Fisht
Fisht (adigey tilida Fysht - "oq bosh"[1]) - Bosh Kavkaz togʻ tizmasining gʻarbiy qismida joylashgan togʻ choʻqqisi, balandligi - 2867,7 metr.
Tavsifi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Fisht Oshten va Pshexa-Su choʻqqilari bilan birgalikda Fisht-Oshten massivini hosil qiladi. Massiv choʻqqilari Kavkazdagi alp tipidagi birinchi (gʻarbdan sharqqa yoyilgan) choʻqqilar, ya'ni oʻrmonning yuqori chegarasidan ancha balandroq boʻlib, keng subalp va alp togʻ oʻtloqlariga ega. Bundan tashqari, Fisht Kavkazning eng gʻarbiy choʻqqisi boʻlib, uning yon bagʻirlarida muzliklar (Katta va Kichik Fishtinskiy muzliklari) va sezilarli toshli yoriqlar mavjud.
Strukturaviy jihatdan Fisht rif ohaktoshlari qatlamlaridan tashkil topgan blokli koʻtarilishdir. Kuchli ohaktosh qatlamlari koʻp va xilma-xil karst shakllarini (kraterlar, gʻorlar) rivojlanishiga hissa qoʻshadi. Togʻ yonbagʻrida mashhur boʻlganlardan biri bu <i>Uchar qush</i> gʻoridir. 1994-yildan beri Fishtda Rossiyadagi eng chuqur gʻorlardan biri boʻlgan <i>Oq Yulduzcha</i> gʻor tizimi oʻrganilmoqda.
1B qiyinchilik toifasidagi klassik toqqa chiqish yoʻli Katta Fisht muzligi boʻylab oʻtadi[2]. 6A gacha qiyinchilik bilan toqqa chiqish yoʻllari ham mavjud[3].
Togʻ bir vaqtlar qadimgi Tetis okeanidagi orol boʻlgan deb ishoniladi, bu uning marjon tuzilishini tushuntiradi.
Pshexa daryosi Fisht yon bagʻirlaridan boshlanadi, Fisht va Oshten choʻqqilarida Belaya (Oq) daryosining manbai joylashgan, Pshexa daryosining quyi oqimida suv olib, Kuban daryosiga quyiladi. Shahe daryosi ham Fishtdan kelib chiqadi, lekin Qora dengizga quyiladi. Togʻning gʻarbiy devoridan balandligi taxminan 200 m boʻlgan Pshex sharsharasi oqadi.
Madaniyatda
[tahrir | manbasini tahrirlash]Sochidagi XXII qishki Olimpiya oʻyinlarining ochilishi paytida koʻrsatilgan "rus alifbosi" videosida togʻ haqida soʻz yuritilgan. Sochi shahridagi stadion togʻ nomi bilan atalgan.
Baxtsiz hodisalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]1975 va 1986-yillarda Fishtda bir guruh odamlar halok boʻlgan baxtsiz hodisalar yuz berdi. Shuningdek, 1981-yilda speleologlar togʻ yaqinida vafot etgan.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „12 главных спортивных объектов Олимпийских игр 2014 года. // interfax.by (21 января 2014 года)“. 2014-yil 2-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 28-iyun.
- ↑ Карта маршрута восхождения через Большой Фиштинский ледник
- ↑ Классификатор маршрутов на горные вершины
