Etrussk akademiyasi

Etrussk akademiyasi ― jamoat tashkiloti. Kortonada, Palatso Kazalida joylashgan. XVIII-asrda mahalliy zodagonlarning imtiyozli okklyuziv jamiyati sifatida paydo boʻlib, 19-asr oxiridan boshlab ilmiy xarakterga ega boʻldi va etruskologiya sohasidagi tadqiqotlar qoʻllab-quvvatlanadigan boʻldi.

Tarixi

Etrussk akademiyasi 1726-yil 29-dekabrda Kortonada tashkil etilgan avvalgi „Okkultistlar“ uyushmasidan kelib chiqqan boʻlib, unga Ridolfino Venuti, Bartolomeo Buoni, Nikkolo Marchello Venuti, Kristoforo Kapulli, Franchesko Kattani, Pyero Antonio Laparelli, Jorjo Baldelli va Nikkolo Vanyuchchi kiradi.

Keyingi yili muassasa Rimda bir muncha vaqt yashagan kortonlik olim Onofrio Baldellining shaxsiy kutubxonasi va muzeyini sotish orqali moliyaviy asosga ega boʻldi. Shu munosabat bilan, „Okkultistlar“ oʻz nomini Fanlar va Eruditsiya akademiyasi deb oʻzgartirdilar, bu esa, oʻz navbatida, keyinchalik Etrussk antikvarlar va yozuvlar akademiyasi deb oʻzgartirildi.

Tashkilot nafaqat etruskologiya bilan shugʻullangani, balki umuman olganda ilmiy tadqiqotlarni, birinchi navbatda Toskana mintaqasida qoʻllab-quvvatlaganligi sababli, nom unchalik muvaffaqiyatli boʻlmadi. Shu bilan birga, akademiyada vaqti-vaqti bilan tantanali yigʻilishlar oʻtkazib turdi, unda akademiya aʼzolari „Etrussk liboslarini“ kiyar edilar (ular XVIII asrda tasavvur qilinganidek), akademiya rahbari esa etrussk „Lukumon“ (qirol) unvoniga ega boʻlgan.

Akademiyaning birinchi bosqichining asosiy arboblari aka-uka Filippo Ridolfino va Marchello Venuti edi.

Ularning vafotidan keyin akademiya faoliyati bir muncha vaqt tanazzulga yuz tutdi. Uygʻonish davri XIX-asrning oxirida, Jirolamo Manchini avval kutubxonachi, keyin esa Akademiya rahbari (Lukumon) lavozimini egallaganida sodir boʻldi.

XX-asrda akademiyaning taniqli aʼzolari tanqidchi va adabiyot tarixchisi Pyetro Pankratsi va tarixchi Gyugo Prokachchi edi. Taniqli etruskologlar, xususan Ambros Pfiffig ham akademiya aʼzolari edi.

1735-yilgi dissertatsiya keltirilgan 1741-yildagi Acta Eruditorumdan olingan rasm.

1747-yilgi Acta Eruditorum uchun rasm.

Bibliografiya

• F. Adorno (a cura di), Accademie e istituzioni culturali in Toscana, Leo S. Olschki, Firenze 1988.
• J. Irmscher, Die Accademia Etrusca di Cortona, in: Huberta Heres, Max Kunze (ed.), Die Welt der Etrusker. Internationales Kolloquium 24.-26. Oktober 1988 in Berlin Akademie-Verlag, Berlin 1990, p. 347—349.

Havolalar

• Homepage - Accademia Etrusca di Cortona
• Home page of the Museum
• old Home page (Wayback Machine saytida 2008-07-03 sanasida arxivlangan)
• Homepage of the Library
• List of members