyultirilgan gaz zavodida ishladi. Keyin Branobelga ishlash uchun ko'chib o'tdi. 1890-yilda Finlandiyaga qaytib kelgach, u ko'plab kompaniyalarda ishladi. Bergrot 1895-1900 yillarda yangi qayta tashkil etilgan "Hietalahti kemasozlik va muhandislik" zavodini boshqargan.
1905-1915-yillarda Bergrot Tampere Linen and Iron Industry kompaniyasi direktorlar kengashi a'zosi bo'lgan. Rais sifatida u kompaniyani rivojlantiruvchi va unumdorligini oshiruvchi bir qancha loyihalarini boshladi.
Bergrot ikki bor uylangan. Uning to'rt nafar farzandi voyaga yetguncha yashadi.
Erta hayot va o'qish
[tahrir | manbasini tahrirlash]Bergrotning ota-onasi "Pixlajavesi" ibodatxonasi ruhoniysi Yoxan Mikael Bergrot va Emma Lovisa Kajanus edi. [1][2] Otasi Bergrot endigina olti yoshga kirganida vafot etgan. U 1857-yilda Nikolaystad gimnaziyasida imtihon topshirdi va muhandislik bo'yicha o'qishga kirdi. Grant olgandan so'ng [1] 1858-yilda Germaniyadagi Gannover politexnika maktabida o'qishni davom ettirdi. 1860-yilda muhandislikni tugatdi [1] [2]
Gannover, Xelsinki va Kavkazdagi muvaffaqiyat
[tahrir | manbasini tahrirlash]Bergrot 1861-yilgacha Gannoverdagi Qirollik Germaniya zarbxonasida ishlagan. Finlandiyaga qaytib kelgandan so'ng qisqa vaqt Finlandiya davlat temir yo'llarida ishlagan. [1] Bergrot 1862-yilda "Leppäkoski" temir yo'l ko'prigi qurilishini boshqargan. [3] Xuddi shu yili Bergrot Helsinkida "Gas Illumination" kompaniyasining texnik menejeri etib tayinlandi. Kompaniya xususiy monopoliya bo'lib, u 1860-yilda tarmoqni qurdi. Xelsinki hududlarida 1900-yilgacha ko'chalarni yoritish uchun eksklyuziv ruxsatnomaga ega bo`lgandi. [1] Bergrot Germaniya va Shveytsariyaga sayohat qilish uchun mahalliy gaz inshootlariga bordi va bilim to'pladi. [3] U 1884-yilda kompaniyani tark etgan. Bergroth Kavkazning Boku shahridagi Branobelga ko'chib o'tdi. U yerda texnik menejer lavozimini egalladi. Bergrot 1890-yilda Finlandiyaga qaytib keldi. Keyin u bir qator kompaniyalarda ishladi. 1892-yilgacha u Finlandiya tegirmonlari yong`in yordam berish uyushmasida inspektori bo'lgan. U ishlagan joylardan biri Nokia bo'lib, u yerda 1890-yildan 1913-yilgacha ishlagan. Vaqt o'tishi bilan Bergrot biznesmen sifatida obro' qozondi. [1] 1895-yil 18-noyabrda bankrotlikdan so'ng "Hietalahti kemasozlik va muhandislik zavodi" qayta tiklanganda, Bergrot uning birinchi menejeri etib saylandi. [1] [4] Uning rahbarligi davrida kompaniya o'z binolarini kengaytirdi, ob'yektlar va mexanizmlariga katta miqdorda sarmoya kiritdi. Cheklangan kapital miqdori va bozordagi vaziyatni hisobga oldi va Bergrot boshqaruvi muvaffaqiyatli bo'ldi. U 1900-yilda o'z lavozimini tark etdi, ammo keyin boshqaruv kengashi a'zosi sifatida davom etdi. [4]
1880-yillarga kelib, Xelsinki shahri Bergrotning eski ish beruvchisi, yangi yorug'lik texnologiyasiga sarmoya kiritmoqchi bo'lmagan. O'tinni yoqish orqali samarasiz gaz ishlab chiqargan kompaniyasidan tobora ko'proq norozi bo'lib qoldi. 1899-yil noyabr oyida shahar gaz taqsimotini o'z zimmasiga oldi. Bergrot yangi Xelsinki shahrini yoritish ishlari bo'yicha direktorlar kengashiga tayinlandi. [1]
Tampere zig'ir va temir sanoati
[tahrir | manbasini tahrirlash]1905-yilda Bergrot "Tampere Linen and Iron Industry" kompaniyasi boshqaruv kengashi a'zosi bo'ldi. Keyingi yili u boshqaruv raisi bo'ldi. Bergrot raisligida kompaniya tubdan yangilandi va ko'pgina o'zgarishlar uning tashabbusi bilan amalga oshirildi. Kompaniya zig'ir ishlab chiqarish uchun yangi binolar va mashinalarga sarmoya kiritib, quvvat va mahsuldorlikni oshirdi. Birinchi jahon urushigacha bo'lgan iqtisodiy yuksalish davrida kompaniya turli xil iplar, kanvas, yelkanli mato va choyshab ishlab chiqarishga sarmoya kiritdi. Sarmoya kiritish urush yillarida ham davom etdi. Yangi zig'ir ombori va to'quv zavodi qurildi. Bergrot 1915-yilda boshqaruv kengashini tark etdi [1]
Siyosiy martaba
[tahrir | manbasini tahrirlash]Bergrot 1875–1877, 1880–1882 va 1897–1899 yillarda Xelsinki shahar boshqaruv kengashi aʼzosi boʻlgan. U 1882 va 1899 -yillarda Finlandiya dietasida Xelsinki burjuaziyasining vakili bo'lgan. Bergrot bir qator davlat qo'mitalari, shved tilida so'zlashuvchi texnik birlashma ishlagan.
Shaxsiy hayot
[tahrir | manbasini tahrirlash]1864-yilda Bergrot professor Karl Gustaf fon Essenning qizi Lidiya fon Essenga va Katalina Sofiya Arppega uylandi. 1865-1871-yillarda ularning uchta qizi va to'rt o'g'il farzandi bor edi. 1872-yilda Lidiya Bergrot vafotidan so'ng, u Evelina Bergrotga uylandi uning ota-onasi vikar Karl Edvard Bergrot va Karolina Amaliya née Stenbek edi. 1876-yilda ular o'g'il ko'rdilar. Hammasi bo'lib, Bergrothning to'rt nafar farzandi balog`at yoshiga qadar tirik qoldi. [1]
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Osakeyhtiö Hietalahden Sulkutelakka ja Konepaja – aikaisemmin Helsingfors Skeppsdocka (Finnish). Helsinki: Osakeyhtiö Hietalahden Sulkutelakka ja Konepaja, 1935.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 Hellsten, Tanja (28 October 2008). "Bergroth, Edvin (1836–1917)". Kansallisbiografia (in Finnish). Helsinki: Suomalaisen Kirjallisuuden Seura. Retrieved 30 November 2016.
- ↑ 2,0 2,1 "Ylioppilasmatrikkeli 1853–1899: BERGROTH Edvin Leonhard". student register (in Finnish). Helsinki: Helsinki University. Retrieved 24 August 2019.
- ↑ 3,0 3,1 Osakeyhtiö Hietalahden...: Elämäkerrallisia tietoja. pp. 141–151.
- ↑ 4,0 4,1 Osakeyhtiö Hietalahden...: Laivatelakka osakeyhtiönä. pp. 48–57.